Fronda21-22

Vitas Solicitae me similis caprae.Podobieństwodo Horacego(naśladownictwoteż takie ustosunkowanie się do tekstu mistrza, które nazywało się „parodiaeHoratiana") jest oczywiste. Jakby rzymski poeta jeszcze raz przemówił w jakiejśwariacji poprzedniej pieśni, zmieniając (przynajmniej jeśli chodzi o incipit)nieco składnię, ale pozostawiając zasadę, chwyt - pomysł - nienaruszonym.Ale podobieństwo to jest niezwykle łudzące, bo dla Sarbiewskiegopunktem odniesienia jest - jak sam podaje w tytule - nie porównanie horacjańskie,ale porównanie biblijne, pochodzące z Pieśni nad Pieśniami (przywoływaneodpowiednim cytatem: „Similis est dilectus meus caprae hinnuloquecervorum"), lecz jednak zarazem jest to odwołanie nie do końcaodsłaniające intencje Polaka, bowiem, owszem: zasada podobieństwa jest biblijna,ale „ucieczka", „stronienie" sarenki od bohatera wiersza jest już horacjańskie;i metrum, i ogólny nastrój idą z pogańskiego Rzymu. I to jestjeszcze inna wersja naszego ustosunkowania się do Nich,Jakjako do materii poddającej się nieustannie interpretacji,to działa dokładnie? Podpowiada Grabowski, umieszczającswoje mówienie poetyckie w poważnym dialogu z przeszłością, nie zatracającswojej własnej podmiotowości. Przy czym „Oni" dla Grabowskiego stająsię niezmiernie pojemni, nie związani z czasem jakimś określonym (choćewidentnie lektura Antyku Pogańskiego i krajobrazy wakacyjne Południaufundowały podstawowe napięcie intelektualne w książce), bowiem - jak sięzdaje - liczy się otwarcie dyskusji cywilizacyjnej na równych prawach obustron i zarazem chyba chodzi o dyskusję poetyckiej frazy, wielu poetyckichfraz, o charakterystyczne pożyczanie sobie języka, bez poczucia wyższościczy niższości. „Parodiae Horatiana" były rodzajem zawodów, wynoszącychpoza czas rzemiosło poetyckie: użycie łaciny, użycie łacińskiej polszczyzny(Zygmunt Kubiak i ci, co go czytali, zrozumieją ów dziwny termin) częstowewnątrz horacjańskiego metrum i - oczywiście - wewnątrz horacjańskiejtematyki, a może bardziej nawet wewnątrz horacjańskiej inwencji (horacjańskiej,homeryckiej, wergiliańskiej, antycznej) - to było to wyzwanie klasycznej„parodii". Podstawową jej zasadą, tym elementem, który umożliwiałczyZIMA-2000 395