Adolygiad Blynyddol 2008 - Urdd Gobaith Cymru

Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Llywydd yr UrddSara Gwilym ThomasAm flwyddyn ddiddorol!Pan dderbyniais y gwahoddiad i fodyn Llywydd ar fudiad ieuenctid mwyafCymru prin iawn y gallwn fod wedirhagweld yr ystod o weithgareddaufyddai’n fy niddanu, fy ysbrydoli a’mcyfareddu dros y flwyddyn i ddod.Ond os dewis uchafbwyntiau, dymani. Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, cesgyfle i ddechrau gwaith ar brosiect ibontio ysgolion led led Cymru. Y cyntafo’r rheiny oedd yr ysgol rwy’n dysguynddi sef Gwaun y Nant y Barri acYsgol Gymraeg Aberystwyth. Wrth gwrsmae’r Urdd, trwy ein gweithgareddgwersyll, rhanbarthol ac Eisteddfodol,yn gwneud mwy nag unrhyw fudiadcenedlaethol arall i fagu cyfeillgarwch adealltwriaeth rhwng disgyblion, ysgoliona chymunedau ieuenctid Cymru, ondrwy’n mawr obeithio y bydd pontio mwyffurfiol rhwng ysgolion yn cyfoethogi’rberthynas honno ymhellach.ffeindio cartref mewn amgueddfa efallaiychydig yn chwithig! Serch hynny, roeddy gydnabyddiaeth o’i gyfraniad unigryw iddiwylliant a chenedligrwydd Cymreig ynwledd i’r llygad.A phenllanw’r flwyddyn? Heb os,Eisteddfod Bae Caerdydd. Hoffwnddiolch yma i’r tîm cyfan a’r fintai grefo wirfoddolwyr a wnaeth yr Eisteddfod- sydd wastad yn her drefniadol - ynllwyddiant mor ysgubol. Fel mercho’r ddinas, fydda i byth yn digoni arglywed y Gymraeg yn fyw ac effro yn ystrydoedd, yng Nghanolfan MileniwmCymru, Cei’r Forforwyn, Stryd Bute, ySenedd a chanol y ddinas.Braint fu Llywyddu’r mudiad dros yflwyddyn ddiwethaf, a mwy o fraint fythyw gwybod bod yr Urdd, fu’n ganologi’m magwraeth innau fel plentyn acyn ferch ifanc, bellach yn ganolog i’mdatblygiad fel athrawes! Hir oes i’r Urdd!Roedd yn bleser hefyd chwarae rhan ynseremoni lansio arddangosfa wych iawnyn olrhain hanes yr Urdd yn Sain Ffaganym mis Mai. Llwyfan cenedlaethol i storimudiad byw a fyddai ar un wedd falle ynUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Urdd PresidentSara Gwilym ThomasWhat an interesting year it’s been!When I accepted the invitation tobecome President of the largest youthorganisation in Wales, I could scarcelyhave foreseen the range of activities thatwould entertain, inspire and fascinateme over the coming year.But, if I am to select some highlights, herethey are. During the last year, I had anopportunity to start working on a projectto create links between schools acrossWales. The first of those was betweenYsgol Gwaun y Nant, where I teachand Ysgol Gymraeg Aberystwyth. Ofcourse the Urdd, through the residentialcentres, regional and Eisteddfod activitiesdo more than any other nationalorganisation to develop friendship andunderstanding between pupils, schoolsand youth communities in Wales, butI sincerely hope that the more formalbridge-building between schools willfurther enrich that relationship.It was a great pleasure for me to takepart in the ceremony to launch anexcellent exhibition outlining the historyof the Urdd at St.Fagans in May. Anational stage for the story of a livingorganisation that would, in one way,possibly, find it rather strange to begiven a home in a museum! However,the acknowledgement of its uniquecontribution to Welsh culture and identitywas truly eye-catching.And the highlight of the year? Withouta doubt, the Cardiff Bay Eisteddfod.I would like to thank the entire teamand the strong band of volunteers whomade the Eisteddfod – that is alwaysan organisational challenge – such asweeping success. As a city girl myself,I can never hear enough of the Welshlanguage alive and kicking on thestreets, in the Wales Millennium Centre,Mermaid Quay, Bute Street, the Seneddand the city centre.It has been an honour to be Presidentof the organisation over the last year,and an even greater privilege to knowthat the Urdd, central to my ownupbringing as a child and young girl,is now central to my developmentas a teacher! Long live the Urdd!Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Adroddiad y CadeiryddCarol DaviesBlwyddyn arall, adroddiad arall.Mae amser yn hedfan panry’ch chi’n cael amser da!Mae bwrlwm a gweithgareddaublwyddyn arall wedi gwibio heibio - ynEisteddfodau, chwaraeon, cyfnodauyn y gwersylloedd, gwyliau tramor,pwyllgorau, teithiau, ymweliadau,darllen cylchgronau, gwaith dyngarol,fforymau ieuenctid, theatr genedlaethol,gigs, Cogurdd... Mae’r rhestr o’r hynsydd ym mywydau plant a phobl ifancyn ddiddiwedd. Mae’r Urdd yn rhoicyfleoedd di-ri - ac mae cyfraniadgwirfoddolwyr yn hanfodol i gynnigy profiadau euraidd yma. Diolchtwymgalon i’n holl wirfoddolwyr.Beth oedd uchafbwynt 2008 – 2009?Gweld Mickey Mouse ar lwyfan CanolfanMileniwm Cymru yn agor EisteddfodBae Caerdydd - gwefreiddiol! Mi fyddyr atgof yma yn aros yn y cof am byth.Pam na ddylai plant Cymru gofleidiocymeriad byd-eang yn y Gymraeg?A beth am flwyddyn nesaf? Fel un sy’nbyw yng Ngheredigion, fe fydd cynnwrfyr Eisteddfod yn un o’r uchafbwyntiau,ond heb ymdrechion staff y mudiad,heb ein pobol ifanc dawnus a hebwirfoddolwyr ymroddedig byddai’namhosib gweithredu - felly diolch i bawb.Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Adroddiad y Prif WeithredwrEfa Gruffudd JonesAdroddiad y TrysoryddRheon TomosPleser o’r mwyaf yw cyflwyno’radroddiad hwn, sy’n gofnodo flwyddyn arall gyffrous.Mae’r Urdd yn fudiad sy’n llawnbwrlwm a gweithgaredd, a bu staffa gwirfoddolwyr fel ei gilydd yncydweithio’n llawen i sicrhau fod plant aphobl ifanc yn cael profiadau heb eu hail.Trwy bopeth yr ydym yn awyddus isicrhau fod y Gymraeg yn iaith fywac apelgar. Yr ydym yn gobeithioein bod wedi gwneud hynny elenitrwy ein hamryfal gynlluniau.Un o’r pethau pwysicaf allwn eiwneud yw gwella hyder a sgiliau yn yGymraeg er mwyn sicrhau ei bod yncael ei defnyddio’n gwbl naturiol.Gwnawn hyn drwy ein cylchgronau,ein gweithgareddau chwaraeon,ein gwersylloedd, ein heisteddfodaua’n gwaith cymunedol.Eleni gwelsom sefydlu cynllun newydda fydd yn canolbwyntio ar wella sgiliaupobl ifanc mewn sefyllfaoedd y tuallan i’r ystafell ddosbarth, sef cynllun‘Llwybrau i’r Brig’ sy’n cael ei ran-ariannuo Gronfeydd Cymdeithasol Ewropeaidd,sydd wedi caniatáu i ni gyflogi 16aelod o staff ychwanegol. Edrychwnymlaen yn fawr at weld canlyniadau’rprosiect dros y blynyddoedd nesaf.Sefydlwyd hefyd Adran Chwaraeon arwahân, gyda’n gweithgareddau a’ncystadlaethau chwaraeon yn parhau igynyddu yn eu poblogrwydd. Bydd hynyn cynorthwyo i sicrhau fod y Gymraegyn iaith chwarae i blant a phobl ifanc.Fy mraint arbennig i yw diolch iwirfoddolwyr, cefnogwyr a staff yr Urddam eu holl ymdrechion a llwyddiannaudros y flwyddyn ddiwethaf.Diolch i bawb.efa@urdd.org01970 613100urdd.orgFe gynyddodd trosiant y mudiad i ychydigdros £7.5m yn ystod y flwyddyn a aethheibio, hyn yn adlewyrchu twf o 3.3%ers 2007/08. Gwelwyd cynnydd pellachmewn incwm o’r canolfannau preswyl,hyn yn adlewyrchu eu pwysigrwydd ini fel mudiad gan eu bod yn denu broni hanner ein trosiant. Bu i Eisteddfod2008 gyfarfod â chostau llwyfannu’rŵyl gan adael gweddill bychan. Roeddyna hefyd dwf mewn cymynroddion athanysgrifiadau eto’r llynedd ac mae’rgefnogaeth yma yn hynod werthfawri ddatblygiad y mudiad. Llawer oddiolch i bawb a gyfrannodd.Mae’r Bwrdd Busnes yn gyfrifol amadolygu gwariant a chyllidebau’r mudiadmewn cydweithrediad â’r tîm rheoli.Ein nod ar ddechrau’r flwyddyn oeddgwneud gweddill o oddeutu £180,000yn y flwyddyn, hyn er mwyn sicrhauarian wrth gefn i fuddsoddi mewncynlluniau’r dyfodol. Dwi’n falch o fedruadrodd fod y targed (a mwy) wedi eigyflawni, hyn drwy ymdrech lew amonitro cyson ar ran y swyddogion. FelCadeirydd y Bwrdd Busnes rwyf eisoeswedi eu llongyfarch ar ran pawb.Er y newydd da yma, oherwydd bodgwerth ein buddsoddiadau wedigostwng yn ystod y flwyddyn, hyn ynadlewyrchu perfformiad y marchnadoeddarian, fe fu gostyngiad o £58,000yn lefel ein cronfeydd ers 31 Mawrth2008. Mae’n amlwg fod hyn yn bryderi ni fel mudiad ond ymddengys fod yrhod wedi troi ychydig yn y chwe misdiwethaf oherwydd mae cynnydd o dros20% bellach yn eu gwerth. Fe fyddwnyn cadw llygad barcud ar sefyllfa’rbuddsoddiadau, ac yn wir effeithiaueraill yr hinsawdd economaidd anoddsydd ohoni, er mwyn ein galluogi i fedrusicrhau gwelliannau mewn sawl maes.Fe welwyd gwariant cyfalaf o dros£400,000 llynedd, yn bennaf ar GanolfanFerlota newydd yn Llangrannog acadnewyddu Bloc y Berwyn yng Nglanllyn.Mae’r Bwrdd Busnes hefyd wedidechrau’r broses o osod cynlluniauadnewyddu a chynnal a chadw hir dymorar gyfer ein hasedau. Fe fydd angenbuddsoddi helaeth mewn sawl lle ondhyderwn y bydd gweledigaeth glir ynein galluogi i gyflawni’r amcanion hyn.Mae 2009/10 yn mynd i fod yn flwyddynbrysur arall yn enwedig gan i ni fodyn llwyddiannus yn denu incwmEwropeaidd i ehangu ein gweithgarwchar draws Cymru. Gyda seiliau ariannolcadarn yn eu lle gallwn wynebu’rher newydd yma gyda hyder.Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Chair’s ReportCarol DaviesChief Executive’s ReportEfa Gruffudd JonesAnother year, another report. Timeflies when you’re having fun!The excitement and activities of anotheryear have flown past – Eisteddfodau,sports, holidays at the residentialcentres, visits abroad, committees,trips, reading magazines, humanitarianwork, youth forums, national theatre,gigs, Cogurdd... The list of experiencesavailable to children and youngpeople is endless. The Urdd offersinnumerable opportunities – and thecontribution of volunteers is vital inoffering these golden experiences.Heartfelt thanks to all our volunteers.What was the highlight of 2008 – 2009?Seeing Mickey Mouse on the WalesMillennium Centre stage opening theCardiff Bay Eisteddfod - absolutelythrilling! This memory will stay inmy mind forever. Why shouldn’t thechildren of Wales take this worldfamouscharacter into their heartsthrough the medium of Welsh?What about next year? As I livein Ceredigion, the excitement ofthe Eisteddfod will be one of thehighlights, but without the efforts ofthe organisation’s staff, without ourtalented young people and withoutcommitted volunteers it would be animpossible act – thank you all very much.It gives me great pleasure topresent this report, which is arecord of another exciting year.The Urdd is an organisation full ofvivacity and activity, where staff andvolunteers work well together toensure children and young peoplehave unparalleled experiences.Throughout our work our aim is toensure that the Welsh language is aliving and appealing language. Wehope this has been achieved thisyear through our various activities.One of the most important thingswe can do is improve confidenceand skills in the Welsh languageto ensure it is used naturally.This year saw a new scheme establishedthat will concentrate on improving youngpeople’s skills in situations outside theclassroom. The Llwybrau i’r Brig (Routesto the Summit) scheme, partly fundedby European Social Funds, has enabledus to employ 16 additional membersof staff. We look forward to seeing theproject’s results over the coming years.With our sporting activities andcompetitions continuing to increase inpopularity, a separate Sport Departmenthas been established. This will helpensure that Welsh is the language ofplay for children and young people.It is a great honour for me to thankvolunteers, supporters and staffof the Urdd for all their efforts andsuccesses over the last year.We do this through our magazines,our sporting activities, our residentialcentres, our eisteddfodau andour community work.Thank you all.efa@urdd.org01970 613100urdd.orgUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Treasurer’s ReportRheon TomosThe organisation’s turnover increasedto slightly over £7.5m during the lastyear, reflecting growth of 3.3% since2007/08. A further increase was seen inthe income from the residential centres,reflecting their importance to us as anorganisation as they attract almost halfour turnover. The 2008 Eisteddfod metthe cost of staging the festival, leaving asmall surplus. There was also an increasein bequests and subscriptions last year,and this support is very valuable to thedevelopment of the organisation.The Business Board is responsible forreviewing the organisation’s expenditureand budgets in co-operation with themanagement team. Our aim at thebeginning of the year was to makea surplus of approximately £180,000during the year, in order to ensuremoney in reserve to invest in schemesfor the future. I am pleased to be ableto report that the target was reached(and more) through concerted effortsand regular monitoring on the part of theofficers. As Chairperson of the BusinessBoard I have already congratulatedthe officers on behalf of the Board.Despite this good news, due to the fallin the value of our investments duringthe year, reflecting the performance ofthe financial markets, the level of ourfunds have fallen by £58,000 since31 March 2008. This is obviously aconcern to us as an organisation, but itappears the wheel has turned slightlyover the last six months resulting in anincrease of 20% in their value. We willkeep a close eye on the investmentssituation, and indeed the other effectsof the current difficult economicclimate, in order to enable us to secureimprovements in a number of areas.Last year saw capital expenditure of over£400,000, mainly on a new EquestrianCentre at Llangrannog and renovationof the Berwyn accommodation block atGlan-llyn. The Business Board has alsocommenced the process of setting downlong-term renovation and maintenanceplans for our assets. Extensive investmentwill be needed in a number of locations,but we are confident that a clear visionwill enable us to achieve these objectives.2009/10 is going to be another busyyear as we have been successful inattracting European income to expandour activities across Wales. With robustfinancial foundations in place we canface this new challenge with confidence.Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Gweithgareddau Hamdden,Addysgol a ChelfyddydolCafodd 49,950 o aelodau gyfle i ymunomewn rhaglen o weithgareddaua chystadlaethau amrywiol.Cafwyd cytundeb i weithio mewnpartneriaeth ag Adran Ieuenctid yCynulliad ar brosiect sy’n cael ei ranariannugan Gronfa GymdeithasolEwrop, sef ‘Llwybrau i’r Brig’. Mae 16o staff newydd yn gweithio mewn15 o awdurdodau lleol Cymru oddifewn i ardaloedd Cydgyfeiriant.Byddant yn cynnig cyfleoedd acachrediadau i aelodau 11-19 oed.Ariannwyd Hwyl yr Haf, prosiect ary cyd gyda Sain Ffagan: AmgueddfaWerin Cymru trwy gronfa waddol yGemau Olympaidd. Cafodd dros 4,000o aelodau cynradd y cyfle i ymunomewn deuddydd o weithgareddauchwaraeon a chelfyddydol.Uchafbwynt ein partneriaeth gydaMenter Patagonia eleni oedd taith 24 oaelodau i gynorthwyo gyda datblygu’rGymraeg ymysg ieuenctid y Wladfa.Mae’r Gronfa Loteri Fawr wedi ariannuprosiect tair blynedd gwaith ieuenctidym Merthyr lle bydd pobl ifanc 11-19oed yn elwa o waith datblygu cyfleoedda gweithgareddau yn yr ardal. Buparhad hefyd yn ein partneriaeth gydaChyngor Casnewydd i ariannu swyddieuenctid. Braf nodi hefyd partneriaethrhwng yr Urdd, Cyngor Wrecsama’r Fenter leol i ariannu swyddogieuenctid i weithio oddi fewn y sir.Eleni gwelwyd Rimbojam yn esblyguo’r Jamboris sydd wedi bod yn graiddi weithgareddau cynradd yr Urdd ersugain mlynedd. Trwy bartneriaeth âYouth Music a Menter Môn lansiwyd yprosiect yn Venue Cymru, Llandudno,yng nghwmni dros 3,000 o aelodaucynradd yr Urdd yng ngogledd Cymru.Am y tro cyntaf lluniwyd Neges Heddwchac Ewyllys Da Urdd Gobaith Cymru ar ycyd rhwng adran dysgwyr ac adran iaithgyntaf - Ysgolion Plas Mawr a Fitzalanyng Nghaerdydd. Mae’r Neges, ar ythema Newid Hinsawdd, ar y we mewn36 iaith, gan gynnwys ieithoedd lleiafrifol.Mae dros 595 o bobl ifanc 14-19oed wedi cofrestru gyda chynllunGwirfoddolwyr y Mileniwm. Mae’rcynllun yn gyfle gwych i achredu’rgwaith arbennig mae pobl ifanc ynei gyflawni yn wirfoddol ac mae 253tystysgrif wedi eu cyflwyno eisoes.Cafodd Eisteddfod Gynradd RhanbarthCeredigion ei gwe darlledu mewnpartneriaeth rhwng yr Urdd a PhrifysgolLlambed o dan nawdd y cynllun WideningAccess. Bu cyfle i 16 o bobl ifanc rhwng16 a 18 oed gael hyfforddiant cyfryngolam ddiwrnod ym meysydd camera,sain, cynhyrchu, cyfarwyddo ac ati.Mae’r teithiau tramor mor boblogaiddag erioed gyda 1,680 wedi ymunoar deithiau i Ffrainc, Awstria,Catalonia, Patagonia a Sweden.Dyfrig MorganCyfarwyddwr Talaith y De02920 635680dyfrig@urdd.orgUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

ChwaraeonLeisure, Educationaland Arts ActivitiesCynhaliwyd Cystadlaethau Rhanbarthola Gwyliau Chwaraeon Cenedlaetholyng Nghaerdydd, Abertawe, Bangor,Aberystwyth a Llanelli, gyda thros40,000 o aelodau’r Urdd yn cystadluyn y cystadlaethau chwaraeon.Daeth 150 o dimau i gystadlu yn yr ŵylRygbi Genedlaethol yn Llanelli, a daeth1,800 o ferched ifanc mewn 140 o dimaui gystadlu yn y Gystadleuaeth Bêl-rwydGenedlaethol yng Nghaerdydd.Sefydlwyd Adran Chwaraeon annibynnolgyda strwythur newydd a swyddogionchwaraeon yn Eryri, Caerdydd, RhonddaCynon Taf, Ceredigion a Phen-y-bont.Cynhaliwyd cystadleuaeth gricednewydd 50/50 yn llwyddiannusiawn - gyda’r rownd derfynol yncael ei chynnal ar ddiwrnod cyntafcyfres Y Lludw yng Nghaerdydd.Derbyniodd dros 1,000 o staff agwirfoddolwyr hyfforddiant chwaraeon.Mae’r Adran Chwaraeon wedi cynnighyfforddiant yn y canlynol - pêl-droed,rygbi, golff, pêl-rwyd, dawns, gymnasteg,tennis, hoci, arweinyddion chwaraeon1,2,3, a thystysgrif Diwrnod Chwaraeon.Llwyddodd tîm yr Urdd i ennillCystadleuaeth Rygbi Saith BobOchr Dubai.Bu’r Adran Chwaraeon yn cynnalsesiynau hyfforddi yng NgŵylSmithsonian Washington.Gary LewisCyfarwyddwr Adran Chwaraeon02920 635686gary@urdd.orgurdd.org49,950 members were given theopportunity to take part in a varietyof activities and competitions.An agreement was reached to work inpartnership with the Assembly’s YouthDivision on a project, partly fundedby the European Social Fund, entitledLlwybrau i’r Brig (Routes to the Summit).16 new members of staff will work in15 local authorities in Wales within theConvergence areas. They will offeropportunities and accreditations tomembers aged 11-19 years of age.A joint project with St Fagans: NationalHistory Museum was funded by theOlympic Games endowment fund. Over4,000 members of primary school agetook part in two days of Urdd activities,and enjoyed the usual attractionsof St Fagans.24 Urdd members travelled to Patagoniato develop the Welsh language amongyoung people in the Welsh colony.The Big Lottery Fund has funded a threeyear youth work project in Merthyr Tydfilwhere young people aged 11-19 benefitfrom development opportunities andactivities in the area. There was alsocontinuation of our partnership withNewport Council to fund a youth post.It is also worth noting the partnershipbetween the Urdd, Wrexham Counciland the local Menter Iaith to fund ayouth officer to work within the county.This year saw Rimbojam evolving fromthe Jamborees that have been centralto the Urdd’s primary school activities fortwenty years. By means of a partnershipbetween Youth Music and Menter Môn,the project was launched at VenueCymru, Llandudno, in the company of over3,000 Urdd members from North Wales.For the first time the Urdd Gobaith CymruPeace and Goodwill Message wascreated jointly by first language andlearners’ Adrannau – Plas Mawr andFitzalan Schools in Cardiff. The Message,on the theme of Climate Change,is on the internet in 36 languages,including minority languages.Over 595 young people aged 14-19 haveregistered with The Millennium Volunteersscheme. The scheme is an excellentopportunity to accredit the exemplarywork young people achieve voluntarilyand 253 certificates have been presented.The Ceredigion Regional PrimaryEisteddfod was broadcast on the webin partnership between the Urdd andLampeter University under the auspicesof the Widening Access scheme. Therewas an opportunity for 16 young peoplebetween 16-18 years of age to gain mediatraining for a day in the fields of camerawork, audio, production, directing etc.The visits abroad are as popular asever with 1,680 having travelled toFrance, Austria, Catalonia, Patagoniaand Sweden.Dyfrig MorganDirector of South Wales Region02920 635680dyfrig@urdd.orgUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

SportsRegional competitions and NationalSports Festivals were held in Cardiff,Swansea, Bangor, Aberystwyth andLlanelli, with over 40,000 Urdd memberscompeting in the sports competitions.150 teams competed in the NationalRugby Festival in Llanelli and 1,800girls in 140 teams competed in theNational Netball Competition in Cardiff.An independent Sports Department wasestablished with a new structure andSports Officers in Eryri, Cardiff, RhonddaCynon Taf, Ceredigion and Bridgend.A new 50/50 cricket competitionwas very successful – with thefinal round held on the first dayof the Ashes series in Cardiff.The Sports Department offered trainingin the following – football, rugby,golf, netball, dance, gymnastics,tennis, hockey, 1,2,3 sports leaders,and Sports Day certificate.The Urdd team won the DubaiSeven a Side Rugby Competition.The Sports Department heldtraining sessions at the SmithsonianFestival in Washington USA.Gary LewisDirector of Sports02920 635686gary@urdd.orgurdd.orgOver 1,000 staff and volunteersreceived sports training.Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Ffynonellau Incwm AllanolRydym yn ymdrechu i sicrhau cefnogaeth ariannol i waith yr Urdd o bob math offynonellau. Heb y gefnogaeth hon ni fyddai modd i ni gynnig yr amrediad o brofiadausy’n cael eu disgrifio yn yr adolygiad hwn.Cynigwyd y grantiau canlynol:Bwrdd yr Iaith GymraegLlywodraeth Cynulliad Cymru (Grant Ieuenctid)Cyngor Llyfrau CymruCyngor Chwaraeon CymruCyngor Ceredigion (Canolfan Ferlota Llangrannog)Mantell Gwynedd (Glan-llyn)Cyngor Gwynedd (Glan-llyn)Cyngor Celfyddydau Cymru (Eisteddfod 2008)WEFO Interreg IIIAAsiantaeth yr Amgylchedd/CGGCCronfa Dreftadaeth y Loteri (Llangrannog)Awdurdodau LleolPowysCeredigionSir BenfroRhondda Cynon TafCaerffiliMerthyr TudfulCasnewyddMônGwyneddConwyDinbychWrecsamLlywodraeth Cynulliad Cymru – Eisteddfod 2009Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru – Eisteddfod 2009£663,754£75,726£28,909£20,000£134,000£10,000£15,000£22,500£21,722£32,292£21,230£8,177£8,692£7,750£5,000£10,000£20,000£25,000£18,960£31,940£17,050£5,000£4,520£150,000£150,000Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

NoddwyrDatganiadauRydym yn chwilio yn barhaus amnoddwyr newydd, sy’n gallu ein cefnogidrwy gymorth ymarferol neu ariannol.Mae’r buddiannau y gallwn eu cynnigyn cynnwys sylw yn Eisteddfod yr Urdda brandio ar ddeunyddiau amrywiol.Diolchwn i’r noddwyr a gefnogodd Eisteddfodyr Urdd. Cafwyd £168,500 o nawdd (i gynnwysnawdd mewn da) tuag at EisteddfodGenedlaethol yr Urdd 2009 gan y canlynol:Cynulliad Cenedlaethol Cymu, Yr AsiantaethSgiliau Sylfaenol, HSBC, Bwrdd yr IaithGymraeg, Gravells, Castell Howell, CwmniYnni Gwynt Cymru, Prifysgol Aberystwyth,Prif GymynroddionEmrys Lloyd Edwards, WrecsamJames Thomas, AberteifiGwen Dorothy Robson, Corwen (balans)Emyr Currie-Jones, CaerdyddWinnie Jane-Hughes, Y BalaWilliam Jones Parry, CaergybiJohn Williams, Rhoose Vale (balans)Principality, Co-Operative, Post Brenhinol,UCAC, BT, Telesgop, Coleg Prifysgol y Drindod,Cwmni Gyrfa Cymru, Western Power,Boomerang, Hybu Cig Cymru, Strata Matrix,Prifysgol Morgannwg, Cardiff Waterside,IKEA, In the Dark Productions, Odeon,Jones a Whitehead, RES YmddiriedolaethIfor ac Aeres Evans, Ymddiriedolaeth JaneHodge, Ymddiriedolaeth Pantyfedwen.Noddodd y Post Brenhinol gystadleuaethYsgrifennu Llythyr yn y cylchgrawn Cipeleni. Cefnogodd WRW, Stenaline, PrifysgolAberystwyth, Hybu Cig Cymru a’r ShopRugby weithgareddau chwaraeon yr Urdd.Cefnogaeth at Brosiectau PenodolCyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru – dros 2 flynedd (Cynllun Gwirfoddolwyr y Mileniwm)Cyngor Celfyddydau Cymru – dros 3 mlynedd (Theatr Ieuenctid yr Urdd)Ymddiriedolaeth William Park Jones – dros 2 flynedd (Theatr Ieuenctid yr Urdd)YMAS (Youth Music)Cyngor Conwy (Prosiect Bocswn)Magnox (Noddi Gweithgareddau Ynys Môn)Prosiectau Culture Step Arts & Business Cymru— Prosiect agor Garej Gravells a Gweithdy Celf Ysgol Mount Stuart— Prosiect Rimbojam gyda Chwmni Ynni Gwynt Cymru— Cynllun Bang! gyda Cardiff Waterside£13,730£16,718£8,266£2,000£30,912£5,000£32,858£55,440£75,000£15,000£8,000£6,000£5,000£10,000£6,212£5,150Datganiad yr Archwilwyr iYmddiriedolwyr Urdd Gobaith CymruYr ydym wedi arholi’r crynodebariannol ar y dudalen yma.Cyfrifoldebau priodolymddiriedolwyr ac archwilwyrYr ydych chi fel ymddiriedolwyr yn gyfrifolam baratoi’r crynodeb ariannol. Yr ydymwedi cytuno i adrodd i chi ein barn argysondeb y crynodeb ariannol gyda’rcyfrifon statudol llawn, a arwyddwyd ar30 Medi 2009.Sail ein barnYr ydym wedi gwneud y gwaith hynnyyr ydym yn ei ystyried yn addas isefydlu a ydy’r crynodeb ariannol yngyson gyda’r datganiadau ariannolpan baratowyd y rhain oddi wrthynt.Ein barnYn ein barn mae’r crynodeb ariannolyn gyson gyda’r datganiadauariannol llawn am y flwyddyn yndiweddu 31 Mawrth 2009.Patterson, Jones & EvansArchwilwyr Cofrestredig,Llanbedr Pont SteffanAdroddiad yr YmddiriedolwyrMae’r cyfrifon uchod yn grynodeb owybodaeth a dynnwyd oddi wrth ydatganiadau ariannol llawn.Cymeradwywyd y datganiadau ariannolllawn gan Fwrdd yr Ymddiriedolwyr ar 30Medi 2009 ac maent wedi’u hanfon i’rTŷ Cwmnïau ac i’r Comisiwn Elusennau.Archwiliwyd y cyfrifon gan Patterson,Jones & Evans a rhoddwyd adroddiaddiamod arnynt.Mae’n bosib nad yw’r crynodebariannol yn rhoi gwybodaeth ddigonoli roi dealltwriaeth lawn ar faterionariannol yr elusen. Felly, am wybodaethbellach, dylid ymgynghori â’r cyfrifonstatudol llawn; Adroddiad yr Archwilwyrar y cyfrifon hynny, ac AdroddiadBlynyddol yr Ymddiriedolwyr. Ceircopïau o’r rhain oddi wrth y cwmni.Llofnodwyd ar ranBwrdd y CyfarwyddwyrUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Cwmni Urdd Gobaith Cymru CyfMantolen 31 Mawrth 2009Urdd Gobaith Cymru Company LimitedBalance Sheet 31 March 2009Incwm a Gwariant2008 – 2009Income & Expenditure2008 – 2009%£Asedion SefydlogEiddo sylweddolBuddsoddionAsedion CyfredolStocDyledwyrArian yn y banc ac mewn llawCredydwyrSymiau sy’n ddyledus o fewn blwyddynRhwymedigaethau cyfredol netAsedion llai rhwymedigaethau cyfredolSymiau sy’n ddyledus ar ôl blwyddynCronfeyddCronfeydd cyfyngCyfrif incwm a thraulCronfa ail-brisio buddsoddionCronfeydd gwaddolCronfeyddFixed AssetsTangible assetsInvestmentsCurrent AssetsStockDebtorsCash at bank and in handCreditorsAmounts falling due within a yearNet current liabilitiesTotal assets less current liabilitiesAmounts falling due after a yearReservesRestricted fundsIncome and expenditureInvestment revaluation reserveEndowment fundsCronfeydd2009 / £7,957,3781,013,1128,970,49018,912530,396807,5091,356,817(1,139,744)217,0739,187,563(1,108,609)8,078,9542,123,1095,628,749209,867117,2298,078,9542008 / £7,592,7141,454,0379,046,75123,119737,2621,296,1412,056,522(1,719,107)337,4159,384,166(1,246,838)8,137,3282,164,8235,144,871644,254183,3808,137,3281 Llangrannog a Phentre Ifan2 Glan-llyn3 Caerdydd4 Incwm o fuddsoddion5 Eisteddfod 2008(gan gynnwys grantiau)6 Cylchgronau7 Aelodaeth8 Rhoddion a chymynroddion9 Amrywiol10 Grantiau (gan gynnwysBwrdd yr Iaith Gymraeg)11 Grantiau tuag at wariant cyfalafCyfanswm Incwm1 Llangrannog a Phentre Ifan2 Glan-llyn3 Caerdydd4 Costau datblygu’r maes a rhanbarth5 Eisteddfod6 Cylchgronau7 Trefn lywodraethol8 Costau codi arian a chyhoeddusrwydd9 Dibrisiant1 Llangrannog a Phentre Ifan2 Glan-llyn3 Caerdydd4 Investments income5 2008 Eisteddfod(including relevant grants)6 Magazines7 Membership8 Gifts and bequests9 Other10 Grants (including the WelshLanguage Board)11 Grants towards capital expenditureTotal Income1 Llangrannog a Phentre Ifan2 Glan-llyn3 Caerdydd4 Regional activity network development5 Eisteddfod6 Magazines7 Governance costs8 Fundraising and publicity costs9 Depreciation28147122143414210026168192621022,063,3751,067,166561,25263,6651,641,25376,406299,096239,079268,2721,080,087153,6657,513,3161,840,5891,152,272584,0771,355,8291,846,236117,94396,18830,216110,631Canlyniad y flwyddynUrdd Gobaith CymruMae’r cyfanswm incwm yn cynnwys£7,197,553 o gronfeydd rhydd, £311,392o gronfeydd clwm a £4,371 o gronfeyddgwaddol. Mae’r cynnydd net am yflwyddyn ar ôl trosglwyddiadau rhwngcronfeydd o £167,250 yn cynnwys gweddillo £429,669 ar gronfeydd rhydd, lleihadnet o £41,714 o gronfeydd cyfyng a lleihadnet o £8,620 ar gronfeydd gwaddol.Outcome for the yearUrdd Gobaith CymruThe total income includes £7,197,553 ofunrestricted funds, £311,392 of restrictedfunds and £4,371 of endowment funds.The net increase for the year aftertransfers between reserves is £167,250including a net increase of £429,669 onunrestricted funds, net deficit of £41,714on restricted funds and a net deficitof £8,620 on endowment funds.Cyfanswm GwariantIncwmIncome10Total ExpenditureDosrannwyd costau cefnogi dros y gweithgareddau elusennol ar sail y ganran incwm a dderbyniwyd.Support costs are distributed over the charitable activities pro rata to income received.GwariantExpenditure11 18 9 1761007,133,9812009 / £2008 / £9Mewn lif net o adnoddau am y flwyddynGweddill ar werthu buddsoddionCynnydd/(Lleihad) ar ail-brisiobuddsoddion – heb eu realeiddioAmhariad ar asedion sefydlogCynnydd net mewn cronfeyddIn/(Out) net flow of resources for the yearLoss sale of investments(Reduction)/Increase on revaluationof investments – unrealisedImpairment on fixed assetsIncrease net in reserves379,335337379,672(438,046)—(58,374)372,06218,070390,132(227,609)—162,253876252Cronfeydd ar 1 Ebrill 2008Cronfeydd ar 31 Mawrth 2009Reserves on 1 April 2008Reserves on 31 March 20098,137,3288,078,9547,974,8058,137,3285 4343Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportMai Parry RobertsCyfarwyddwr Busnes a Phérsonel01678 541 010mai@urdd.org

External Funding SourcesSponsorsUrdd Gobaith Cymru proactively seeks financial support from a variety of sourcesto support its work. Without this support we would be unable to offer the range ofexperiences that are described in the review.The following grants were offeredWelsh Language BoardWelsh Assembly Government (Youth Grant)Welsh Books CouncilSports Council for WalesCeredigion County Council (Llangrannog Equestrian Centre)Mantell Gwynedd (Glan-llyn)Gwynedd Council (Glan-llyn)Arts Council of Wales (2008 Eisteddfod)WEFO Interreg IIIAEnvironment AgencyLottery Heritage Fund (Llangrannog)Local AuthoritiesPowysCeredigionPembrokeshireRhondda Cynon TafCaerphillyMethyr TydfulNewportAngelseyGwyneddConwyDenbighWrexhamWelsh Assembly Government – 2009 EisteddfodWelsh Local Government Association – 2009 Eisteddfod£663,754£75,726£28,909£20,000£134,000£10,000£15,000£22,500£21,722£32,292£21,230£8,177£8,692£7,750£5,000£10,000£20,000£25,000£18,960£31,940£17,050£5,000£4,520£150,000£150,000We are constantly seeking new sponsorswho can support our work financiallyand in a practical manner. In return wecan offer publicity at the Urdd Eisteddfodand branding on various materials.We are grateful to the sponsors whosupported the Urdd Eisteddfod. £168,500was given in sponsorship for the UrddNational Eisteddfod 2009 by the following:Welsh Assembly Government, Basic SkillsAgency, HSBC, Welsh Language Board,Gravells, Castell Howell, WindpowerWales, Aberystwyth University, Principality,Significant BequestsEmrys Lloyd Edwards, WrexhamJames Thomas, CardiganGwen Dorothy Robson, Corwen (balance)Emyr Currie-Jones, CardiffWinnie Jane Hughes, Y BalaWilliam Jones Parry, HolyheadJohn Williams, Rhoose Vale (balance)Co-Operative, Royal Mail, UCAC, BT,Telesgop, Trinity University College, CareersWales, Western Power, Boomerang, MeatPromotion Wales, Strata Matrix, GlamorganUniversity, Cardiff Waterside, IKEA, Inthe Dark Productions, Odeon, Jones &Whitehead, RES Ifor & Aeres Evans Trust,Jane Hodge Trust, Pantyfedwen TrustThe Royal Mail sponsored the letter writingcompetition in the Cip magazine this year.WRW, Stenaline, Aberystwyth University,Meat Promotion Wales and Shop Rugbysupported the Urdd’s sports events.Support for Specific ProjectsWCVA – 2 years (Millennium Volunteers)Arts Council of Wales – 3 years (Urdd Youth Theatre)William Park Jones Trust – 2 years (Urdd Youth Theatre)YMAS (Youth Music)Conwy Council (Bocswn Project)Magnox (Sponsorship for Urdd events in Anglesey)Culture Step Arts & Business Cymru Projects— Gravells Garage official opening and Arts Project at Mount Stuart School— Rimbojam with Windpower Wales— Bang! with Cardiff Waterside£13,730£16,718£8,266£2,000£30,912£5,000£32,858£55,440£75,000£15,000£8,000£6,000£5,000£10,000£6,212£5,150Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

StatementsAuditors’ Statement to the UrddGobaith Cymru DirectorateWe have examined the financialsummary on this page.Appropriate Responsibilitiesfor directors and auditorsYou, the directors, are responsiblefor preparing the financial summary.We have agreed to express to youour opinion on the consistency ofthe financial summary with the fullstatutory accounts, which weresigned on 30 September 2009.The Basis of our OpinionWe have done the work which weconsider appropriate to establishwhether the financial summary isconsistent with the financial statementswhen these were prepared from them.Our OpinionIn our opinion the financialsummary is consistent with thefull financial statements for theyear ending 31 March 2009.Directors’ ReportThe accounts above are a summaryof information abstracted fromthe full financial statements.The full financial statements wereapproved by the Board of Directorson 30 September 2009 and they havebeen sent to Companies House and theCharities Commission. The accounts wereaudited by Patterson, Jones & Evans andwere given an unconditional report.It is possible that the financial summarydoes not provide sufficient informationto give a full understanding of thecharity’s financial affairs. For furtherinformation, therefore the full statutoryaccounts, the Auditors’ report on thoseaccounts and the Trustees Annual Reportneed to be consulted. Copies of thesecan be obtained from the company.Signed on Behalf of the Board of DirectorsPatterson, Jones & EvansRegistered Auditors, LampeterUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Adran Eisteddfoda’r CelfyddydauGyda llwyddiant Eisteddfod CanolfanMileniwm Cymru yn 2005 penderfynoddyr Urdd ail ymweld â’r Ganolfanar gyfer Eisteddfod Bae Caerdydd2009. Ac ar ôl trafodaethau lu gydadegau o sefydliadau, asiantaethau,mudiadau a chymdeithasau, felwyddwyd i drawsnewid y Bae achynhaliwyd Eisteddfod i’w chofio.Meddiannwyd y Bae yn gyfan gwbl - pafudiad ieuenctid arall a fyddai’n medrumeddiannu un o dai opera gorau’rbyd heb sôn am Senedd-dŷ’r genedlam wythnos gyfan er mwyn cynnalgŵyl gelfyddydol, ddiwylliannol?Denwyd hyd at 100,000 o ymwelwyryn ystod yr wythnos a bu dros40,000 o aelodau’r Urdd yncystadlu yn yr Eisteddfodau Cylcha Sir trwy Gymru gyfan a thu hwnt,gan gynnwys Singapore!Cafwyd perfformiadau gwefreiddiolgyda’r hwyr gan gychwyn gyda nosoncyn enillwyr Ysgoloriaeth Bryn TerfelUrdd Gobaith Cymru, Daniel Evansa Bryn ei hun, ac yna ffrwyth llafurcynllun tair blynedd Cwmni TheatrIeuenctid yr Urdd yn perfformiosioe gerdd newydd sbon Ffawd.Cafwyd gwledd o gystadlu trwygydol yr wythnos ac roedd aelodau’rUrdd yn ddigon cartrefol ar lwyfanenwog Theatr Donald Gordon.Enillwyd Ysgoloriaeth Bryn Terfel UrddGobaith Cymru 2008 gan Rhian LoisEvans o Bontrhydygroes ger Tregaron.Ymlaen yn awr at Geredigion gan droi ynôl at Eisteddfod draddodiadol ar gaeauysblennydd eiddo’r YmddiriedolaethGenedlaethol yn Llanerchaeron. Byddcroeso arbennig yn eich aros yno.Aled SiônCyfarwyddwr yr Eisteddfoda’r Celfyddydau01678 541014Eisteddfod@urdd.orgurdd.org/eisteddfodUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Adran Gyfathrebua ChylchgronauThe Eisteddfod and the ArtsYmaelododd 49,950 â’r Urdd elenigyda 3,305 ohonynt dros 16 oed.Bu cydweithio agos rhwng yr Urdd aSain Ffagan: Amgueddfa Werin Cymrueleni, gydag arddangosfa ar waith yrUrdd yn Oriel 1 am dri mis dros yr haf.Cynhaliwyd Hwyl yr Haf yn Sain Ffaganym mis Gorffennaf, a chafodd dros4,000 o blant cynradd ddiwrnod gwerthchweil yno yn mwynhau atyniadau’rsafle a gweithgareddau gan yr Urdd.Cafwyd sylw da i gynllun Triongl, cynllunarall ar y cyd â Sain Ffagan, gyda cherdd,darn o gelf a darn o gerddoriaeth yncael eu creu mewn cadwyn gan aelodauuwchradd yr Urdd yn y tair talaith.Yn Eisteddfod yr Urdd Bae Caerdyddroedd Fflat Mistar Urdd yn fwrlwmo hwyl a sbri gydol yr wythnos.Cafwyd presenoldeb bywiog ganyr Urdd yn y Sioe Amaethyddol a’rEisteddfod Genedlaethol hefyd.Siân Eleri DaviesCyfarwyddwr Cyfathrebu01970 613118Sianeleri@urdd.orgurdd.orgLlwyddwyd i sicrhau sylw eang iweithgareddau’r Urdd yn y wasg a’rcyfryngau Cymreig, gyda’r Eisteddfodyng Nghaerdydd yn denu mwy o sylwar y cyfryngau Saesneg nag arfer.Mae colofn reolaidd ym mhapur yCambrian News yn rhoi sylw i EisteddfodCeredigion 2010 ers dechrau’r flwyddyn.Mae safle Facebook gyda Mistar Urdd, acmae bron i ddwy fil o ffrindiau ganddo,a’r rhif yn codi’n ddyddiol. Yn ogystal maetudalennau Facebook gan Eisteddfodyr Urdd a rhai o ranbarthau’r Urdd.Cyhoeddwyd deg rhifyn yr un oCip, Bore Da a iaw!, ac mae’rcylchgronau yn cael eu darllen gano leiaf 28,000 o blant a phobl ifancdros Gymru benbaladr yn fisol.Cyhoeddwyd rhifyn pen-blwydd arbennigo Cip ym mis Medi, a dosbarthwydpapur lapio Mistar Urdd yn anrheggyda rhifynnau mis Rhagfyr.Cyhoeddodd mudiad Comhluadargylchgrawn newydd Gwyddelig i blanto’r enw Splunc!, ac mae’n cynnwys rhai osêr Bore Da fel Celt y Ceiliog a Dei Diog.Cyhoeddwyd mai Twm Morys ydiBardd Pant Cymru 2009-2010.Following the success of the 2005Eisteddfod in the Millennium Centre, theUrdd returned to the Centre in CardiffBay for the 2009 Eisteddfod. Followinglengthy discussions with a large numberof institutions, agencies, organisationsand societies, the Bay was transformedto host a very memorable Eisteddfod.The Bay became an Eisteddfod ‘maes’– what other youth organisationcould take over one of the best operahouses in the world, let alone thenation’s Senedd for an entire week tohost an artistic and cultural festival?Up to 100,000 visitors came to theEisteddfod and over 40,000 Urddmembers competed in the Local andCounty Eisteddfodau throughout Walesand beyond, including Singapore!Aled SiônDirector of the Eisteddfod and the Arts01678 541014Eisteddfod@urdd.orgurdd.org/eisteddfodThere were thrilling performances duringthe evenings, which kicked off with acelebration of past winners of the BrynTerfel Urdd Gobaith Cymru Scholarshipwith special guests Daniel Evans andBryn himself. This was followed by theculmination of a three year scheme bythe Urdd Youth Theatre Company as theyperformed a brand new musical Ffawd.The competitions were of a veryhigh standard throughout the weekwith Urdd members completely athome on the world-famous stageof the Donald Gordon Theatre.Rhian Lois Evans of Pontrhydygroes, nearTregaron won the Urdd Gobaith CymruBryn Terfel Scholarship 2008.We return to the traditional-styleEisteddfod next year as we lookto Ceredigion and the splendidfields owned by the NationalTrust in Llanerchaeron. A specialwelcome awaits you there.Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Communicationsand Magazines49,950 joined the Urdd this year,with 3,305 over 16 years of age.There was close co-operation betweenthe Urdd and St Fagans: The WelshFolk Museum this year, with anexhibition of the Urdd’s work in Oriel 1for three months over the summer.Hwyl yr Haf was held in St Fagans inJuly and over 4,000 primary schoolchildren had a great day out enjoying theattractions of the site and Urdd activities.Triongl, another joint scheme withSt Fagans, received good publicity.Secondary school members of the Urdd inthe three regions created a poem, a pieceof art and a piece of music in succession.Fflat Mistar Urdd was a hive of funand activity throughout the UrddNational Eisteddfod in Cardiff Bay.The Urdd also secured a lively presenceat The Royal Welsh Show and atthe National Eisteddfod in Bala.Siân Eleri DaviesDirector of Communications01970 613118Sianeleri@urdd.orgurdd.orgSubstantial publicity was securedfor the Urdd’s activities in the Welshmedia, with the Eisteddfod in Cardiffattracting more attention from theEnglish-language media than usual.A regular column in the CambrianNews newspaper has publicisedthe 2010 Eisteddfod in Ceredigionsince the beginning of the year.Mistar Urdd has a Facebook site withalmost two thousand friends – rising daily.Also, the Urdd Eisteddfod and some ofthe Urdd regions have Facebook pages.28,000 children and young peopleacross Wales read Cip, Bore Da andiaw! each month with ten editions ofeach magazine published this year.A special birthday issue of Cip waspublished in September, and MistarUrdd wrapping paper was distributedas a gift with December issues.The Comhluadar organisation publisheda new Gaelic magazine for children calledSplunc!, which included stars from BoreDa such as Celt y Ceiliog and Dei Diog.It was announced that Twm Moryswas to be the Wales Children’sPoet Laureate 2009-2010.Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Gwersylloedd yr UrddGwersyll yr Urdd LlangrannogDaeth dros 20,000 i aros yn y Gwersyll.Agorwyd y Ganolfan Ferlota newyddgan Elin Jones AC, y Gweinidog drosFaterion Gwledig. Roedd y cynllunyn bosib ar ôl derbyn cymhorthdalo £134,000 o Gynllun Datblygu CefnGwlad trwy Gyngor Sir Ceredigion. Mae’radnodd hwn, fel nifer o adnoddaueraill y Gwersyll, ar gael at ddefnyddy gymuned leol a thwristiaid.Enillodd y Gwersyll wobr Busnes yFlwyddyn yng ngwobrau BusnesCeredigion, ynghyd ag ennill gwobryn y categori ‘Amgylcheddol’.Roedd y trosiant yn £2.2miliwn sef yruchaf erioed. Mae’r Gwersyll yn chwaraerhan gynyddol bwysig o ran cyflogaeth,economi ac ansawdd bywyd y gymunedleol. Gan gyflogi bron i gant o staff acoherwydd ein polisi o gefnogi busnesaulleol, amcangyfrifir fod y Gwersyll yncyfrannu £2.5miliwn i’r economi leol.Cyrhaeddwyd safon BuddsoddwyrMewn Pobl unwaith eto.Enillodd Adran Arlwyo’r Gwersyll nifero wobrau gan gynnwys gwobr ‘CuriadCalon Ceredigion’. Dyfernir y wobr ymaam ateb y meini prawf mewn DarparuBwyd Iach, Safonau Uchel o SafbwyntBodloni Cwsmeriaid a Rhagoriaeth oSafbwynt Glanweithdra. Enillodd yr adranhefyd Wobr Aur Opsiynau Iach CymruGyfan a ddyfernir am gynnig bwydleniach i’r cwsmeriaid. Yn ychwanegol,cyrhaeddodd yr adran Safon Aur yngNgwobr Glendid Bwyd Cymru a ddyfernirgan Asiantaeth Safonau Bwyd Cymru.Mae Pentre Ifan yn ganolfan ddelfrydoli grwpiau bach o bob math fwynhaucyfnod mewn llecyn hudolus yn Sir Benfro.Steffan JenkinsCyfarwyddwr Gwersyll yr Urdd Llangrannog01239 652140Llangrannog@urdd.orgurdd.org/llangrannogUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Gwersylloedd yr UrddGwersylloedd yr UrddGwersyll yr Urdd Glan-llynDaeth dros 12,000 i aros yn y Gwersyll.Cafwyd blwyddyn arall brysur allwyddiannus yng Ngwersyll Glanllyn,gyda’r incwm yn uwch nagerioed am y flwyddyn, a hyn mewncyfnod o gyni economaidd.Lansiwyd dau gynllun newydd ynswyddogol ym mis Gorffennaf ganIeuan Wyn Jones AC, Dirprwy BrifWeinidog a Gweinidog Dros Economi aThrafnidiaeth Cymru. Yn ystod y flwyddyncwblhawyd gwaith adnewyddu acuwchraddio sylweddol ar Floc Llety’rBerwyn. Roedd y gwaith yn cynnwyscreu ystafell ymolchi i bob ystafell,parlwr i arweinwyr cyrsiau, cabansychu dillad a gosod ‘pibellau haul’ igael golau naturiol i’r adeilad. Hefyd ynystod y flwyddyn cwblhawyd y gwaithadnewyddu ar gwch y Brenin Arthur.Gwnaed llawer o gysylltiadau newyddyn ystod y flwyddyn, a dechreuwydgweithio mewn partneriaeth â CholegPrifysgol Bangor trwy ddarparumodiwl Awyr Agored a thrwygydweithio ar gwrs Lefel A Cymraeg.Hefyd dechreuwyd cydweithio âCholeg y Drindod, Caerfyrddin arsawl agwedd o waith y Gwersyll.Cafwyd cyfres o welliannau bychaineraill i’r Gwersyll – gwnaed gwaith ar yNeuadd Ymgynnull a’r offer disgo, acfe wnaed gwelliannau i’r Neuadd Wen,sef ystafell chwaraeon y Gwersyll.Cynhaliwyd cyfres o gyrsiau hyfforddiant istaff yr Adran Weithgareddau, gyda’r staffyn ennill cymwysterau ychwanegol mewncanŵio, ceufadu a gyrru bysiau mini.Gwelwyd cynnydd yn y nifer oymweliadau dyddiol, gyda’r rhainyn cynnwys dyddiau Adeiladu Tîm igwmnïau a mudiadau, a dyddiau o flasugweithgareddau o bob math fel rhan oGynllun Chwarae Cronfa Cymorth Planta Phobl Ifanc Gwynedd.Gwersyll yr Urdd CaerdyddBu dros 15,000 yng Ngwersyll Caerdyddyn gwneud gweithgareddau dros yflwyddyn gan gynnwys bron i 10,000o wersyllwyr yn cysgu yn y Gwersyll.Gwelwyd cynnydd yn y rhai yn aros yny Gwersyll am y bedwaredd flwyddynyn olynol ers agor y ganolfan.Mae’r Gwersyll hefyd yn gartref iFfwrnais Awen, clwb perfformiowythnosol i gant o bobl ifanc a chlwbsy’n cael ei redeg ar y cyd gyda MenterIaith Caerdydd. Bu Ffwrnais Awen ynperfformio yn Theatr y Weston yngNghanolfan Mileniwm Cymru dairgwaith yn ystod wythnos yr Eisteddfod.Mae Clwb Digidol y Gwersyll (i aelodaurhwng 14-18 oed) yn cyfarfod ynwythnosol ac yn cynhyrchu podlediadaua rhaglenni fideo. Mae cyfle i brofi ffrwytheu llafur ar wefan y Gwersyll. Bu criw yClwb Digidol hefyd yn brysur yn ystodwythnos yr Eisteddfod yn creu fideodyddiol oedd yn cael ei ddarlledu ar y we.Bu cyrsiau Bang! yn llwyddiannus lle bupobl ifanc o bob rhan o Gymru yn aros yny Gwersyll am wythnos a pherfformio yngNghanolfan Mileniwm Cymru ar derfyny cwrs. Trefnwyd y cwrs ar y cyd gyda’rAcademi, Cwmni Dawns CenedlaetholCymru, Cerddorfa Genedlaethol Gymreigy BBC, Opera Cenedlaethol Cymru,Cwmni Drama Hijinx a ChanolfanMileniwm Cymru. Cafwyd nawddgan gwmni Cardiff Waterside ac Arts& Business Cymru er mwyn sicrhaufod y cwrs yn gwbl gynhwysol.Erbyn hyn mae Cerddorfa GenedlaetholGymreig y BBC wedi ymgartrefu yngNghanolfan y Mileniwm a byddwn yncydweithio gyda’r gerddorfa i gynnigcyfleoedd newydd i ymwelwyrifanc y Gwersyll.Mae sefydlu’r Gwersyll wedi rhoi’r cyflei filoedd o bobl ifanc Cymru ymweldâ thrysorau’r genedl fel Stadiwm yMileniwm, y Senedd, Sain Ffagan, PwllMawr ac atyniadau eraill y de ddwyrain.Huw Antur EdwardsCyfarwyddwr Gwersyll yr Urdd Glan-llynAlun OwensCyfarwyddwr Gwersyll yr Urdd Caerdydd01678 541000Glan-llyn@urdd.orgurdd.org/glan-llyn02920 635678Caerdydd@urdd.orgurdd.org/caerdyddUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Residential CentresResidential CentresGwersyll yr Urdd LlangrannogOver 20,000 stayed at the Centre.The new Equestrian Centre wasopened by Elin Jones, AM, Ministerfor Rural Affairs. The scheme wasmade possible by a grant of £134,000from the Rural Development Schemethrough Ceredigion County Council.This resource, like a number of othersat the Centre is available for use bythe local community and tourists.The Centre won the Business of theYear award in the Ceredigion BusinessAwards, and also won a prize inthe ‘Environmental’ category.The turnover reached an all-time highat £2.2million. The Centre plays anincreasingly important role with regardsemployment, the economy and qualityof life of the local community. It isestimated that the Centre contributes£2.5million to the local economy andemploys almost a hundred membersof staff. The Centre also has a policyof supporting local businesses.The Investors in People standardwas reached, once again.The Centre’s Catering Departmentwon a number of awards includingthe Curiad Calon Ceredigion award.This award is given for attaining thecriteria in Providing Healthy Food, HighStandards in Customer Satisfactionand Excellence in Hygiene. Thedepartment also won the All WalesHealthy Options Gold Award, awardedfor offering our customers a healthymenu. In addition, the departmentattained the Gold Standard in the WalesFood Hygiene Awards, awarded bythe Wales Food Standards Agency.Pentre Ifan is an ideal centre forsmall groups to enjoy a break inan idyllic part of Pembrokeshire.Gwersyll yr Urdd Glan-llynOver 12,000 stayed at the Centre.It was another busy and successful yearat Gwersyll Glan-llyn, with the incomefor the year reaching an all-time high,despite the economic recession.Two new schemes were officiallylaunched in July by Ieuan Wyn JonesAM, Deputy Prime Minister and Ministerfor the Economy and Transport in Wales.During the year, substantial work wascompleted to renovate and upgrade theBerwyn accommodation block. The workincluded creation of en-suite facilities inevery room, a lounge for course leaders,a clothes drying room and installation ofsun pipes to obtain natural lighting in thebuilding. Also during the year, renovationof the Brenin Arthur boat was completed.Many new contacts were establishedduring the year, and a partnershipwith University College Bangor wasstarted, providing an Outdoor Pursuitsmodule and working jointly on aWelsh A Level course. Glan-llyn alsostarted working with Trinity College,Carmarthen on several aspects ofthe Residential Centre’s work.A series of other minor improvementswere carried out to the Centre –on the Neuadd Ymgynnull andthe disco equipment, as well asimprovements to Neuadd Wen,the sports room at the Centre.A number of courses were held for theActivities Department staff enablingthem to gain extra qualifications incanoeing, kayaking and minibusdriving competency skills.The number of daily visits increased,including teambuilding days forcompanies and organisations andactivity taster days as part of theGwynedd Children and Young PeopleSupport Fund Play Scheme.Steffan JenkinsDirector Gwersyll yr Urdd LlangrannogHuw Antur EdwardsDirector Gwersyll yr Urdd Glan-llyn01239 652140Llangrannog@urdd.orgurdd.org/llangrannog01678 541000Glan-llyn@urdd.orgurdd.org/glan-llynUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual ReportUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Residential CentresGwersyll yr Urdd CaerdyddOver 15,000 visited Gwersyll yr UrddCaerdydd to take part in activitiesover the year, including almost10,000 who stayed at the Centre.Since opening four years ago, thenumber of people having stayed at theCentre has increased year on year.The Centre is also the home of FfwrnaisAwen, a weekly performance club fora hundred young people, which isrun jointly with Menter Iaith Caerdydd.Ffwrnais Awen performed at the WalesMillennium Centre’s Weston Theatrethree times during Eisteddfod week.The Centre’s Digital Club (for membersbetween 14-18 years of age) meetsweekly and produces podcasts andvideo programmes which can besampled on the Centre’s website. TheDigital Club group was also busy duringEisteddfod week, creating a daily videothat was broadcast on the web.The Bang! courses proved successful –in which young people from all parts ofWales stayed at the Centre for a weekand performed at the Wales MillenniumCentre at the end of the course. Thecourse was arranged in partnershipwith the Academy, the Welsh NationalDance Company, the BBC Welsh NationalOrchestra, Welsh National Opera,the Hijinx Drama Company and theWales Millennium Centre. Sponsorshipreceived from Cardiff Waterside andArts & Business Wales ensured thecourse was completely inclusive.Recently, the BBC Welsh NationalOrchestra set up home at the WalesMillennium Centre, and Gwersyll yr UrddCaerdydd will work with the orchestrato offer new opportunities for visitors.Establishing Gwersyll yr Urdd Caerdyddhas provided thousands of young peoplein Wales with an opportunity to visit thenation’s treasures such as the MillenniumStadium, the Senedd, St Fagans, Big Pitand other attractions of the south east.Alun OwensDirector Gwersyll yr Urdd Caerdydd02920 635678Caerdydd@urdd.orgurdd.org/caerdyddUrdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Swyddogion 2009Eleni...LlywyddSara Gwilym ThomasIs-lywyddionGareth Lloyd JamesDelyth VaughanCadeiryddCarol DaviesIs-gadeiryddTudur Dylan JonesTrysoryddRheon TomosYsgrifennyddAndrea ParryLlywyddion Anrhydeddusac YmddiriedolwyrPrys EdwardsWynne Melville JonesBob RobertsYmddiredolwrRhiannon LewisCyfreithiwr MygedolAled Walters49,950 wedi ymaelodi eleni25% o holl blant 10 oed yngNghymru yn aelodau1 o bob 3 o holl siaradwyrCymraeg rhwng 8-18 yn aelod215 o staff a throsiantariannol o £7.5 miliwn28,000 o blant a phobl ifanc ledledCymru yn darllen y cylchgronau bob mis700,000 o ymweliadau â’n gwefan1,680 wedi bod ar deithiau tramor iFfrainc, Awstria, Catalonia a’r Iwerddon96,000 o ymwelwyr i EisteddfodGenedlaethol Bae Caerdydd40,000 yn cystadlu yn y rowndiaulleol a rhanbarthol chwaraeon80,000 yn cymryd rhan mewnsesiynau blasu chwaraeon1,000 o arweinyddion chwaraeonnewydd wedi eu hyfforddi24,000 o aelodau yn mynychuclybiau chwaraeon wythnosolArgraffwyd yr Adroddiad Blynyddol hwn arbapur wedi ei ailgylchu. Cofiwch ei ailgylchu.Urdd Gobaith Cymru08—09Adroddiad BlynyddolAnnual Report

Urdd Gobaith CymruFfordd LlanbadarnAberystwythCeredigionSY23 1EY01970 613100urdd@urdd.orgurdd.orgdylunio/designelfen.co.ukffotograffiaeth/photographydewijones.co.ukIan DixonRhif Elusen:524481Rhif Cwmni:263310