Fronda21-22

Kościoła katolickiego? W tym samym przecież czasie reżim węgierski represjonowałkatolików, ograniczając możliwość działalności Kościoła.Narracyjną osią opery jest konflikt między Stefanem a jego wujemKoppanym. Ten pierwszy ukazany zostaje jako człowiek kompromisu, kunktator,wręcz oportunista, ale obdarzony trzeźwym i realistycznym spojrzeniem.Drugi z kolei to romantyczny marzyciel, idealista gotów oddać życie zasprawę. Koppany reprezentuje prawdziwą, najbardziej rdzenną węgierskość,dlatego sprzeciwia się przyjęciu chrztu przez Madziarów, ponieważ w następstwietego kroku naród utraci swoje stare wierzenia, zwyczaje, tradycje,a z czasem i tożsamość. Stefan natomiast zdaje sobie sprawę, że układ siłw chrześcijańskiej Europie sprawia, iż niechrześcijański kraj nie ma szans naprzetrwanie. Rozumie, że w polityce decydują nie argumenty, ale siła. Wie,że uparte trwanie narodu przy swej nieskalanej węgierskości, co proponujeKoppany, sprowadzi na ten naród zagładę. Ówczesne mocarstwa nie będąbowiem tolerować w Europie pogańskiego państwa. Dochodzi do wojny domowej,w której Stefan pokonuje Koppanya, rozkazuje zabić go, a następniewymusza na swych rodakach przyjęcie chrztu. Jego chłodna, realistyczna politykaprzynosi korzyści - możliwe staje się być równocześnie Węgremi chrześcijaninem.Komuniści pozwolili na wystawienie owej opery, ponieważ równie dobrzemogłaby ona nosić tytuł Janos Kdddr. Konflikt między Stefanemi Koppanym zdawał się być w takim ujęciu pewną uniwersalną figurą, w którąbez problemów wpisywało się także starcie Kadara i Imre Nagya. Zauważmy,że zarówno Koppany, jak i Nagy, wzbudzają większą sympatię widzów,ale reprezentują odchodzący świat, a swoim uporem ściągają na rodaków kataklizm.Za to św. Stefan i Janos Kadar, chociaż nie są może tak szczerzyi spontaniczni, dzięki chłodnej kalkulacji i poddaniu się historycznej konieczności,tak naprawdę dają narodowi możliwość przeżycia. Lekcja Kadarabyła następująca - jest możliwe być równocześnie Węgrem i komunistą.Powyższa interpretacja chrztu i koronacji św. Stefana stanowi oczywiścieskrajny przypadek legitymizowania własnych rządów. Tym niemniej rysuje sięw niej pewna tendencja, dominująca także w innych koncepcjach historiograficznych.Jej główną cechą jest wyeksponowanie motywacji politycznych władcy,przy zupełnym pominięciu wymiaru duchowego jego decyzji. W takiej wizjichrześcijaństwo występuje jedynie jako narzędzie państwotwórcze.32FRONDA 21/22