Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

k a p i t u l l i t r epak hapsirë për punësimin paralel në njëambjent i cili për më tepër është edhe iprapambetur. Shifra e lartë e papunësisëmund të jetë edhe një, meqë shumë personanuk kanë as edhe një punë kryesore.Të dhënat sipas statusit të punësimit nëpunën dytësore tregojnë se pjesa më emadhe e tyre, 78%, janë të vet punësuar apopuntorë të papaguar familjarë; puntorëtpërbëjnë vetëm 22 %. Pjesa më e madhe etyre janë të angazhuar në aktivitetet bujqësore(Grafiku 3.7).11. KonkluzioneGrafiku 3.7 - Të punësuar me një punë të dytë sipas degësekonomike: Shqipëria ;2002Shëndetsia4%Arsimi11%Transportedhekomunikacion5%Të tjera16%Tregtia11%Ndërtimi9%Bujqësi, pyjedhe peshkim29%Industriapërpunuese(përkufizimi ingushtë)15%Situata e tregut të punës së Shqipërisëpërshkruar nga të dhënat e regjistrimit të vitit2001 dhe studimit të MSJ 2002, ështësinqerisht shqetësues: nga 2,170 mijë personambi 15 vjeç, vetëm 1,042 mijë ishin tëpunësuar (48%), me 306 mijë të papunë (14%)dhe atyre që kërkojnë punë, si dhe 823 mijë joaktivë (38%), nga të cilët të paktën 250 mijë(11.5% nga 15+ vjeç e popullsisë) duhetkonsideruar si potencial pune, këtu nukpërfshihen studentët e rritur, pensionistët dhetë paaftët, si dhe shtëpiaket në moshë tëmadhe. Kështu, përballë një numri prej mëshumë se 1,600 mijë puntorësh potencialë,të ndarë në mënyrë të barabartë sipas gjinisë,kërkesa për punë ia doli të punësonte vetëm2/3 apo më saktësisht katër në pesë meshkujkundrejt më pak se gjysmës së numrit tëfemrave. Struktura ekonomike këtij punësimiishte plotësisht e prapambetur, me më shumëse gjysmën e të punësuarve në bujqësi, mëpak se 15% në industri dhe rreth 35% nësektorin e shërbimeve.Në fakt, edhe kjo pamje është optimiste, meqëpërcaktimi i aktiviteteve të punës si kërkesëpër punë në bujqësi është iluziv. Puntorëtruralë janë zakonisht më pak të paguar dhejanë ata që në shumicën e rasteve prodhojnëBurimi: Llogaritje në bazë të të dhënave të LSMS 2002më shumë për mbijetesën e tyre se për tregun.Deri në një farë mase kjo është e vërtetë edhepër disa nga personat e zonave urbane qëpunojnë në sektorin e shërbimeve, në ndërtim,tregëti, transport dhe komunikim, sektorë kuka punë të pasigurta të rastësishme apo meangazhim të pjesshëm.Si rrjedhojë, zemra e fuqisë puntore tëpunësuar në Shqipëri në regjistrimin e vitit2001 – dmth ata që punonin në mënyrë tëpërhershme dhe me kohë të plotë –llogariteshin në rreth 550-700 mijë punëtorë,shumë më pak se gjysma e potencialit tëpunës. Kjo bërthamë e fuqisë puntoreformohej nga 350-430 mijë meshkuj dhe 200-270 mijë femra. Struktura sipas sektoritekonomik të kësaj bërthame ishte pak mëshumë “moderne”; numri i puntorëve nëbujqësi po zbriste në rreth 40% të totalit,ndërsa të punësuarit në manifakturë ishinrreth 20% dhe ata në sektorin e shërbimeverreth 40%.Duke e krahasuar situatën me atë tëregjistrimit të vitit 1989, që ishte pak parandryshimeve të mëdha në regjimin politik dhenjerëzit dhe puna në shqipëri 47