Njerëzit dhe Puna në Shqipëri - INSTAT

Hyrjemanaxhimin e duhur dhe përdorimin efikas tëkrahut të saj të punës.Niveli i papunësisë përdoret gjerësisht sitreguesi i përgjithshëm për të vlerësuarperformancën e ekonomisë së një vendi.Problemi i papunësisë është një çështjeglobale që çdo komb pëpiqet ta kontrollojë, eta mbajë në nivele minimale. Megjithatë, nëvende në tranzicion ai po përkeqësohet përshkak të ndryshimeve të thella në sistemin etyre prodhues dhe të mirëqenies. (Faggio dheKonings 2000) ndërsa urbanizimi përkeqësonproblemin, sepse migrimi i njerëzve në zonaturbane pa asnjë perspektivë punësimi, dukeu bërë pre e punësimit të zhvlerësuar, apo joaktivë për punë prodhuese.Analizat e statusit të punës dhe papunësisëështë kryesore për të trajtuar vështirësitëaktuale dhe parashikuar ndryshimet eardhshme. Për të parën, trajtimi i familjeveështë i rëndësishëm për të nxjerrë kushtet efamiljeve sa i takon atyre që fitojnë bukën dhepranisë së anëtarëve të saj të papunë. Lidhjame variablat e zakonshëm demografikë(gjinia, grup moshat, gjendja civile etj), menivelin arsimor të arritur, etj, mund të shërbejëpër sugjerimni e politikave përkatëse.Ky studim bazohet kryesisht mbi rezultatet eRegjistrimit të Popullsisë dhe Banesave të vitit2001, i cili ia kushtonte më shumë se gjysmëne pyetësorit të tij kushteve të punës së njerëzvenga 15 vjeç e lart, si edhe aspekteve tëndryshme të aktivitetit të tyre ekonomik.Duhet ta kuptojmë se regjistrimi i popullsisënuk është bërë për të studiuar plotësishttregun e punës, sepse ai vetëm jep njëfotografim të realitetit që ndryshon shumëshpejt sa i takon tregut të punës dhe kërkesës.Për më tepër, shumë njerëz tentojnë t’ipërgjigjen pyetjeve të formularit mbi statusinekonomik normal, në vend të atij që mbajnëaktualisht. Së fundi, përgjigjet e pyetësorëvetë përgjithshëm, si ato mbi regjistrimin epopullsisë, janë shpesh të pabesueshme sai takon statusit social ekonomik, veçanërishtgjendjes së papunësisë së tyre të vetëdeklaruar.Megjithatë në vende më pak të zhvilluara dhenë vende në tranzicion si Shqipëria, rrallë kaburime të dhënash statistikore të plota e tëbesueshme mbi tregun e punës. Shumënjerëz, gjithashtu duke qenë më vete,kontributorë në familje, punëtorë në bujqësi,punojnë kështu jashtë tregut real të punës dheaktiviteti i punës në bujqësi arrihet më lehtënga statusi normal se nga ai aktual. Së fundi,papunësia dhe puna e paguar pak kapërcejnëaktivitetet tradicionale, veçanërisht në bujqësi,artizanat, shitjet me pakicë, si dhe shërbimetokazionale të nivelit të ulët.Kështu, ishim të detyruar të mbështeteshimnë të dhënat e regjistrimit të vitit 2001 për tëstudiuar fuqinë punëtore, punësimin dhepapaunësinë në atë kohë. Ne do të përdorimgjithashtu edhe të dhënat e regjistrimit të vitit1989 – regjistrimi i fundit i popullsisë sëregjimit të kaluar – për të bërë krahasime dhepër të nxjerrë tendencat. Megjithatë,krahasimet dhe tendencat do të bëhen mekujdes për shkak të ndryshimeve trndësishmenë modelin ekonomik dhe politik të shfaqurqë prej 12 vjetëve që atëherë. Kurdo që të jetëe nevojshme për studim më në thellësi tëtermave specifike që nuk mbulohen ngaregjistrimi, ne do të përdorim gjithashturezultatet e Vëzhgimit të Matjes së Standartittë Jetesës, një vrojtim statistikor përfaqsueskombëtar, të kryer në vitin 2002 nga INSTATsipas Bankës Botërore.Objektivat specifikë të këtij studimi janë:i) të përshkruajë gjendjen e fuqisë punëtore,punësimin dhe papunësinë në vend, nërrethe, zonat urbane e rurale dhe Tiranë;ii) Të përshkruajë tendencat dhe ndryshimet endodhura në vijim të ndryshimit ekonomik e politik;12 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2001