Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Një pamje e përgjithshme e ndryshimeve rajonale2. Popullsia në moshë pune dhevartësia demografikePër të përcaktuar periudhën e kufijve moshorënuk është e lehtë. Në ekonomitë rurale, kufijtëmoshorë për të punuar mund të mos ekzistojnëfare, duke qenë se anëtarët e familjes janë tëangazhuar në punët rurale dhe të shtëpisëpavarsisht moshës, punës që duhet të bëjnë,si dhe funksionet që duhet ë kryejnë në vartësikryesisht të mundësive ë tyre fizike dhe aftësiveqë mund të kenë fituar. Në qytete situata ështëe ndryshme, duke patur një përzierjeaktivitetesh dhe profesionesh – veçanërisht nëshërbimin civil, ndërmarrje të përparuara dhesektorit terciar shumë të zhvilluar– në të cilinmoshat e hyrjes dhe daljes janë plotësisht tëpërcaktuara. Personat që bëjnë këto punë janëzakonisht jashtë tregut të punës para dhe paskësaj moshe.Siç edhe e përmendëm në kapitullin emëparshëm ligji shqiptar e ndalon punën epavarur para moshës 16 vjeç, ndërsa arsimimii detyruar zgjat 8 vjet duke nisur që nga mosha6 e 7 vjeç (Këshilli i Ministrave 2001 :71).Megjithatë të gjitha pyetjet në pyetësorin eregjistrimit të popullsisë ishin për personatnga 15 vjeç e lart. Kështu, lajmet në Shqipëripër punën e fëmijëve nuk mundësohen ngaPuna e fëmijëve në Shqipëri kohët e fundit.Nuk janë kryer studime në shkallë kombëtare mbi punën e fëmijëvepara studimit të MSJ, ku të ishin përfshirë pyetje rreth punës së fëmijëvenga 6-14-vjeç. Rezultatet treguan se 9.8% e fëmijëve në ato moshaishin të përfshira në punë. Kishte shumë prej tyrë nga zonat rurale,duke punuar në njësitë ekonomike bujqësore të drejtuar nga familjet etyre. Në zonat urbane, vetëm, 0.3% të fëmijëve punonin, ndërsa nëzonat rurale fëmijët në punë ishin 16 % e numrit të përgjithshëm nga 6-14 vjeç. Shumica e fëmijëve punojnë teksa vazhdojnë shkollën, ndërsavetëm 8.9% e tyre deklarojnë se nuk e ndjekin shkollën. Të dhënattregojn se 2% e fëmijëve në punë ishin të përfshirë në aktivitete tregëtare,kursepjesa më e madhe– 95.6 % – përfshiheshin në aktivitetebujqësore.regjistrimi i popullsisë: disa sugjerime për këtëjepen nga studimi i MSJ për 2002.Nuk është e përcaktuar me ligj mosha më elartë, ndërsa ato të përmendurat janë tëpërcaktuara me aktin e vitit 1993 mbi SigurimetShoqërore në Shqipëri, që sidoqoftë nuk janëdetyruese. Megjithatë, sjellja aktuale epuntorëve në daljen në pension duke ndjekurrregullat aktuale e bën moshën 55 vjeç,moshën mbizotëruese të dalsjes në pensiontë femrave dhe 60 vjeç për meshkujt,veçanërisht në zonat urbane.Si rrjedhojë, ne zgjodhëm të përcaktojmëkohëzgjetjen e moshës së punës në dymënyra ë ndryshme:i) Duke ndjekur standartet ndërkombëtarenga 15 në 64 vjeç, për qëllim krahasimi;ii) Duke ndjekur sjelljen aktuale të meshkujvedhe femrave në vend nga 15 në 54 vjeç përmeshkujt dhe nga 15 në 59 për femrat.Në tabelën 3.1, sasia e dhe % e numrit tëpërgjithshëm të popullsisë raportohen tëndjekin dy përkufizime të ndryshme dhe dukekrahasuar 2001 me 1989. Në të dy metodat,numri i popullsisë në moshë pune ka rënë,sidomos në përkufizimin më të ngushtë (-66mijë, ose -3.6%). Por, ndërsa numri i femravenë moshë pune është rritur pak, popullsia emeshkujve në moshë pune ka humbur 56 ose76 mijë persona, dmth. 5.6% në definicion 15-64 apo 7.7% me metodën 15-59. Pasojat e10 vjetëve të emigracionit të selektuar janë tëqarta në popullsinë mashkullore dhefemërore.Duke mos i rrëzuar këto tendenca, % epopullsisë në moshë pune e dalë nga numrii përgjithshëm i popullsisë është rritur apo kambetur afërsisht i njëjtë për meshkujt. Në fakt,Shqipëria ka një strukturë të re moshore sipasstandarteve Evropiane. Më shumë se gjysmae popullsisë, është nën 29 vjeç (popullsia28 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001