Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Faktorët demografikë dhe social-ekonomikë, që ndikojnë pjesëmarrjene fuqisë punëtore, punësimin dhe papunësinëmbetet po aq e përhapur sa 1 në 7, edhe nëfamiljet më të mëdha.Gjejmë të njëjtën situatë të 2 apo më shumëanëtarëve të punësuar në gati të njëjtin numërfamiljesh (304 mijë), apo 48% të familjeve metë paktën 2 nga anëtarët e tyre në moshë pune.Kjo kuotë është e lidhur pozitivisht memadhësinë e familjes, ndoshta çiftet me tëardhura të përbashkëta që numërohen në 15mijë. Në fakt, duke komentuar këtë gjendjenë dukje më të sigurtë, duhet të kuptojmë senumri i familjeve të angazhuara tërësisht nëpunët e fermës, dhe kështu aktiviteti i tyre ipunës është i lidhur me një burim unik punedhe të ardhurash, dështimi i të cilit mund tëshkaktojë probleme të njëjta apo edhe më tëvështira për papunësinë urbane.6. KonkluzioneNë ndjekje të qëllimeve të dyfishta të këtijkapitulli, së pari mund të shohim nëse analizatqë kryem mbi pjesëmarrjen e fuqisë punëtore,punësimin dhe papunësinë sipas variablavedemografikë dhe social-ekonomikë, e bënëgjendjen e tregut të punës në Shqipëri më tëqartë. Së dyti, a është e mundur të japimndonjë sugjerim për këto analiza për tëndihmuar bërësit e politikave dheadministratorët në planifikimin e ndërhyrjevetë tyre për të përmirësuar këtë situatë?Megjithëse e shtrembëruar nga disa keqraportime, kryesisht për shkak të rregullavespecifike aktivitetin e punës së të rinjve, aposkemave për pensionistët, norma e punës sëpjesëmarrjes së punës dhe punësimit,ndriçohet nga prania e një strukturetradicionale të dyfishtë tregu, me një bërthamëtë fuqisë punëtore, kryesisht formuar ngameshkujt në moshë mesatare dhe një“periferike” që mbledh shumicën e femravedhe meshkujve më të rinj se 30 vjeç apo mëtë mëdhenj se 55 vjeç. Ky është rezultat iprocesit të tkurrjes që preku sisteminprodhues shqiptar në lidhje medemokratizimin e vendit, ngjarjeve pasuesekaotike, tranzicionit në ekonominë e tregut, porsimptomat e të cilit ishin thellësisht tërrënjosura në ekonominë autarkike dhe tëprapambetur të regjimit të kaluar. Nevojat efamiljeve mund të kenë favorizuar mashkullinnë moshë mesatare që punonte, të ruantevendin e punës apo të gjente një të re. Kjondodhi kundrejt punësimit të femrave dhe tëtë rinjve, siç edhe tregohet nga vlerat e lartapërkatëse të papunësisë dhe madje ngashifra e ulët e pjesëmarrjes së fuqisë punëtoretë femrave në çdo moshë, që ndoshta hoqëndorë nga tregu i punës për shkak të situatëssë tij dekurajuese.Ajo që po ndodh është humbja e njëpotenciali të madh forcash pune, kryesishtformuar nga të rinj, pritja e të cilëve për të hyrënë punë në një mënyrë të kënaqshme zgjatshumë gjatë, duke nxitur motivacionet e tyrepër të emigruar jashtë. Ndoshta mund të jetëfakti që pajisja me punë dhe kërkesa nukpërputhen në ato mosha për shkak tëndryshimeve në cilësinë e ofruar dhe pyetur,si dhe dëshirat e kultivuara nga të rinjtë.Mësuesit dhe bërësit e politikave duhet tëpyesin veten nëse arsimi i ofruar nga sistemishkollor i përgjigjet me të vërtetë kërkesësprezente të tregut të punës dhe nëse ai ështëaq sa duhet i përditësuar lidhur me inovacionete ardhshme në proceset prodhuese.Në fakt, niveli i arsimimit, doli të ishte njëvariabël jetik sa i takon punësimit dhepjesëmarrjes së fuqisë punëtore, sidomospër femrat. Pasja e një grade universitareduket të jetë një avantazh në gjetjen dheruajtjen e punës në Shqipëri. Me këtë, duhettë kuptojmë se, megjithë rritjen e kufizuar tëpopullsisë një vend i pavarur ka nevojë të ketëstrukturat e veta administrative dheinteligjencës së vet. Personat me një gradëuniversitare ishin më pak se 150 mijë (80 mijëmeshkuj dhe 55 mijë femra) sipas regjistrimit82 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001