Fronda21-22

Zdziechowski doceniał ogromną rolę,jaką na Węgrzech odgrywało chrześcijaństwo.Pisał, że „głęboko uświadomiły sobie Węgry znaczeniereligii, jako potęgi duchowej i niewzruszonej ostoiprzeciw inwazji nihilizmu politycznego i moralnego.Bolszewizm rozbił się o twardy mur katolicyzmu; nigdynie otaczano kapłanów taką czcią, jak w czasierewolucji, nigdy lud nie wykazywał w sposób takserdeczny przywiązania do Kościoła. Krew męczennikówstała się nasieniem, które obecnie wydaje plon(...) W trudach zmagania się z najzacieklejszym wrogiemduchowej kultury człowieka Węgrzy zrozumieli,że chcąc istnieć, muszą stać się państwem chrześcijańskimnie z imienia tylko, lecz i z zasady."Zdziechowski uważał, że jedynym ratunkiem wobliczu wzrastających potęg nihilizmu bolszewickiego inazistowskiego może być odbudowa cywilizacji nafundamencie chrześcijańskim. Ludzi podobnie myślącychznajdował na Węgrzech. Tamtejszy ministerwyznań i oświaty w latach 20-tych Istvan Hallermówił: „ze Wschodu przyszło niebezpieczeństwobolszewizmu i na Wschodzie powstać powinnamyśl zbawcza, która Europę uzdrowi i wzajemnestosunki narodów ułoży na nowej podstawie. Tąmyślą - powszechna chrześcijańska solidarnośćnarodów, ich wyzwolenie wewnętrzne, łączność i przymierze". Znakomiciekorespondowało to z mesjanistycznymi koncepcjami Zdziechowskiego,który był w tym względzie godnym spadkobiercą Zygmunta Krasińskiego,uważając, że każdy naród ma swoje niepowtarzalne miejsce w Bożym planiezbawienia, a poszczególne narody i kultury są niczym nuty i akordy wwielkiej ogólnoludzkiej symfonii. W podobnym duchu wypowiadał sięwęgierski filozof, piastujący w latach 30-tych godność marszałka sejmu,Gyula Komis: „zgodnie z Boskim planem sprawie ludzkości służą najlepiejposzczególne narody przez indywidualny wysiłek, zmierzający do jaknajpełniejszego rozwoju własnych cech charakterystycznych".ZIMA-2000 77