Fronda21-22

znaczenia pejoratywnego. Każdej twórczości towarzyszy wrogość oportunistów.Nowoczesności XX wieku towarzyszyła wyjątkowa wrogość ideologicznai obyczajowa. Dopiero sprzężenie „nowoczesności" z „naukową" ideologiąkomunistyczną i „postępem" wciągnęło ją w mechanizmy zbrodnipolitycznych.Racjonalizm, funkcjonalność, ekonomia, logiczność postępowania samew sobie nie są przecież występkami. Jednak ich nadużycie, dominacja, bezwzględność,połączone z terrorem i indoktrynacją polityczną, nadały im charakternieludzki. Nowoczesność w sztuce początku wieku oznaczała definitywneodejście od przedstawiania czegoś, iluzji. Dzieło sztuki podporządkowanezostało własnej zasadzie, miało być przedmiotem autonomicznym, jako rozwiązaniezadania, postawionego mu (sobie) przez artystę, zmaterializowanegow dziele. Tu i tam miało się na myśli poprawianie świata, zastępowanie staregonowym, użyteczniejszym, a nawet bardziej „sprawiedliwym". To przecieżnie artyści wynaturzyli te idee!Deklaracjom ideowym artystów występujących w końcu lat 60-tych i późniejnie towarzyszy już hasło „nowoczesności", czy jakiekolwiek utożsamianiesię z modernizmem. Natomiast wobec zapory oportunizmu, ignorancji,serwilizmu, betonu, korzystających z socjalistycznych przywilejów, zaczętoprzywoływać pojęcie „awangardy", dając do zrozumienia, że nawiązuje siędo awangardy początku wieku, jak też do aktualnej awangardy światowejw różnych nurtach i dyscyplinach artystycznych. Dodawanie do tego walkiczy odcinania się od „modernizmu" byłoby czystym absurdem.Przez krótki okres ta właśnie awangardowość zbliżyła do siebie artystówróżnych dyscyplin i sztuk - sztuk wizualnych, muzyki i poezji, a nawet baletu.Taki był rodowód happeningów, events, poezji wizualnej, instalacji, video-art'ui oczywiście sztuki performance. Jak to już wcześniej w historii bywało,takie zbliżenie dodawało artystom energii, wzmagało wzajemne zasilaniepomysłami, wyobraźnią, poszerzało skalę odczuć i przestrzeń sztuki. Dodawałoteż odwagi w walce z obskurantyzmem i wrogością tępaków i zawistnychmiernot. Był to okres różnie motywowanych i sterowanych „kontestacji",ale również największej w dziejach niezależności artystów. I to wzmogłosprzeciw polityków (i na Wschodzie, i na Zachodzie), establishmentu orazkrytyków i artystów na jego usługach. Ten okres dziejów sztuki w Polsce niedoczekał się jeszcze życzliwego ani kompetentnego opisu i zapewne się ta-320FRONDA 21/22