Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

More documents

Recommendations

Info

Burimet e të dhënave dhe përkufizimetSipas standarteve ndërkombëtare, kërkohetklasifikimi i aktiviteteve qartësisht në aktiviteteekonomike dhe jo ekonomike. Aktivitetetekonomike ndahen më tej në prodhim tregudhe jo i tillë. Në vitin 1990, Zyra eNdërkombëtare e Punës përcaktoi konceptine kufizimit të aktivitetit ekonomik në termat eprodhimit të mallrave dhe shërbimeve si atotë vendosura nga Sistemi i LlogariveKombëtare të Kombeve të Bashkuara. Siçedhe bëhet e qartë edhe në manual « kuptimii mirë i konceptit të kufirit të aktivitetit ekonomik,është themelor për zbatimin korrekt tëpërkufizimeve të punësimit, papunësisë dhepopullsisë ekonomikisht aktive gjatëvëzhgimeve të familjeve apo individëve » (ILO1990 :4). Ai citon më tej se « kufiri i saktë mesaktiviteteve ekonomike dhe jo – ekonomike,është çështje marrëveshjeje, por për sa kohëqë nuk është vënë një vijë ndarëse eqartë,trajtimi korrekt statistikor i shumësituatave të hasura në praktikë nuk mund tëpërcaktohen dhe, si pasojë, statistikat qëvijojnë ka shumë mundësi të bëhen objektkundërshtimesh dhe gabimeve më të mëdhanë përgjigje ». (ILO, 1990 :14)Vlerësimi sesi përdoreshin konceptet dhemetodat e punësimit ose papunësisë nëproceset e mbledhjes së të dhënave gjatëregjistrimeve të popullsisë apo vëzhgimeve,varet shumë nga zbatimi i duhur ipërkufizimeve dhe koncepteve të aktivitetitekonomik, siç u tregua më lart. Klasifikimi ipersonave në kategori të punësuarish apo tëpapunë, kërkon së pari të kuptojmë nëse ai/ajo ishin përfshirë në aktivitete prodhuese apojo gjatë periudhës së referencës. Megjithatë,kur shikojmë të gjitha kategoritë e ofruara ngastandartet ndërkombëtare mbi prodhimin e tëmallrave dhe shërbimeve të specifikuara nëSistemin Kombëtar të Llogarive, kuptojmë sedo të ishte më e lehtë t’i ndiqnim ato në njëekonomi të zhvilluar, ku tregu i punës ështëshumë i organizuar, ndërsa është e vështirëtë plotësojmë gjithë kërkesat e procesit tëmbledhjes së të dhënave në vende nëtranzicion si Shqipëria. Kështu, cilësia estatistikave mbi punësimin dhe papunësinë,të mbledhura nga regjitrimet e popullsisë dhevëzhgimet e familjeve, varet shumë nga dallimipreçiz i aktiviteteve ekonomike apo jo –ekonomike.Në përgjithësi, regjistrimet e popullsisë dhevëzhgimet e familjeve të kryera në Shqipëri ubënë të tilla për të qenë në përputhje merekomandimet e standarteve ndërkombëtarenë lidhje me burimet përkatëse (UN-ECE,1998). Megjithatë, siç edhe e diskutuam mëlart, gjatë procesit të mbledhjes së të dhënave,problemet e matjes së treguesve që janë tëpërbashkëta në vend me treg pune tëpaorganizuara dhe ekonomi mbizotëruesebujqësore u shfaqën plotësisht.2. Burimet aktuale të të dhënavetë fuqisë puntore në ShqipëriSipas manualit të 1990 të ILO-s, burimet estatistikave mbi popullsinë ekonomikisht aktiveapo komponentët e saj grupohen në tre kategorikryesore: 1. regjistrimet e popullsisë dhe studim embi familjet; 2. regjistrimet dhe studimet pilo tëvendosjeve ; 3. tipe të ndryshme të arkivaveadministrativë, si regjistrat e punësimit, arkivat esigurimit për papunësisë, skedarët e sigurimitsocial, pagat e sektorit publik dhe listat epersonelit. » (ILO, 1990 :4)Për sa i takon të dhënave të fuqisë punëtorenga regjistrimet e popullsisë në Shqipëri,ekzistojnë dy regjistrime të popullsisë të kryeranë vitet 1989 dhe 2001, që dhanë të dhënastatistikore mbi fuqinë puntore.Vrojtimet Statistikore , si Anketa Strukturore eNdërmarrjeve, që kryhet çdo vit që prej 1997,japin informacion vetëm mbi punësimin dhenjë numër aktivitetesh ekonomike.16 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001
k a p i t u l l i dyBurime të tjera të dhënash statistikore mbifuqinë punëtore janë regjistrat administrativëprej të cilëve ka një numër serie kohore. Tëdhënat përkatëse publikohen çdo vit ngabroshura Tregu i Punës së INSTAT.Në Shqipëri, të dhënat mbi fuqinë puntorebazuar në studimet mbi familjet u përftuan përherë të parë nga studimi i vitit 1993-1994 mbikushtet e jetesës për qytetin e Tiranës. Njëstudim përfaqsues, shumëplanësh kombëtaru krye për herë të parë në 1998, që dharezultate edhe mbi popullsinë ekonomikishtaktive (INSTAT 2001). Në vitin 2002, u krye valae parë e Studimit të Matjes së Standarteve tëJetesës, që ishte gjithashtu një studimpërfaqsues kombëtar mbi familjet. Objektikryesor i tij ishte të mblidhte të dhëna mbifamiljet për të matur kështu mirëqenien efamiljeve dhe kushtet e jetesës së popullatësduke mbledhur të dhëna mbi konsumin, tëardhurat, kursimet, punësimin, shëndetin,arsimimin, fertilitetin, migrimin familjar etj. Ngaky studim u arritën të dhëna mbi fuqinë puntorenë shkallë kombëtare dhe për katër zonakryesore : zona urbane e Tiranës, zona malore,zona qendore dhe ajo bregdetare.Duke dhënë mundësinë e matjes sëpunësimit edhe në sektorin informal dhepërcaktimin e disa kategorive si punën e keqpaguar apo papunësinë e afatgjatë, studimi i2002, integron të dhënat e regjistrimit të vitit2001, i cili nuk i kapi siç duhet këto aspekte.Kështu, Regjsitrimi i popullsisë dhe Banesavetë vitit 2002 së bashku me Studimin për Matjene Standartit të Jetesës, japin të dhënat më tëmira me aktuale mbi fuqinë puntore në shkallëkombëtare, rajonale dhe nivel më të ulëtadministrativ, si edhe zonat urbane e rurale.3. Mbulimi, përkufizime dhendryshimet metodologjikendërmjet burimeve3.1 MbulimiNë vitin 1989 kur është kryer Regjistrimi ipopullsisë dhe banesave, vendi ishte i ndarëadministrativisht në 26 rrethe. Regjistrimiishte një proces arkivimi që mbulonte gjithëzonat e vendit.Struktura administrative e vendit ndryshoi pararegjistrimit të popullsisë e banesave të vitit2001. Që prej 1992, vendi ishte i ndarëadminisitrativisht në 36 rrethe. Si nëregjistrimin e vitit 1989, edhe në atë të 2001,procesi ishte listim i gjithë zonave të vendit.Në krahun tjetër, SMSJ 2002, ishte një studimnë shkallë kombëtare që mbulonte gjithërrethet e vendit dhe te dhenat teperfaqesoheshin ne kater zona:zona urbanee Tiranës, zona malore, zona qendore dheajo bregdetare.3.2 Kufijtë moshorëNë mbledhjen e informacionit mbi aktivitetinekonomik për të prodhuar të dhëna mbistatistikat e punës, është e nevojshme tëpërcaktojmë moshën minimale të popullsisëqë studiohet. Në dy regjistrimet dhe SMSJ së2002, mosha minimale e popullsisëekonomikisht aktive dhe komponentëve të saju vendos në 15 vjeç.Në Shqipëri, ka një legjislacion kombëtar qëe bën arsimin 8-vjeçar të detyrueshëm për t’undjekur duke ndaluar kështu pjesmarrjen efëmijëve në aktivitete prodhuese aposhërbimi. Ekziston një legjislacinon nëfushën e punës që normalisht përjashtonfëmijët nga futja në aktivitete ekonomike nën16 vjeç.njerëzit dhe puna në shqipëri 17
Page 1 and 2: NJERËZIT DHE PUNANË SHQIPËRIKrah
Page 3 and 4: falenderimeNxjerrja e kësaj serie
Page 6 and 7: LISTA E TABELAVETabela 3.1: Populls
Page 8 and 9: Figura 4.5 : Shkalla e punësimit s
Page 10 and 11: 10 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BA
Page 12 and 13: Hyrjemanaxhimin e duhur dhe përdor
Page 14: 14 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BA
Page 19 and 20: k a p i t u l l i dySMSJ të 2002 k
Page 21 and 22: k a p i t u l l i dyAneksi 1.1Konce
Page 23 and 24: k a p i t u l l i dyqë në të nj
Page 25 and 26: k a p i t u l l i dyKOHËZGJATJA E
Page 27 and 28: k a p i t u l l i3Një pamje e për
Page 29 and 30: k a p i t u l l i t r eTabela 3.1 -
Page 32 and 33: Një pamje e përgjithshme e ndrysh
Page 58 and 59: Faktorët demografikë dhe social-e
Page 66 and 67:
Faktorët demografikë dhe social-e
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Komente përmbyllëse dhe propozime
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Raporti i punësimit periferik i qe
Page 98 and 99:
Tiranë: INSTATINSTAT (2003). Migri
show all

Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?