Fronda21-22

i warunkach umożliwiających współistnienie. Innymi słowy, Michalski niechce już nikogo nawracać, bo szuka teraz tylko sposobu dopasowania do siebiewspólnot wyznających sprzeczne wartości.Ketman MichalskiegoTym co w eseistyce Michalskiego najmocniejsze, najbardziej sugestywne,„perswazyjne" - by użyć jego ulubionego określenia - był dla mnie zawszeosobisty charakter tej twórczości. Autor Powrotu... to bez wątpienia człowiek„piszący nerwami". Archetyp takiej postawy twórczej w polskiej kulturzestanowi Stanisław Brzozowski, u którego żadna zmiana opinii nie była tylkokwestią jakichś intelektualnych za lub przeciw - każda bowiem, gdy domyślećsprawy do końca, okazywała się brzemiennaw bardzo daleko idące, czysto życiowe skutki.I na odwrót: decyzje życiowe, opowiedzeniesię po stronie określonych wartości, nakazywałymu natychmiast przeformułować własną filozofię.Tak też sprawa się miała z pisarstwemMichalskiego. Dlatego uprawnione wydaje siępytanie, jakie doświadczenia kryją się za tymi zmianami w stanowisku czołowegokonserwatywnego publicysty młodego pokolenia? Nie chodzi przecieżchyba wyłącznie o fakt, że teraz to prawica jest u władzy, więc trzebanam zająć się doradzaniem suwerenowi, póki ten chce nas słuchać. Wszaksuweren nie czyta esejów...Jakie to osobiste doświadczenie, nie dające się wypowiedzieć w warunkachpolskiej wojny domowej między obozami katolików-antykomunistóworaz zjednoczonych spadkobierców PRL-u i liberałów, skrywa się za tak niespodziewanązmianą w postawie twórczej Michalskiego? Czego nie wolnopowiedzieć jednemu z pierwszych piór polskiej konserwatywno-narodowejprawicy? Za co czekałaby go śmierć cywilna, śmierć jako pisarza, jako myśliciela;śmieszność w oczach przeciwników, pogarda w oczach „swoich"?...Cezary Michalski zawsze występował z pozycji człowieka nawróconego,który przeszedł przez rozmaite doświadczenia transgresji, praktykowanetakże w kręgu wczesnego „brulionu". Nawrócenie, przyjęcie chrześcijaństwajako drogi najprawdziwszej i najlepszej - to zdobycie wiedzy, jakiej się Wcze-FRONDA 21/22