Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Komente përmbyllëse dhe propozimet e politikavepotenciale, Shqipëria ende ka një potencialtë ri demografik për t’u mbështetur në vitet eardhshme për zhvillimin e saj ekonomik.Kjo strukturë kaq e re e popullsisë nukpasqyrohet plotësisht tek fuqia punëtore nëvend dhe sidomos në popullsinë e punësuarqë kontribuon në prodhimin kombëtar dhe qësiguron përmes aktivitetit të saj ekonomikmirëqënien për të gjithë popullatën. Në Tabelën5.1, mosha mesatare e popullsisë së punësuarështë më e lartë se mosha mesatare epopullsisë, të cilës i referohet tabela, por mepërqasjen e grup moshës 15 vjeç e lart. Kurkufizojmë periudhën e moshës sipas kushtevereale të tregut të punës (20-59 vjeç përmeshkujt dhe 20-54 vjeç për femrat) dhe nukmarrim në konsideratë gjendjen e paqartë tëpunës së shumë adoleshentëve, mund tëkuptojmë plotësisht zhvendosjen e moshës qëfuqia punëtore e punësuar përjeton në lidhjeme popullsinë së cilës i përket.Siç e vumë re në Kapitullin IV, kjo ndoshtaështë rrjedhojë e efektit të brezave (kohort) qëi mban si të punësuar punëtorët e brezavemë të vjetër, që ruajtën vendin e punës në njëtreg pune që tkurrej kundrejt hyrjes së brezavetë rinj. Për më tepër, megjithëse jo hapur,meshkujt e brezave më të vjetër që punonin,mund të jenë favorizuar kur punësoheshin,siç edhe konfirmohet indirekt nga dalja emadhe e femrave nga puna, për të mbeturekonomikisht jo aktive ose të papuna (vërenimoshën mesatare të lartë të femrave qëkërkojnë punë të re). Një arsye e tretë përplakjen e popullsisë së punësuar gjendetedhe tek struktura e prapambetur eekonomisë shqiptare, ku mbizotërojnëgjerësisht ferma të mbijetesës, dukekonsideruar si të punësuar personat emoshuar që ende nuk mund të gëzojnë pensionpër kategorinë e tyre.Këto zgjedhje, së bashku me emigracionin, imundësuan mbijetesën familjeve shqiptare.Por problemi qëndron në mosshfrytëzimin enjë pjese të madhe të potencialit të punës,kryesisht ndër të rinjtë, që presin për kohë tëgjatë për një punë të kënaqshme, dukepërforcuar kështu inisiativën për emigraciontë mëtejshëm.Duke qenë se kjo prirje ka zgjatur për mëshumë se 10 vjet, një numër i rëndësishëmpersonash të punësuar jo plotësisht, tëpapunë apo edhe jashtë tregut të punës, ështëgrumbulluar në brezat e rinj, që për këtë arsyemund ta kenë të vështirë të bëhen të pavarurdhe të formojnë bërthamën e tyre familjare.Ndoshta ka ardhur koha të tërheqimvëmendjen e politikave ndaj këtyre brezave,përndryshe Shqipëria rrezikon të ketë “një breztë humbur” të ekonomisë së saj, kryesisht epërbërë nga persona të lindur në vitet 70’.Për shkak të ndryshimeve të thella tënevojshme në strukturën prodhuese, politikatë tilla nuk mund të arrihen duke favorizuar tëardhurat ndërmjet brezave më të rinj dhe tëvjetër në punë ekzistuese. Novacionet nëdegët e ekonomisë, mallrat e proceset, duhettë ndiqen duke mbështetur inisiativat e rejavendase dhe të huaja që mund të përfshijnëbrezat e rinj, madje edhe më të rinjtë qëshfaqen tani në tregun e punës.Tabela 5.1 - Mosha e mesme e popullsisë adulte sipas gjendjes së punës: Shqipëria, 2001Gjendja e punësMeshkujFemraTotali15+ 15-64 20-59 15+ 15-64 20-54 15+ 15-64 20-59/20-54Të punësuar 37.9 37.8 40 35.6 35.5 37.7 37.1 36.9 39.2Punë kërkues i ri 27.8 27.8 27.8 35.4 35.4 35.2 31.9 31.9 31.8Punë kërkues 21.3 21.3 24.7 21.1 21.1 24.2 21.2 21.2 24.5Totali i popullsisë 39.7 36 37.7 39.6 35.4 35.4 39.7 35.7 36.6Burimi: përpunimi i të dhënave të regjistrimit të vitit 2001.90 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001