Fronda21-22

dysław w liście do stanów polskich z 22 września tłumaczy zerwanierokowań niewydaniem tych grodów w ciągu umówionych ośmiu dni,podczas gdy minęło już wówczas dni dwadzieścia.Trzecia kwestia w sporze o traktat szegedyński to możliwość powodzenianowej wyprawy. I tutaj wśród historyków zdania są podzielone. Jak stwierdzaE. Maleczyńska, „wyprawa warneńska w jej założeniach wojskowych niebyła wcale beznadziejna" 16 . Halecki jest bardziej zdecydowany: uważa, żeperspektywy wyprawy były wyjątkowo obiecujące. Jak wiadomo, w Karamaniidoszło do nowego buntu, w związku z czym w Europie pozostał około 7-tysięczny kontyngent wojsk tureckich, rozrzuconych po licznych twierdzach.Sprzyjał wyprawie również konflikt między synem Murada, Machmedem,a wezyrem Mahmudem i dowódcą sil tureckich w Europie Chalifem Baszą,a także ruch heretyckiej sekty Hurufich oraz bunty janczarów w Adrianopolu.Wojska króla z posiłkami wołoskimi Włada Drakuli liczyły około 20 tysięcyludzi, więc jeśli weneckiej flocie udałoby się zablokować cieśninę Dardanele,wyprawa mogłaby przynieść powodzenie. „W tych warunkach możnabyło całkiem realnie i mimo zawodu ze strony Brankowicza liczyć na całkowitysukces wyprawy." 17Zawiodły nie siły chrześcijańskie, lecz trudne doprzewidzenia okoliczności, które pozwoliły sułtanowi przeprawić się przezBosfor: niedostateczne zaopatrzenie okrętów w słodką wodę i żywność, pomocGenueńczyków dla Turków i, wreszcie, gwałtowny i nieprzychylny dlafloty chrześcijańskiej wiatr. Innego zdania jest oczywiście Jan Dąbrowski.Według niego armia króla była zbyt słaba z powodu niewielkiej liczby rycerstwapolskiego i węgierskiego, niestawienia się wojsk despoty serbskiego,jak również bardzo małego udziału rycerstwa zachodnioeuropejskiego. Narealne zwycięstwo w wyprawie potrzeba było, według Dąbrowskiego, około50-70 tysięcy wojska. Siły liczące 20 tysięcy żołnierzy i 24 galery były rzeczjasna zbyt małe, by osiągnąć sukces. Postawę Genueńczyków również możnabyło przewidzieć. „Nie było pieniędzy na pobór wojska (...) król w tychwarunkach mógł podjąć ekspedycję tylko przy pomocy gwardii dworskiej" 18i kontyngentów niektórych przychylnych wojnie możnowładców.Jak widać, opinie historyków różnią się zasadniczo. Niektórzy dochodządo wniosku, że traktat szegedyński zawarto i że „poprzysięgli go Turcy na Alkoran,król na Ewangelią" 19 ; inni uważają, że wyprawa była logicznym ciągiemdalszym prowadzonej konsekwentnie polityki Władysława. SpórZIMA-2000 69