Fronda21-22

Ojciec Święty, ilekroć w czasie mszy świętej przechodził obok relikwiarza,pochylał z szacunkiem głowę, jakby tym gestem chciał złożyć hołd duszy całegonarodu."Podczas mszy Jan Paweł II powiedział, że „św. Stefan zbudował dom dlawszystkich pokoleń Węgrów", a fundamentem owego domu jest chrystianizm.Podkreślił, że Stefan pozostawił swój testament nie tylko Emerykowi,lecz wszystkim Węgrom. Dał wyraźnie do zrozumienia, że od osobistych wyborówsamych Węgrów zależeć będzie to, czy ich kraj nadal pozostaniechrześcijański.W ten sposób dochodzimy do kolejnego punktu, który we współczesnejhistoriografii bywa niedoceniany. Otóż koncentrując się na pojedynczych wyborachwybitnych jednostek, historykom jakby umykają z pola widzenia decyzjewiększych zbiorowości, które okazują się sumą pojedynczych wyborówzwykłych ludzi. Kiedy czytamy o chrystianizacji jakiegoś kraju, mamy wrażenie,jakby za sprawą czarodziejskiej różdżki chrzest władcy pociągał za sobąautomatycznie ochrzczenie całego narodu. Najczęściej w tym kontekście historycyprzywołują przykłady narzucania religii siłą i opisują, jak to Mieszkow Polsce, Włodzimierz na Rusi czy Stefan na Węgrzech prześladowali pogan,skazując niektórych na śmierć czy rozkazując niszczyć przedchrześcijańskiemiejsca kultu. Nie ma ani słowa o tym, że ludzie słuchając misjonarzy moglidobrowolnie przyjąć chrzest zauroczeni orędziem zbawczym. W kategoriachpolitycznych, w których za decyzjami kryją się racje siły czy interesu, na takiedecyzje nie ma miejsca.Tymczasem jeszcze zanim Węgrzy przyszli do Europy Środkowej, chrześcijaństwoprzyszło do nich. Już św. Hieronim na przełomie IV/V wieku donosił,że „Hunowie uczą się psalmów", zaś wiadomość ta dotyczyć mogłarównie dobrze Hungarów, gdyż kronikarze późnej starożytności używaliw swych pismach zamiennie pojęć: Hunowie i Hungarowie. Kosmas Indikopleustespisał w połowie VI stulecia, że na ich terenach istniało wiele kościołówi posiadali oni wielu biskupów. Inne świadectwa historyczne mówią, żeużywali nawet Biblii w tłumaczeniu na swój własny język. Wykopaliska archeologicznew Panonii potwierdzają, że Węgrzy, zanim przekroczyli Karpaty,byli już częściowo schrystianizowani. I to nie władcy jako pierwsi przyjmowalichrzest - dopiero w roku 948 ochrzcili się w Konstantynopolu dwajksiążęta węgierscy: Bulcsu i Tormasa.34 FRONDA 21/22