Fronda21-22

przyznanie się do winy, jakie byłoby mi przypisywane, począwszy od dniadzisiejszego".Nie był to pierwszy pobyt Mindszentyego w więzieniu. Pierwszy razaresztowali go komuniści w roku 1919, w okresie Węgierskiej RepublikiRad. Reżim Beli Kuna wypowiedział wówczas walkę Kościołowi. Po razdrugi uwięzili go w 1944 roku faszyści Ferenca Szalasiego. Mindszenty, wówczasordynariusz Veszprem, jako jeden z trzech biskupów węgierskich sprzeciwiłsię otwarcie eksterminacji Żydów. Kiedy gwardian franciszkanówz Veszprem próbował odśpiewać Te Deum z okazji „odżydzenia miasta", zostałnatychmiast przez Mindszentyego suspendowany. Przez krótki czas biskupVeszprem był więziony także przez Gestapo. Zwolnienie z więzieniaprzyniosło mu dopiero wkroczenie na Węgry armii sowieckiej. Wówczasdwóch księży katolickich, Istvan Balogh i Bela Varga, przybyło do Mindszentyegoz propozycją, by oficjalnie podziękował Stalinowi i Woroszyłowowi zaofiarowaną wolność. „Milcząco spojrzałem na nich - pisze kardynał w swychWspomnieniach - ale z mego wzroku mogli odczytać, że są sprawy, które człowiekprzyjmuje do wiadomości, nosi w sobie, przełknie, ale nawet na zasadzieactus heroicus nie dziękuje."W roku 1951 w ramach wewnątrzpartyjnych porachunkówmiędzy komunistami aresztowany został Kadar. Co prawdasiedział już w więzieniu w okresie międzywojennym, zarządów admirała Horthyego, ale tamten areszt wspominałniemal jak kurort. Teraz jego niedawni podwładni z ministerstwaspraw wewnętrznych wyrywali mu żywcem paznokcie i oddawalimocz do ust. W pokazowym procesie, jaki odbył się w grudniu 1951 roku,groziła mu kara śmierci. Skończyło się na wyroku dożywotnim, a życie uratowalimu dwaj uwięzieni pisarze - Gyeórgi Paloczi Horvath i Pal Ignotus - którzypomimo tortur odmówili składania fikcyjnych zeznań przeciwko niemu,chociaż to właśnie Kadar był odpowiedzialny za ich uwięzienie.Wolność zawdzięczał Kadar nowemu premierowi Imre Nagyowi, dziękiktóremu w 1954 roku został wypuszczony na wolność i zrehabilitowany.W tym samym czasie zwolniona została również Julia Rajk. Kadar udał siędo niej i poprosił o przebaczenie. Usłyszał: „Przebaczam ci, ale czy ty sampotrafisz sobie przebaczyć?"90FRONDA 2 1/22