Fronda21-22

zasady monarchistycznej, Wilson". Najwięcej do powiedzeniamiał prezydent USA Woodrow Wilson, o którym Lloyd Georgenapisał w swoich pamiętnikach, że wyobrażał on sobie, iż jestJezusem Chrystusem, pouczającym z wysokości ludy Europyniczym nauczyciel i zbawca. W rzeczywistości - jakstwierdza wielu świadków konferencji wersalskiej, m.in.francuski dyplomata Henri Pozzi - Wilson był kompletnymignorantem w sprawach europejskiej polityki, pełnym wzniosłych imglistych frazesów o pokoju, lecz nie orientującym się w realnej sytuacji nakontynencie.Jednym z wyników konferencji wersalskiej byl traktat w Trianon, stanowiącynajbardziej traumatyczne wydarzenie w historii XX-wiecznych Węgier.Jednym pociągnięciem pióra zniszczono jedność geograficzną kraju, redukującgo do jednej ósmej dawnego obszaru i pozostawiając poza nowo wytyczonymigranicami państwa jedną trzecią Węgrów.Zdziechowski nie ma wątpliwości: naród węgierski, który obronił przedbolszewickim najazdem strupieszałą Europę - wbrew niej samej - zostałnastępnie przez tę Europę zdradzony. Mimo to ów naród nadal pozostał wiernyidei europejskiej, chociaż sama Europa się jej zaparła. Zdziechowski widzi wtym przejaw postawy, która przez całe życie była mu bliska - pesymizmuheroicznego. Jest to wierność idei i gotowość oddania za nią życia, nawetkiedy wszyscy wokół zdradzili, a sprawa wydaje się przegrana.Ów pesymizm heroiczny odnajduje on w pismach wielu wybitnychWęgrów. Endre Ady, zwany „najbardziej węgierskim z węgierskich poetów",porównuje swój naród do lodzi miotanej przez rozszalałe morze: „W tej mglewśród burz i udręczeń, ach, co się z nami stanie! Brzegu nie widać, ani istotyludzkiej! Ale płyniemy, płyniemy..." Znany historyk Aleksander Eckhardtw swej książce Podwójne oblicze Węgrów pisze: „U zbiegu rozstajnych drógnarodów Europy zamknęliśmy się w smutku naszym. Przekleństwo ciążynad nami. Pomimo to nie schodzimy z drogi powinności i, nie myśląc owypoczynku, toczymy swoją skałę Syzyfową, bo tak zawyrokowały owe mocenajwyższe, które stanowią o losach narodów." Wybitny polityk węgierskiFerenc Deak w liście do przyjaciela: „Walczę bez nadziei przy was i z wami -i gotów jestem walczyć dalej, nie licząc na powodzenie - bo tak mi każąhonor i powinność".ZIMA200079