Fronda21-22

Ukrywają w swoim stylu sprawy, które nie dały się obronić w bezlitosnymstarciu sit tego świata, przechowują w nim rzeczy osobiste, za których wypowiadaniegrozi jednak kara najwyższa." Skąd u reprezentanta rządzącej odkilku lat w naszym kraju prawicy, publicysty prorządowego dziennika - taksilne utożsamienie z ofiarami ucisku? Czegóż to nie może wypowiedzieć CezaryMichalski? Jakie jego osobiste doświadczenia „nie dały się obronićw bezlitosnym starciu sił tego świata", w polskiej wojnie domowej?Od misji do akomodacjiZamykający Ćwiczenia z bezstronności esej Laur mizantropa, najdłuższy, bo stanowiącyaż czwartą część zbierającej dziewięć szkiców książki - jest też najbardziejniejednoznaczny i stosunkowo luźno związany ze spinającym zbiórżelazną klamrą zagadnieniem tytułowym. Jest to też tekst niespójny wewnętrznie.Łatwo zauważyć, że składa się nań opublikowany pierwotniew „Życiu" (czego nie odnotowano w nocie bibliograficznej) fragment pt.Wielka Rewolucja Francuska, czyli odkrycie historycznej konieczności, pochodzącyz „Frondy" (1998, nr 11/12) szkic Nawrócenie przez retorykę oraz zupełnie nowaczęść trzecia, gdzie autor bezskutecznie usiłuje scalić kompozycję i domknąćliczne wątki. Lekturze towarzyszy wrażenie zupełnego chaosu i właściwiejedynym stałym punktem jest postać głównego bohatera - FrancoisRene de Chateaubrianda. Esej to jednak bardzo ciekawy, bynajmniej nie jakoportret Chateaubrianda, ale jako autoportret Michalskiego.Można by się oczywiście zabawić w dokładne śledzenie losów autora Pamiętnikówzza grobu, w analizowanie opowieści o jego zaiste kobiecych rozterkachpro- czy kontrrewolucyjnych, ucieczce przed koniecznością decyzji do Anglii,powrocie i udziale w przegranej kampanii 1792roku w szeregach „armii książąt", a potem kolejnejucieczce, tym razem przed republikańskimirepresjami, o dylematach związanych z osobąNapoleona, zaangażowaniu się po jego stroniei dymisji złożonej po egzekucji pochodzącegoz królewskiego rodu Bourbonów księcia d'Enghien,wreszcie o osobistych losach, kaprysach i rozchwianiach - i w całej tejsnutej przez Michalskiego opowieści można by się doszukać analogii z osobistąZIMA-2000