Fronda21-22

„Dlaczego w moich wierszach/ Tak mało autobiografii? Skąd ten pomysł,/Żeby co własne ukrywać jak chorobę?". Podobna autorefleksja pojawia sięw utworze Filologija, poświęconym pamięci Konstantego Szyrwida SJ, profesoraAkademii Jezuickiej w Wilnie,autora pierwszego słownika litewsko-łacińsko-polskiego:„Otwieramsłownik jakbym przywoływałdusze/ Zaklęte w nieme dźwiękina stronicach/ I próbuję zobaczyćjego, miłośnika,/ Żeby mniej przygnębiałamnie moja śmiertelność".Jednak dopiero w zbiorze Na brzegurzeki (1994), kierowany czułościądla miejsc i ludzi, Miłosz przystępujedo układania właściwej apologii„kiejdańskiego powiatu".Powrót do domuNa brzegu rzeki to, ujmując rzecz całościowo,tom wyraźnie słabszy odinnych, wydanych w ostatnich latachksiążek poetyckich Miłosza,ale są w nim dwa doskonałe utwory:nawiązujący do Pana Tadeuszacykl Litwa, po pięćdziesięciu dwóch latachi krótki poemat W Szetejniach.W pierwszym z nich Miłosz przypomina topografię dworu i ogrodów swojegodzieciństwa, wzorem Mickiewicza sławi obfite grzybobrania, piszeo „twarzach gospodyń rozpalonych od stania przy płycie" podczas smażeniakonfitur. Ten zmitologizowany, ale daleki od abstrakcji obraz przeszłości (powtórzygo Miłosz w wierszu zatytułowanym właśnie Przeszłość, w którymzbiegająca do rzeki panienka „nie nosi majtek, choć Francuzica krzyczy") nakładapoeta na pejzaż rodzinnej ziemi, widziany przez podróżnego, przybywającegotu pół wieku po swoim odjeździe:ZIMA-2000 377