Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

kapitullikatër3.3 Numri i fëmijëveKompeticioni ndërmjet punës së femrave dheriprodhimit të fëmijëve është një temë debatinë vendet në zhvillim: vështirësitë i shtohenmundësive racionale të çiftit dhe sjelljes sëmasës për të ulur fertilitetin tek femrat, shpeshduke shtyrë riprodhimin në mosha më tëmëdha. Kjo mund të jetë pjesërisht e njëjtëveçanërisht në zonat urbane të vendeve nëtranzicion.Të dhënat e regjistrimit të vitit 2001 japinmundësinë e njohjes së numri të fëmijëve qëka lindur çdo grua: demografët e quajnë këtënumër paritet. Ne e përdorëm paritetin për tëkontrolluar pjesëmarrjen e fuqisë punëtoredhe punësimit në regjistrmin për femrat emoshës 15-34 vjeç. Ne e zgjedhim këtë kufimoshe më të lartë me qëllimin për tëkonsideruar vetëm fëmijët që aktualisht mundtë jenë pengesë për aktivitetin e punës sënënave të tyre.fëmijëve. Femrat që nuk kanë fëmijë, tregojnëvlera shumë më të mëdha se femrat e sënjëjtës moshë që kanë fëmijë, nivelet epunësimit të të cilave, për më tepër, janë tëlidhura në të kundërt me numrin e tyre.Gjithashtu ia vlen të dimë se të gjitha kurbat,veçanërisht ato që lidhen me nënnat, vijnë erriten me moshën. Ka shumë shpjegime përkëtë. Së pari, ekziston ende një kufi moshehyrëse në atë që ne konsideruam. Pastaj, tëdënat ndërseksionale mund të kenëregjistruar disa efekte të mundshme grupi përfemrat në moshë të punësuara në aktivitetetë mëparshme, të cilat mund të kenë pasursukses në mbajtjen e tyre kundrejt grupevemë të reja hyrëse. Ka gjithashtu një efektselektiv, që i bën femrat më pak të arsimuaratë kalojnë tranzit në nivele pariteti më të larta,duke lënë në nivelet më të ulëta të paritetit atofemra që ishin më të motivuara në punë. Efundit, por jo më pak e rëndësishmja, ne duhettë dyshojmë për një proces të lëshimitprogresiv, në mënyrë që ndërkohë që fëmijëtrriten, nënat të mund të punojnë përsëri.Shkalla e pjesëmarrjes së femrave në fuqinëpunëtore nuk duket të jetë shumë e ndikuarnga numri i fëmijëve (Grafiku 4.9). Femrat pafëmijë aktualisht hyjnë në tregun e punës nënjë numër të madh, veçanërisht pas shkollëssë mesme dhe moshës së universitetit, porfemrat që kanë një apo edhe më shumëfëmijë duan të kenë nje punë një masë tëkonsiderueshme, deri në 70-85%. Kurbat eshkallës së punësimit veçanërisht tregojnëefektet e rënies 19-20 vjeç që në vumë nëdukje më lart dhe që do të analizohet nëShtesën 4.1: Shkalla e lartë e papunësisëgjithashtu e nënave nga 15-19 vjeç, me njëapo dy fëmijë për të rritur na bën të dyshojmëse mund të ketë ndodhur ndonjë gabim apomoskorrektësi gjatë regjistrimit lidhur meaktivitetin e punës së adoleshentëve.Ndryshime të rëndësishme shfaqen në niveletë shifrave të punësimit bruto sipas numrit të4. Tiparet individuale socialekonomikeTiparet individuale social-ekonomike lidhenme statusin e punës në një mënyrë të dyfishtë.Ata janë shpesh një komponent irëndësishëm në arritjen e suksesit apo edhetë dështimit të punëtorit në tregun e punës.Në krahun tjetër, ky sukses apo dështim, bëhetkomponenti kryesor i statusit social-ekonomiktë punëtorit dhe familjes apo shtëpisë së tij/saj.Këtu do të shqyrtojmë vetëm llojin e parë tëkëtyre marëdhënieve, duke u përpjekur tënxjerrim pjesëmarrjen e fuqisë punëtore,punësimit dhe papunësisë, si dhekarakteristikat e punës së kryer, nga “kapitalinjerëzor” një punëtor mund t’i ofrojë tregut tënjerëzit dhe puna në shqipëri 67