Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Një pamje e përgjithshme e ndryshimeve rajonaleQë prej 1991 si rezultat i zbatimit të ligjit “Për Tokën”, struktura e bujqësisë ka ndryshuar. Nëvend të njësive të mëdha të prodhimit bujqësor, tani karreth 400 mijë njësi ekonomikeprivate bujqësore. Për të njohur më mirë gjendjen e bujqësisë në vitin 1998 INSTAT kreuregjistrimin e parë bujqësor në vend. Disa nga rezultatet në lidhje me këtë strukturë tënjësive ekonomike bujqësore janë si vijon:-Ato kanë një madhësi të kufizuar rreth 1.2 ha. Në zonën verilindore të vendit, madhëiamesatare është 0.4-0.6 ha, ndërsa në zonën perëndimore është 2-3 herë më e lartë.-Vetëm ½ e njësive ekonomike prodhojnë gjithashtu për tregun, kryesisht perime, qumështi,vezët, por në sasi të kufizuara.-Pjesa më e madhe e tyre kultivojnë 6-7 produkte si grurë, patate, perime etj. Kjo mund tëshpjegohet me faktin se thuajse gjithë njësitë ekonomike përmbushin nevojat e tyre përprodhime bujqësore dhe blegtorale.-Niveli i mekanizimit është i ulët. Thuajse në gjysmën e njësive ekonomike bujqësore tokapunohet me krahë apo me kafshë.-Megjithëse sipërfaqja e tokës bujqësore është e kufizuar, njësia ekonomike ka 3-5 ngastratë ndryshme.Njësitë ekonomike bujqësore veprojnë mbi bazë familjare dhe kanë si qëllim kryesorekonsumin vetjak të prodhimeve nujqësore e blegtorale.Megjithëse në Shqipëri 50% e të punësuarve punojnë në bujqësi, kjo degë deri në vitin2000 përbën vetëm 35% të GDP-së në shkallë kombëtare.të vet, aktualisht vetëm meshkuj, meqë femrattë zëna me këto aktivitete mbetën konstantenë numër, megjithatë më shumë se gjysma udyfishuan në %.Vendndodhja më e përhapur e këtyreaktiviteteve është e qartë kur zonat urbane tëTiranës, krahasohen me zona të tjera urbanedhe rurale (Tabela 3.12). Shërbimetmbizotërojnë në kontekstin urban ndërsa industriapunëson një kuotë më të lartë (deri30%) në qytete ndryshe nga kryeqyteti. Meqëato përfshijnë disa ish qendra industriale siDurres, Vlore, Delvine, etj., mund tëargumentojmë se ose ka mbetur një strukturëindustriale, ose kanë filluar inisiativa të rejanë manifakturë apo artizanat gjithashtu tëbazuara mbi një mjedis ekzistues.Dobësimi i strukturës industriale në vendkonfirmohet edhe nga fakti se më pak se 5%e punonjësve janë të punësuar në degën e“Prodhimit” (Tabela 3.13). Për çudi, ka njënumër më të lartë për femrat se meshkujt nëTiranë dhe mjedise të tjera. Dega e ndërtimitmbizotëron mes fuqisë puntore të meshkujvenë zonat urbane në ndryshim nga kryeqyteti,ku ndoshta po zhvillohet edhe procesi mëintensiv i ndërtimit të shëpive, si pasojë eprocesit të urbanzimit.Në zonat urbane, përfshi Tiranën, rreth ¼ efuqisë puntore është e punësuar në tregëtinëme shumicë dhe pakicë, duke zbuluar kështusi rolin që qytetet ende luajnë sa i takon zonaverurale fqinje dhe ndoshta – superdimensionimin e kësaj dege pas krizësindustriale. Gjithashtu dega e “Transport,magazinim dhe komunikimit” punëson njëkuotë të rëndësishme të fuqisë puntore tëmeshkujve rezidente në zonat urbane, ndërsanë po ato zona “Arsimi” dhe “PunaShëndetsore e Sociale” punësojnë një kuotë40 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001