Fronda21-22

historią autora Ćwiczeń... O wiele pewniejsze będzie jednak skupić się na samychtekstach i zobaczyć, co one nam mówią.Nawrócenie przez retorykę był to jeden z najbardziej kontrowersyjnych esejówMichalskiego. Krótko rzecz ujmując, dyskusjasprowadza się do pytania: czy Rene Chateaubriandmógł uratować Kościół katolickiswoim świetnym piórem, pisząc Geniusza chrześcijaństwana kolanach kochanki? Na tak postawionyprzez siebie problem Krzysztof Koehlerodpowiadał zdecydowanie: „Nie", a szukającnauki na przyszłość, dodawał: „Kończy się historia «brulionu». Nadchodziczas wiarygodności" (O zbawieniu retoryki raz jeszcze, „brulion" 1/999). Jeszczebardziej wyrazistą odpowiedź dał w opublikowanym pod koniec ub.r. nałamach „POSTygodnika" tekście Contra retores Marek Konopko: według niegoChateaubriand był takim samym hipokrytą, jakim dziś jest Paul Johnson,a doświadczenie uczy, że ludzie nawracają się raczej pod wpływem lekturyMyśli szczerego heretyka-jansenisty Pascala niż owych deklaratywnie ultra--ortodoksyjnych katolików.Sam Michalski zdawał się być zupełnie odmiennego zdania. W pierwotnejwersji jego tekst kończy się gorącym apelem o nową apologię, nowegoGenie du Christianisme: „Współczesna apologia, forma tak perswazyjna, tak wyczulonana kontekst, musiałaby zostać napisana przeciwko dominującej ideologiikultury masowej. Należałoby ją pisać nie tylko w postaci najbardziejnawet błyskotliwych esejów, ale w postaci wierszy, powieści, obrazów, filmów,muzyki; wszystkich form, które biorą udział w education sentimentaleet morale, w moralnym i emocjonalnym kształtowaniu człowieka. (...) Pracawspółczesnego apologety to praca nad przełożeniem, przekształceniem, zreinterpretowaniemcałego języka współczesnej kultury, tak by kontemplowanieform, jakie przyjmują wartości i jakie przyjmuje Bóg, sprawiało więcejprzyjemności niż fascynowanie się kolejnymi przekroczeniami, łącznie z najpotężniejszymi,jakimi dysponuje współczesna cywilizacja - narkotykamii seksem (...) No i jeszcze jedno. Zycie podszyte misją jest po prostu przyjemniejsze..."W opublikowanej obecnie wersji eseju, poszerzonej o wątki politycznei biograficzne, tego właśnie fragmentu, apologetycznego i względemFRONDA 21/22