Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

More documents

Recommendations

Info

Faktorët demografikë dhe social-ekonomikë, që ndikojnë pjesëmarrjene fuqisë punëtore, punësimin dhe papunësinëmbetet po aq e përhapur sa 1 në 7, edhe nëfamiljet më të mëdha.Gjejmë të njëjtën situatë të 2 apo më shumëanëtarëve të punësuar në gati të njëjtin numërfamiljesh (304 mijë), apo 48% të familjeve metë paktën 2 nga anëtarët e tyre në moshë pune.Kjo kuotë është e lidhur pozitivisht memadhësinë e familjes, ndoshta çiftet me tëardhura të përbashkëta që numërohen në 15mijë. Në fakt, duke komentuar këtë gjendjenë dukje më të sigurtë, duhet të kuptojmë senumri i familjeve të angazhuara tërësisht nëpunët e fermës, dhe kështu aktiviteti i tyre ipunës është i lidhur me një burim unik punedhe të ardhurash, dështimi i të cilit mund tëshkaktojë probleme të njëjta apo edhe më tëvështira për papunësinë urbane.6. KonkluzioneNë ndjekje të qëllimeve të dyfishta të këtijkapitulli, së pari mund të shohim nëse analizatqë kryem mbi pjesëmarrjen e fuqisë punëtore,punësimin dhe papunësinë sipas variablavedemografikë dhe social-ekonomikë, e bënëgjendjen e tregut të punës në Shqipëri më tëqartë. Së dyti, a është e mundur të japimndonjë sugjerim për këto analiza për tëndihmuar bërësit e politikave dheadministratorët në planifikimin e ndërhyrjevetë tyre për të përmirësuar këtë situatë?Megjithëse e shtrembëruar nga disa keqraportime, kryesisht për shkak të rregullavespecifike aktivitetin e punës së të rinjve, aposkemave për pensionistët, norma e punës sëpjesëmarrjes së punës dhe punësimit,ndriçohet nga prania e një strukturetradicionale të dyfishtë tregu, me një bërthamëtë fuqisë punëtore, kryesisht formuar ngameshkujt në moshë mesatare dhe një“periferike” që mbledh shumicën e femravedhe meshkujve më të rinj se 30 vjeç apo mëtë mëdhenj se 55 vjeç. Ky është rezultat iprocesit të tkurrjes që preku sisteminprodhues shqiptar në lidhje medemokratizimin e vendit, ngjarjeve pasuesekaotike, tranzicionit në ekonominë e tregut, porsimptomat e të cilit ishin thellësisht tërrënjosura në ekonominë autarkike dhe tëprapambetur të regjimit të kaluar. Nevojat efamiljeve mund të kenë favorizuar mashkullinnë moshë mesatare që punonte, të ruantevendin e punës apo të gjente një të re. Kjondodhi kundrejt punësimit të femrave dhe tëtë rinjve, siç edhe tregohet nga vlerat e lartapërkatëse të papunësisë dhe madje ngashifra e ulët e pjesëmarrjes së fuqisë punëtoretë femrave në çdo moshë, që ndoshta hoqëndorë nga tregu i punës për shkak të situatëssë tij dekurajuese.Ajo që po ndodh është humbja e njëpotenciali të madh forcash pune, kryesishtformuar nga të rinj, pritja e të cilëve për të hyrënë punë në një mënyrë të kënaqshme zgjatshumë gjatë, duke nxitur motivacionet e tyrepër të emigruar jashtë. Ndoshta mund të jetëfakti që pajisja me punë dhe kërkesa nukpërputhen në ato mosha për shkak tëndryshimeve në cilësinë e ofruar dhe pyetur,si dhe dëshirat e kultivuara nga të rinjtë.Mësuesit dhe bërësit e politikave duhet tëpyesin veten nëse arsimi i ofruar nga sistemishkollor i përgjigjet me të vërtetë kërkesësprezente të tregut të punës dhe nëse ai ështëaq sa duhet i përditësuar lidhur me inovacionete ardhshme në proceset prodhuese.Në fakt, niveli i arsimimit, doli të ishte njëvariabël jetik sa i takon punësimit dhepjesëmarrjes së fuqisë punëtore, sidomospër femrat. Pasja e një grade universitareduket të jetë një avantazh në gjetjen dheruajtjen e punës në Shqipëri. Me këtë, duhettë kuptojmë se, megjithë rritjen e kufizuar tëpopullsisë një vend i pavarur ka nevojë të ketëstrukturat e veta administrative dheinteligjencës së vet. Personat me një gradëuniversitare ishin më pak se 150 mijë (80 mijëmeshkuj dhe 55 mijë femra) sipas regjistrimit82 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001
kapitullikatërtë vitit 2001: më shumë se 70% e tyre ishin tëpunësuar, si meshkuj dhe femra. Personatme një diplomë të lartë sekondare ishin rreth600 mijë, thuajse të ekuilibruar sipas gjinisë,por vlera e tyre e punësimit ishte pak më elartë se mesataret respektive për meshkujtdhe femrat. Grada universitare dhe diplomate larta sekondare, garantojnë megjithatë statuspune, lloj pune, vend pune dhe orë punemë të qendrueshme.Problemi është se grupi i të rinjve duket se kanivele më të ulëta të gradave universitare dhediploma të larta sekondare. Duke qenë kyefekti i migracionit selektiv jashtë vendit, apomundësisë së zvogëluar për të vazhduarstudimet, ky përbën një bazë negative përzhvillimet e ardhshme ekonomike të vendit.punës, apo edhe nuk hyjnë në tregun e punës.Megjithëse është e rrezikshme të prekenekuilibra të tillë, bërësit e politikave duhet tëpyesin veten nëse është koha të favorizojnë(gjithashtu)punësimin e grupeve të reja,ndoshta në degët e reja të aktivitetit dhemënyrat e punës. Kjo dë të modernizonte sistrukturën ekonomike dhe rrjetin e familjesnë vend, ashtu edhe atë pjesë të shoqërisë, ecila ka ende vështirësi në pranimin endryshimeve të ndodhura.Ajo që gjetëm rreth lidhjeve mes punës dhevaribalave demografikë është krejtësishtnormale, por ata duken të agravohen nga hapii vështirë me të cilin ekonomia shqiptare popërballet. Siç edhe e përmendëm më lart,tkurrja e kërkesës për punë ka inkurajuarprivilegjimin e punëtorëve, kështu që kryetarëte familjeve, si meshkuj edhe femra, tëpunësohen më shumë dhe të vuajnë ngapapunësia shumë më pak se anëtarët e tjerë.E njëjta gjë ndodh me meshkujt e sapomartuar, dhe femrat e pa martuara. Femrat pafëmijë e fitojnë vendin e punës të paktën treherë më shumë se të tjerat.Këto fakte, mund të interpretohen si reagimnatyral i shoqërisë për të shpërndarëkërkesën e zvogëluar të punës tek popullsiapërmes familjeve dhe rrjetit të familjes. Në fakt,ne gjetëm një stituatë thuajse të ekuilibruarnë familje sa i takonte punësimit dhepapunësisë. Dimensioni ende i madh ifamiljeve shqiptare ndoshta po ndihmon nëzbutjen e mungesës së vendeve të punës, faktnga i cili po vuan vendi. Megjithatë, ky aspektpozitiv, po kundërpeshohet nga qëndrimi përnjë kohë të gjatë nga ana e shumë anëtarëvetë varur nga familjet, që mbeten në kërkim tënjerëzit dhe puna në shqipëri 83
Page 1 and 2:
NJERËZIT DHE PUNANË SHQIPËRIKrah
Page 3 and 4:
falenderimeNxjerrja e kësaj serie
Page 6 and 7:
LISTA E TABELAVETabela 3.1: Populls
Page 8 and 9:
Figura 4.5 : Shkalla e punësimit s
Page 10 and 11:
10 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BA
Page 12 and 13:
Hyrjemanaxhimin e duhur dhe përdor
Page 14:
14 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BA
Page 17 and 18:
k a p i t u l l i dyBurime të tjer
Page 19 and 20:
k a p i t u l l i dySMSJ të 2002 k
Page 21 and 22:
k a p i t u l l i dyAneksi 1.1Konce
Page 23 and 24:
k a p i t u l l i dyqë në të nj
Page 25 and 26:
k a p i t u l l i dyKOHËZGJATJA E
Page 27 and 28:
k a p i t u l l i3Një pamje e për
Page 29 and 30:
k a p i t u l l i t r eTabela 3.1 -
Page 32 and 33: Një pamje e përgjithshme e ndrysh
Page 58 and 59: Faktorët demografikë dhe social-e
Page 90 and 91: Komente përmbyllëse dhe propozime
Page 96 and 97: Raporti i punësimit periferik i qe
Page 98 and 99: Tiranë: INSTATINSTAT (2003). Migri
show all

Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?