Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Faktorët demografikë dhe social-ekonomikë, që ndikojnë pjesëmarrjene fuqisë punëtore, punësimin dhe papunësinërëndësishëm në kontrollimin e pjesëmarrjesnë tregun e punës, sidomos në mjedis jo ruraldhe shoqëri ku shteti siguron edukimin edetyruar para se mosha e punës dhe skemae pensionit të vijnë pas saj.Nëse iu hedhim një vështrim procesevepërkatëse sipas një perspektive të gjatë,mund të vëmë re:v) Periudha papunësie, duke kërkuar njëpunë të re;vi) Periudha të një distance të mundshmenga tregu i punës (psh, si shtëpiaket përfemrat), që individualisht mund të zgjasin edhepër gjithë jetën;vii) dhe, në fund të qënies në punë, periudhae pensionit.i) Një periudhë të formimit të kapitalit njerëzor,që mund të vazhdojë pjesërisht edhe gjatëperiudhës së moshës së punës, për shkaktë arsimit të lartë apo ndonjë kursi trajnimi qëështë ndërmarrë gjatë tij;ii) Për shumicën e meshkujve, një perpiudhëqë i përkushtohet shërbimit të detyrueshëmushtarak;iii) Një periudhë e mundshme kërkimi përpunën e parë kur hyet në tregun e punës përherë të parë;iv) Periudha të aktivitetit ekonomik në varësitë një punëtori të pavarur, që mund të ndërpritetpërkohësisht ngaGrafiku 4.1 -Koefiçienti i punësimit dhe pjesmarrjes në krahune punës sipas gjinisë i Single-age specific ;Shqipëria, 200112010080604020015 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 48 51 54 57 60 63 66 69M. Të punësuar M. Em+NJSM. Active F. Empl.F. Em+NJS F. ActiveLegjenda: M = Meshkuj; F = Femra; Empl./Em. =Të punësuar; KRP =Kërkues të rinj puneLBurimi: Llogaritje në bazë të të dhënave të Regjistrimit të Popullsisë20012.1 Perspektiva ndër-seksionaleNe shohim se gjithë këto kushtebashkëjetojnë në një popullsi të vëzhguar ngaregjistrimi i popullsisë, duke patur brendavetes studentë, ata që kërkojnë punë për herëtë parë, të punësuar, persona jo aktivë dhendoshta, persona në pension të së njëjtësmoshë. Nga një perspektivë ndër-seksionalesi ajo e regjistrimit të popullsisë, vleratspecifike të moshës për secilin nga ato kushtena ofrojnë intensitetin e “pjesëmarrjes” tëpopullsisë që i takon asaj moshe, sipasgjinisë. Vlerat specifike të moshës, krahasuarme gjatësinë e moshës, vizatojnë një figurëtë diferencialëve përkatës. Për shembull nëGrafikun 4.1, ne raportojmë vlerat specifike tënjë grup moshë për pjesëmarrjen e fuqisëpunëtore, punësimit dhe kërkuesve të rinj tëpunës.Figura e vlerës (aktive) të pjesëmarrjes sëfuqisë punëtore është mjaft normale përpopullsinë e përbërë nga meshkuj, megjithësee karakterizuar nga fillim i hershëm me njëmoshë prej 15 vjeç. Ajo ngjitet thuajserregullisht në formë S-je, deri në të 30-tat kuredhe arrin maksimumin me mbi 97%. Më pas,ajo mban vlera të larta deri në moshën 54vjeç, ku procesi i daljes nga tregu i punës,zhvillohet në dy shkallë: menjëherë ngamosha 54 në 55 vjeç, humbet 14%, dhe mëgradualisht duke ndjekur një formë S-je tëpërmbysur mes moshave 55 dhe 65 vjeç apoedhe më lart.58 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001