Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Burimet e të dhënave dhe përkufizimetSipas standarteve ndërkombëtare, kërkohetklasifikimi i aktiviteteve qartësisht në aktiviteteekonomike dhe jo ekonomike. Aktivitetetekonomike ndahen më tej në prodhim tregudhe jo i tillë. Në vitin 1990, Zyra eNdërkombëtare e Punës përcaktoi konceptine kufizimit të aktivitetit ekonomik në termat eprodhimit të mallrave dhe shërbimeve si atotë vendosura nga Sistemi i LlogariveKombëtare të Kombeve të Bashkuara. Siçedhe bëhet e qartë edhe në manual « kuptimii mirë i konceptit të kufirit të aktivitetit ekonomik,është themelor për zbatimin korrekt tëpërkufizimeve të punësimit, papunësisë dhepopullsisë ekonomikisht aktive gjatëvëzhgimeve të familjeve apo individëve » (ILO1990 :4). Ai citon më tej se « kufiri i saktë mesaktiviteteve ekonomike dhe jo – ekonomike,është çështje marrëveshjeje, por për sa kohëqë nuk është vënë një vijë ndarëse eqartë,trajtimi korrekt statistikor i shumësituatave të hasura në praktikë nuk mund tëpërcaktohen dhe, si pasojë, statistikat qëvijojnë ka shumë mundësi të bëhen objektkundërshtimesh dhe gabimeve më të mëdhanë përgjigje ». (ILO, 1990 :14)Vlerësimi sesi përdoreshin konceptet dhemetodat e punësimit ose papunësisë nëproceset e mbledhjes së të dhënave gjatëregjistrimeve të popullsisë apo vëzhgimeve,varet shumë nga zbatimi i duhur ipërkufizimeve dhe koncepteve të aktivitetitekonomik, siç u tregua më lart. Klasifikimi ipersonave në kategori të punësuarish apo tëpapunë, kërkon së pari të kuptojmë nëse ai/ajo ishin përfshirë në aktivitete prodhuese apojo gjatë periudhës së referencës. Megjithatë,kur shikojmë të gjitha kategoritë e ofruara ngastandartet ndërkombëtare mbi prodhimin e tëmallrave dhe shërbimeve të specifikuara nëSistemin Kombëtar të Llogarive, kuptojmë sedo të ishte më e lehtë t’i ndiqnim ato në njëekonomi të zhvilluar, ku tregu i punës ështëshumë i organizuar, ndërsa është e vështirëtë plotësojmë gjithë kërkesat e procesit tëmbledhjes së të dhënave në vende nëtranzicion si Shqipëria. Kështu, cilësia estatistikave mbi punësimin dhe papunësinë,të mbledhura nga regjitrimet e popullsisë dhevëzhgimet e familjeve, varet shumë nga dallimipreçiz i aktiviteteve ekonomike apo jo –ekonomike.Në përgjithësi, regjistrimet e popullsisë dhevëzhgimet e familjeve të kryera në Shqipëri ubënë të tilla për të qenë në përputhje merekomandimet e standarteve ndërkombëtarenë lidhje me burimet përkatëse (UN-ECE,1998). Megjithatë, siç edhe e diskutuam mëlart, gjatë procesit të mbledhjes së të dhënave,problemet e matjes së treguesve që janë tëpërbashkëta në vend me treg pune tëpaorganizuara dhe ekonomi mbizotëruesebujqësore u shfaqën plotësisht.2. Burimet aktuale të të dhënavetë fuqisë puntore në ShqipëriSipas manualit të 1990 të ILO-s, burimet estatistikave mbi popullsinë ekonomikisht aktiveapo komponentët e saj grupohen në tre kategorikryesore: 1. regjistrimet e popullsisë dhe studim embi familjet; 2. regjistrimet dhe studimet pilo tëvendosjeve ; 3. tipe të ndryshme të arkivaveadministrativë, si regjistrat e punësimit, arkivat esigurimit për papunësisë, skedarët e sigurimitsocial, pagat e sektorit publik dhe listat epersonelit. » (ILO, 1990 :4)Për sa i takon të dhënave të fuqisë punëtorenga regjistrimet e popullsisë në Shqipëri,ekzistojnë dy regjistrime të popullsisë të kryeranë vitet 1989 dhe 2001, që dhanë të dhënastatistikore mbi fuqinë puntore.Vrojtimet Statistikore , si Anketa Strukturore eNdërmarrjeve, që kryhet çdo vit që prej 1997,japin informacion vetëm mbi punësimin dhenjë numër aktivitetesh ekonomike.16 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001