Fronda21-22

ucieleśniające daną z Niebioswładzę, ipowierzył naród i cały kraj NajświętszejMaryi Pannie.Skoro tylko to uczynił, stały się one krajemi narodem Maryi. Ten akt pozwalał zachowaćpewną niezależność i tożsamość narodowąnawet w ramach uniwersalizmu. Stróżemwiary będzie więc na ziemi Kościół,natomiast opiekunką państwa i narodu, gwarantem tożsamości - ktoś stojącyponad Kościołem, jako częściowo ziemską instytucją. Aktem tym Stefanzabezpieczył też ciągłość tradycji: od Szczęśliwej Matki-Rodzicielki oraz jejsyna Światła Świateł w starej wierze niedaleko było do Maryi Panny i JezusaChrystusa. Naród natomiast w surowych kanonach rzymskiej wiary widziałz początku jedynie ograniczenie swobody, wzrastającą władzę księży oraz zagranicznewpływy.Jednak już pod koniec XIII wieku nieznany autor Wersetów o historii królaStefana pisał: „Przez tego hardego męża nawiedziła nas łaska". Działać - jakpisał Ibsen - znaczy tyle, co dokonywać sądu nad samym sobą. Syn Gezymógłby służyć jako ilustracja tej prawdy: był władcą twardym i konsekwentnymnie tylko wobec innych. Gdy doszedł do wniosku, że ceną uratowaniakraju musi być dokonanie radykalnego zwrotu, nie oszczędzał także siebie samego.Istotą Stefanowego dzieła było właśnie zrywanie z sobą samym, zeswoim dotychczasowym istnieniem - zrywanie nici, które więziły naródw tradycyjnej organizacji szczepowej. Stefan - w przeciwieństwie do przywódcówróżnych późniejszych ruchów średniowiecznych - nie odwoływał siędo prastarych zwyczajowych praw, nie zamierzał restaurować „starych dobrychWęgier"; wręcz przeciwnie: dążył właśnie do wymazania pamięci o tychzwyczajach i rodzinnych tradycjach, które zagrażały stabilności nowego porządku.Albowiem ten nowy porządek gwarantował w jego mniemaniu dalszybyt narodu. A w tej zasadniczej kwestii król nie znał pojęcia kompromisu.Odrzucając kompromisy dokonał on surowego sądu nie tylko nad swoim narodem,lecz również, i to przede wszystkim, nad sobą. Zewnętrznym wyrazemZIMA-2000 55