Fronda21-22

pojawił się również głos zawiedzionego turysty, który - polemizując z moimitekstami - postawił kaszubskim gospodarzom zarzut niechlujności. Miało byćpięknie, czysto w obejściach i na ulicach, doświadczenie integralnej kulturychrześcijańskiej miało w czytelny sposób budować świat kapliczek ustawionychna zielonych trawnikach. Tymczasem wokół domów wcale nie było czysto,a oczy i nosy gości natrafiły nawet na wznoszące się pod niebo kupy gnoju.Czy jednak w postawie turysty narzekającego na wiejski nieporządek niekryje się fałsz? Czy można mówić o mistycznych Kaszubach bez uwzględnienia„gnojnego" elementu, tak doskonale dopełniającego w istocie obraz maryjnychkapliczek, wskazującego na gnicie jako na doczesny wymiar naszegoistnienia i - przez kontrast - wyprowadzającego naszą świadomość ku sprawomostatecznym? Bo przecież gdyby uznać, że głęboka wiara prowadzi doidealnego porządku, najbardziej chrześcijańskimi krajami byłyby Niemcy,Szwecja i Holandia. Rozpadające się, zarośnięte pokrzywami budynki z czerwonejcegły, rozorane ugory, brudne wartburgi na podwórzach pokrytych kurzymiodchodami - to wszystko współtworzy mistyczny pejzaż Kaszub, trudnydo dostrzeżenia z wysokości Pałacu Kultury i Nauki. I nawet kupa gnojupotrafi być metafizyczna. Jeśli tylkouda się nam otworzyć nasz „zmysłestetyczny" na całość świata, a niejedynie na jego uładzoną część.Piewca powiatuW swojej recenzji Znaku niejasnego,baśni półżywej Krzysztof Koehler pisze:„Świat Rymkiewicza to drzewokwitnące tu i teraz, a właściwie nie«drzewo», tylko kalina, czeremcha, brzoza, primula veris... Poeta z Milanówkanie chce zatrzymywać «momentu wiecznego» - nie przerabia lekcji poezjiwspółczesnej zadanej przez Czesława Miłosza. Nie ma w sobie tej pychy poetyckiej,antropologicznej pychy Noblisty."Wbrew tej opinii Miłosz to nie tylko autor epifanijnych wierszy, roztrząsającychkwestie metafizyczne w oderwaniu od rzeczywistości. Takich utworóww twórczości autora Kronik jest bardzo niewiele. Nawet utwór Notatnik:374 FRONDA 2 1/22