Faktorët demografikë <strong>dhe</strong> social-ekonomikë, që ndikoj<strong>në</strong> pjesëmarrjene fuqisë pu<strong>në</strong>tore, pu<strong>në</strong>simin <strong>dhe</strong> papu<strong>në</strong>si<strong>në</strong>Grafiku 4.8 - Koefiçienti i papu<strong>në</strong>sisë sipas gjinisë, marëdhënieve familjare të personit të referuar <strong>dhe</strong> grupmoshës:Shqiperia, 2001MalesFemra(Pëqindja e totalit të grupit)4040353530302525202015151010550015-19 25-29 35-39 45-49 55+15-19 25-29 35-39 45-49 55+Personi i referencësPersoni i referencësBurri, partneriHusband, partnerGruaja, partnerjaDjali (Dhëndëri)Vajza (Nusja)Babai (Vjehrri)Nëna (Vjehrra)Vëllai (Kunati)Motra (kunata)Të tjerë kushërinj/marëdhënie jofamiliareTë tjerë kushërinj/marëdhënie jofamiliareN.B.:Koefiçientët ja<strong>në</strong> llogaritur për grupe të popullsisë ekonomikisht aktive më të mëdha se 100*Grupi pëcaktohet sipas llojit të lidhjesBurimi: Llogaritje <strong>në</strong> bazë të të dhënave të Regjistrimit të Popullsisë 2001Grafiku 4.9 - Koefiçienti i pjesmarrjes <strong>në</strong> krahun e pu<strong>në</strong>s <strong>dhe</strong> koefiçienti bruto i pu<strong>në</strong>simit të grave sipas numrit të fëmijëve gjallë<strong>dhe</strong> single age: <strong>Shqipëri</strong>a, 2001, 15-34 vjeçKrahu i pu<strong>në</strong>s100908070605040Pu<strong>në</strong>simi bruto100908070605040Pa fëmijë1 fëmijë2 fëmijë3 fëmijë4+fëmijë302010Pa fëmijë1 fëmijë2 fëmijë3 fëmijë4+fëmijë302010015 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34015 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34N.B.:Koefiçientët ja<strong>në</strong> llogaritur për grupe të femrave më të mëdha se 100*Grupi pëcaktohet sipas llojit të lidhjesBurimi: Llogaritje <strong>në</strong> bazë të të dhënave të Regjistrimit të Popullsisë 200166 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001
kapitullikatër3.3 Numri i fëmijëveKompeticioni ndërmjet pu<strong>në</strong>s së femrave <strong>dhe</strong>riprodhimit të fëmijëve është një temë debati<strong>në</strong> vendet <strong>në</strong> zhvillim: vështirësitë i shtohenmundësive racionale të çiftit <strong>dhe</strong> sjelljes sëmasës për të ulur fertilitetin tek femrat, shpeshduke shtyrë riprodhimin <strong>në</strong> mosha më tëmëdha. Kjo mund të jetë pjesërisht e njëjtëveça<strong>në</strong>risht <strong>në</strong> zonat urbane të vendeve <strong>në</strong>tranzicion.Të dhënat e regjistrimit të vitit 2001 japinmundësi<strong>në</strong> e njohjes së numri të fëmijëve qëka lindur çdo grua: demografët e quaj<strong>në</strong> këtënumër paritet. Ne e përdorëm paritetin për tëkontrolluar pjesëmarrjen e fuqisë pu<strong>në</strong>tore<strong>dhe</strong> pu<strong>në</strong>simit <strong>në</strong> regjistrmin për femrat emoshës 15-34 vjeç. Ne e zgjedhim këtë kufimoshe më të lartë me qëllimin për tëkonsideruar vetëm fëmijët që aktualisht mundtë je<strong>në</strong> pengesë për aktivitetin e pu<strong>në</strong>s së<strong>në</strong>nave të tyre.fëmijëve. Femrat që nuk ka<strong>në</strong> fëmijë, tregoj<strong>në</strong>vlera shumë më të mëdha se femrat e sënjëjtës moshë që ka<strong>në</strong> fëmijë, nivelet epu<strong>në</strong>simit të të cilave, për më tepër, ja<strong>në</strong> tëlidhura <strong>në</strong> të kundërt me numrin e tyre.Gjithashtu ia vlen të dimë se të gjitha kurbat,veça<strong>në</strong>risht ato që li<strong>dhe</strong>n me <strong>në</strong>nnat, vij<strong>në</strong> erriten me moshën. Ka shumë shpjegime përkëtë. Së pari, ekziston ende një kufi moshehyrëse <strong>në</strong> atë që ne konsideruam. Pastaj, tëdënat ndërseksionale mund të ke<strong>në</strong>regjistruar disa efekte të mundshme grupi përfemrat <strong>në</strong> moshë të pu<strong>në</strong>suara <strong>në</strong> aktivitetetë mëparshme, të cilat mund të ke<strong>në</strong> pasursukses <strong>në</strong> mbajtjen e tyre kundrejt grupevemë të reja hyrëse. Ka gjithashtu një efektselektiv, që i bën femrat më pak të arsimuaratë kaloj<strong>në</strong> tranzit <strong>në</strong> nivele pariteti më të larta,duke lë<strong>në</strong> <strong>në</strong> nivelet më të ulëta të paritetit atofemra që ishin më të motivuara <strong>në</strong> pu<strong>në</strong>. Efundit, por jo më pak e rëndësishmja, ne duhettë dyshojmë për një proces të lëshimitprogresiv, <strong>në</strong> mënyrë që ndërkohë që fëmijëtrriten, <strong>në</strong>nat të mund të punoj<strong>në</strong> përsëri.Shkalla e pjesëmarrjes së femrave <strong>në</strong> fuqi<strong>në</strong>pu<strong>në</strong>tore nuk duket të jetë shumë e ndikuarnga numri i fëmijëve (Grafiku 4.9). Femrat pafëmijë aktualisht hyj<strong>në</strong> <strong>në</strong> tregun e pu<strong>në</strong>s <strong>në</strong>një numër të madh, veça<strong>në</strong>risht pas shkollëssë mesme <strong>dhe</strong> moshës së universitetit, porfemrat që ka<strong>në</strong> një apo e<strong>dhe</strong> më shumëfëmijë duan të ke<strong>në</strong> nje pu<strong>në</strong> një masë tëkonsiderueshme, deri <strong>në</strong> 70-85%. Kurbat eshkallës së pu<strong>në</strong>simit veça<strong>në</strong>risht tregoj<strong>në</strong>efektet e rënies 19-20 vjeç që <strong>në</strong> vumë <strong>në</strong>dukje më lart <strong>dhe</strong> që do të analizohet <strong>në</strong>Shtesën 4.1: Shkalla e lartë e papu<strong>në</strong>sisëgjithashtu e <strong>në</strong>nave nga 15-19 vjeç, me njëapo dy fëmijë për të rritur na bën të dyshojmëse mund të ketë ndodhur ndonjë gabim apomoskorrektësi gjatë regjistrimit lidhur meaktivitetin e pu<strong>në</strong>s së adoleshentëve.Ndryshime të rëndësishme shfaqen <strong>në</strong> niveletë shifrave të pu<strong>në</strong>simit bruto sipas numrit të4. Tiparet individuale socialekonomikeTiparet individuale social-ekonomike li<strong>dhe</strong>nme statusin e pu<strong>në</strong>s <strong>në</strong> një mënyrë të dyfishtë.Ata ja<strong>në</strong> shpesh një komponent irëndësishëm <strong>në</strong> arritjen e suksesit apo e<strong>dhe</strong>të dështimit të pu<strong>në</strong>torit <strong>në</strong> tregun e pu<strong>në</strong>s.Në krahun tjetër, ky sukses apo dështim, bëhetkomponenti kryesor i statusit social-ekonomiktë pu<strong>në</strong>torit <strong>dhe</strong> familjes apo shtëpisë së tij/saj.Këtu do të shqyrtojmë vetëm llojin e parë tëkëtyre marëdhënieve, duke u përpjekur tënxjerrim pjesëmarrjen e fuqisë pu<strong>në</strong>tore,pu<strong>në</strong>simit <strong>dhe</strong> papu<strong>në</strong>sisë, si <strong>dhe</strong>karakteristikat e pu<strong>në</strong>s së kryer, nga “kapitalinjerëzor” një pu<strong>në</strong>tor mund t’i ofrojë tregut tënjerëzit <strong>dhe</strong> puna <strong>në</strong> shqipëri 67