Fronda21-22

Przez ponad sto lat Węgrzy, jakby porażeni dotychczasowymi porażkamii sparaliżowani terrorem, nie wszczynali działań zbrojnych. Gdy była ku temuokazja, szlachta węgierska nie zbuntowała się w 1741 roku przeciw Marii Teresie,a nawet uratowała dla cesarzowej tron. Rebelia antyhabsburska wybuchładopiero, gdy ucisk zelżał, a władze zaczęły iść Węgrom na ustępstwa.Stało się to w roku 1848, zaledwie cztery lata po tym, jak Wiedeń zezwolił nawprowadzenie jako oficjalnego języka węgierskiego - w miejsce używanej dotej pory łaciny. Wiosna Ludów mogła zakończyć się zwycięstwem Węgrówi odzyskaniem przez nich niepodległości, gdyby nie interwencja Rosji, któraprzyszła na pomoc Habsburgom. Powstanie utopiono we krwi.Wszystkie te wydarzenia sprawiały, że najbardziej charakterystyczną cechąmentalności Węgrów nadal pozostawał przemożny smutek. Pogłębiało go poczucie- jak określił to jeden z wybitnych hungarystów - „osamotnienia rasowego".Inne podbite sąsiednie narody (Polacy, Czesi, Słowacy, Chorwaci, Serbowie)były przeważnie słowiańskie i mogły odwołać się do poczucia pewnejponadnarodowej wspólnoty oraz solidarności (korzystała na tym Rosja, umiejętniepodsycając nastroje panslawistyczne np. wśród Czechów lub Serbów).Węgrzy nigdzie w Europie nie mieli narodów sobie pokrewnych. W dodatkuw XIX wieku uczeni, zwłaszcza związani z kręgami wiedeńskimi, zaczęli propagowaćtezę, że Węgrzy wywodzą się od plemion ugro-fińskich. Austriackapropaganda wykorzystywała ten fakt, przedstawiając Węgrom jako ich przodków- niskich, skośnookich, krzywonogich myśliwych z dalekiej Północy. Napytanie, dlaczego wobec tego Węgrzy dzisiaj wyglądają zupełnie inaczej, odpowiadano:to wpływ rasy germańskiej, która uszlachetniła rasę azjatycką. Byłto element szerszego oddziaływania kulturowego, w myśl którego wszystkoco wartościowe Węgrzy zawdzięczają Austriakom. W ten sposób zaszczepianoMadziarom niskie poczucie własnej wartości. Nie należy też zapominać, żewiek XIX był triumfem niemieckiego idealizmu, a jeden z jego czołowych reprezentantów- Herder - głosił, że w najbliższym czasie naród węgierski znikniezupełnie, zalany przez morze narodów słowiańskich.Jak już wspomniano, w XIX wieku baron József Eótv6s napisał, że daremBoga dla Węgrów jest „święty smutek". Jan Pawet II, który nawiązał do tejcechy węgierskiego charakteru narodowego, uzupełnił, że smutek jest tylkowówczas święty, gdy nie jest bezpłodny. Wyrazem takiego właśnie smutkujest najwybitniejszy dramat nowożytnych Węgier - Tragedia człowieka ImreZIMA-2000 41