Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

k a p i t u l l i5Komente përfundimtaredhe propozimet epolitikave1. HyrjeNë këtë kapitull përfundimtar, në vend tënxjerrim gjetjet kryesore që arritëm përmespërpunimit të të dhënave të regjistrimeve tëpopullsisë 2001 dhe 1989 dhe studimit tëLSMS të vitit 2002, është e preferueshme tëjapim disa komente të përgjithshme të cilatjanë të dobishme për të kuptuar situatënaktuale të tregut të punës në Shqipëri, si edhepër planifikimin e ndërhyrjeve për trajtimin eproblemeve përkatëse.2. Popullsia e re përkundrejtpunëtorëve të moshuarMë shumë se gjysma e popullsisë është nën29 vjeç: popullsia 0-14 vjeç përbën 29% tënumrit të përgjithshëm të popullsisë, ndërsapopullsia 15-29 vjeç përbën 24%. Popullsia emoshuar, 65 vjeç e lart, është ende pakicë:7.5%. Për rrjedhojë, sipas regjistrimit tëpopullsisë të vitit 2001, çdo personi në moshëpune i përkiste 0.58 persona jashtë intervalittë moshës së punës, dmth. një raport ifavorshëm vartësie që normalisht nuk do tëndryshojë në mënyrë domethënëse në vitet eardhshme. Madje raporti mund të bjerë përshkak të uljes të niveleve të lindshmërisë. Kyfakt konsiderohet i favorshëm nga raporti mbi« Gjendjen e popullsisë botërore për vitin2003 » i UNFPA, që pretendon se « një dritaredemografike » hapet kur proporcionet epopullsisë në moshë pune (15-60 vjeç) rritenrelativisht në krahasim me atë të « moshavenë vartësi » (0-15 vjeç dhe 60 vjeç e lart) « meinvestimet e duhura në shëndetësi dhe arsim,si dhe politika ekonomike dhe qeverisje tëfavorshme, vendet mund të mobilizojnëpotencialin e tyre rinor dhe të nisin njëtransformim social ekonomik. Dritarjademografike do të mbyllet kur mosha epopullsisë dhe vartësia rriten përsëri ».(UNFPA, 2003.5)Në grupmoshën e punës nga 15-64 vjeç, çdotë rrituri i cili është në gjendje të punojë (40-64 vjeç) i përket 1.5 të rinj në moshë pune (15-39 vjeç). Ky raport ka mundësi të ulet shpejtnë vitet e ardhshme për shkak të hyrjes së tërinjve në moshën e punës dhe kalimit të mëtë mëdhenjve në grup moshën 40-64 vjeç,duke shkaktuar kështu plakjen e potencialit tëpunës. Megjithatë, ne nuk mund të marrim memend efektin e emigracionit aktual e atë tëardhshëm mbi këto prirje.Megjithë “defiçitet” e mëdha të krijuara gjatëdekadës së fundit të emigracionit të fuqisëpunëtore dhe plakjes së vazhdueshme sajnjerëzit dhe puna në shqipëri 89