Fronda21-22

o przysięgę szegedyńską ciągnie się już pół wieku. Głosem w tej dyskusji sątakże próby przedstawienia postaci samego Warneńczyka, przy czym królacharakteryzuje się jako młodzieńca pełnego rycerskich cnót, niezwykłejdzielności i odwagi, gorliwej pobożności, wzorowych obyczajów, gotowegodo zgody. Albo, z drugiej strony - jako niedoświadczonego, bez własnegozdania, łatwo ulegającego wpływom. „W obrazie bohatera warneńskiego niemożna pominąć i tego rysu, że padł on jako tragiczna ofiara ludzi i stosunków,w których wirze się znalazł, a których ciężar był ponad jego młode jeszczebarki" 20 .WarnaOstatnim aktem dramatycznej unii polsko-węgierskiej stała się wyprawa roku1444, zakończona pod Warną, gdzie zmuszeni do przyjęcia bitwy przezgłówne siły sułtana rycerze chrześcijańscy stawili dzielnie czoła przeważającymsiłom tureckim. Kwestia, czy bitwa ta mogła zostać wygrana, równieżjest sporna. Jedni uważają, że zawiódł uciekając Hunyadi, drudzy, że atakWładysława na główne siły tureckie załamał linię obrony wojsk królewskich,jeszcze inni, że w zaistniałej sytuacji na zwycięstwo w ogóle nie było szans.Tego problemu też nie rozstrzygnięto, podobnie jak różnią się historycyw ocenie skutków wyprawy warneńskiej. Wedle Dąbrowskiego spowodowałaona wzmożony napór turecki na Węgry i niepowodzenie aspiracji Polskido czołowej roli na wschodzie Europy. Saturnin Kwiatkowski mówi o zaostrzającymsię konflikcie z Litwą, o zmarnowanej okazji na odzyskanie Śląskai o niepotrzebnej wojnie z Giskrą. „Żadnych zatem owoców nie przyniosłapolityka Zbigniewa [Oleśnickiego], ale nie z jego winy, lecz skutkiemokoliczności, których przewidzieć nie mógł." 21Oskar Halecki uważa, że na skutek klęski Węgry niewiele ucierpiały,a Turcy nie posunęli się dalej. Jedynie Polska traciła swe wpływy nad MorzemCzarnym, ale wspaniała idea związana z unią otwierała „przed Polską niebywałewidnokręgi zaszczytnej roli powszechno-dziejowej, a nawet niezrealizowanawskutek niefortunnych okoliczności, żadnej tym królestwom kresowymświata chrześcijańskiego nie przyniosła realnej szkody" 22 . Przy okazjiwypowiedzi Kwiatkowskiego i Haleckiego pojawia się sprawa przyczyn niepowodzeniaplanów związanych z unią. Obaj badacze jako powód podają70 FRONDA 21/22