Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

k a p i t u l l i t r enë vartësi dhe pak a shumë 10%, që raportuanse ishin punëmarrësit. Ndoshta, disa prej tyreishin vetëm puntorë për llogari të vetën, nëseka disa vartës të kontributorëve familjarë. Nëfakt kuota e puntorëve për “llogari të tyren” dukettë jetë më i vogël në ekonomitë pak tëpërhapura, që ende i mungojnë njësitë emëdha prodhuese apo të shërbimit.Kur e analiyojmë sipas industrisë, (Grafiku3.3), statusi i punës konfirmon organizimin eprapambetur të bujqësisë shqiptare, që ështëthuajse e gjitha e bazuar mbi punëtorët qëpunojnë për llogari të tyren dhe kontribuesitfamiljarë. Dy sektorët e tjerë tregojnë njëshpërndarje të ngjashme ku mbizotërojnëpunonjësit, megjithëse jo më jo më shumëse 2/3 e fuqisë puntore. Kjo nuk është shumëe ndryshme duke krahasuar meshkujt mefermat, nisur nga fakti që të parët e deklaruanveten si puntorë më vehte në një proporcionmë të lartë kudo tjetër, ndërsa vërehej njëkuotë më e lartë e puntorëve kontribuesfamiljarë që punojnë në bujqësi.Tabela 3.15 - Të punësuarit sipas gjinisë, vendodhjes dhe llojit të kontratës së punës: 2001Gjinia/ZonaMeshkujPunë epërhershmePunë epërkoheshmePunësezonalePunë erastitGjithsejTirana urbane 70.8 18.1 6.1 5 100Të tjera urbane 70.6 15.5 8.5 5.3 100Rurale 61.1 8.8 25.8 4.2 100Vendi 65 11.8 18.6 4.6 100FemraTirana urbane 78.1 14.3 4.9 2.7 100Të tjera urbane 76.8 13.1 6.9 3.2 100Rurale 61.6 7.5 26.9 4 100Vendi 67.8 9.9 18.7 3.6 100Gjithsej(% e ndarjes sipas kontratës së punës)Tirana urbane 73.7 16.6 5.6 4.1 100Të tjera urbane 72.9 14.6 7.9 4.6 100Rurale 61.3 8.3 26.2 4.2 100Vendi 66 11.1 18.6 4.3 100Burimi: përpunimi i të dhënave të regjistrimit 2001.Bujqësia punësonte 60% të puntëtorëve të vetdhe 30% në mënyrë sezonale. (Grafiku 3.4).Punët permanente ishin më të përhapura nëmanifakturë dhe madje më shumë në sektorine shërbimeve, me puntoret femra në kuotënmë të lartë – deri 80% në shërbime. Nësekëto do të ishin kushtet e vërteta të punës sipas9. Punësimi sipas kushteve tëpunës9.1 Lloji i kontratës së punësDy të tretat e puntorëve raportuan se ata kishinnjë punë permanente, si meshkuj e femragati njësoj. (Tabela 3.15). Vetëm në kontekstinrural kuota e punëve sezonale arriti ¼ e fuqisëpuntore që punonte atje. Prania e punëve tërastit ishte ekufizuar dhe gati e njëjtë nëkontekstin urban dhe rural. Mund të dyshojmëse punët e përkohshme të raportuara në qytetine Tiranës dhe zonat e tjera urbane, veçanërishtpër meshkujt, ishin punë të rastit, the tëintervistuarit përgjigjeshin gjatë regjistrimit senuk e kuptonin ndryshimin mes tyre.llojit të kontratës së punës, ne mund tëgjykonim për tranzicionin drejt një strukturemoderne pune të plotë dhe konstante, tëpaktën në sektorë të ndryshëm nga bujqësia.Aktualisht, duke njohur ekonominë informaletë përhapur gjerë në vend, mbeten dyshimepër kuotat e larta të puntorëve që e raportuanaktivitetin e tyre si permament. Një pjesë etyre mund ta kishte përcaktuar pozicionin evet duke iu referuar më shumë aktivitetiekonomik (punuesit e metaleve, tregëtar,punëtor transporti, etj.) se punësimit të tyreaktual.9.2 Lloji i vendit të punësTë njëjtat shenja (si edhe dyshime) vijnë ngapërgjigjet mbi vendin ku kryhej aktiviteti i punës(Tabela 3.16). Në zonat rurale, ndeshejshpesh ferma që ishte gjithashtu edhe shtëpi(70% e puntorëve ishin meshkuj dhe 76%njerëzit dhe puna në shqipëri 43