Fronda21-22

Samy do swej obory woły rozpuszczonePrzybiegły z gór, gwałtownym deszczem umoczone,A ubogi Tirimach pod wysokim dębemSpi wieczny sen, piorunem uśpiony trozębem.to fraszka (ks. III, 25). Nosi tytuł Z greckiego i z racji swojejmomentalnej urody raczej zniechęca do filologicznegogaworzenia. Niemniej jednak świadomi jesteśmy (chociażbypoprzez tytuł), że gestu artystycznego polskiego poety nie wywołałoraczej przeżycie granicznej sytuacji egzystencjalnej czy też doznanie jakiegośspecjalnego współczucia dla „ubogiego Tirimacha" (w którym podejrzewamymoże sielankowego pasterza trzód). Zadziałał grecki tekst z Antołogii, jegooczywista trafność i natychmiastowy urok: w pozornie beznamiętnym zapisiejednak czai się dramat, tym większy im bardziej lakonicznie widziany.Tekst urodził tekst. Ale czy można powiedzieć, że mamy do czynienia z papierowymświatem? Jakoś nie umiałbym tak tego określić. I czy możemy powiedziećtylko tyle, że grecki tekst poprzez translatorską aktywność Kochanowskiegozaistniał po raz kolejny, wywołany do istnienia w nowym języku?Z Sarbiewskim sprawa jest poniekąd podobna. Rzecz w Horacym (Sarbiewskibył zwany „Horacym chrześcijańskim"), który napisał był pełną erotycznychpodtekstów pieśń o Chloe (ks. I, 23), zaczynającą się w sławetnejstrofie asklepiadejskiej drugiej tak:Vitas inuleo me similis, Chloe...Dziewczę o imieniu Chloe porównane tu zostało do sarenki, która błąka siępo lasach zawsze w towarzystwie matki, czujna i wrażliwa na każdy, najmniejszynawet szelest, zawsze gotowa do ucieczki.Pieśńmiała dobrą tradycję w Polsce, bo spolszczył ją znowuJan Kochanowski (zamieniając Chloe na „Netęnietykaną" i - moim zdaniem - „dokręcając" jeszczeerotyczny charakter pieśni Rzymianina), no i właśnie do tej pieśni odwołałsię Maciej Kazimierz Sarbiewski, warto może zaznaczyć - poczciwy ksiądz-jezuita,profesor kolegium m.in. w Połocku i w Wilnie - pisząc swojąpieśń (ks. II, 19). Czytamy tam:394 FRONDA 2 1/22