Fronda21-22

Niechęć do niezasymilowanych pobratymców rzutowana jednak była teżgłęboko w przeszłość i wyrażała się w deprecjonowaniu żydowskiej historii.„Lepsius" - napisze Marks do Engelsa - „w swym wielkim dziele o Egipcieudowodnił, że wyjście Żydów z Egiptu to nic innego jak opowiedziana przezManethona historia wyrzucenia z Egiptu «narodu trędowatych». Na czeletych trędowatych stał egipski kapłan Mojżesz." 18KolonializmMarks był po stronie postępu, a to oznaczało w praktyce, że z premedytacją brałstronę silniejszego. Kolonializm uznał za narzędzie postępowych przemian społecznych.Nic więc dziwnego, że nie solidaryzuje się z krytyką brytyjskiej prasylewicowej pod adresem polityki kolonialnej w latach 50-tych XIX wieku. „Coprawda Anglia, wywołując w Hindustanie rewolucję społeczną, kierowała sięwyłącznie swymi najbrudniejszymi interesami, a forsowała je w sposób kretyński.Ale nie to jest tu istotne. Najważniejsze jest, czy ludzkość może spełnić swepowołanie bez gruntownego przewrotu w stanie społecznym Azji. Jeżeli niemoże, to Anglia, jakiekolwiek byłyby jej zbrodnie, doprowadzając do tego przewrotustała się bezwiednym narzędziem historii." 19Pod tym względem Marksbył konsekwentny. Postępowym zjawiskiem była dla niego zarówno kolonizacjaAlgieru przez Francuzów, jak i amerykańska wojna przeciw Meksykowi. Engelspisał: „Czyżby to było nieszczęściem, że wspaniałą Kalifornię odebrano leniwymMeksykańczykom, którzy nie wiedzieli w ogóle co z nią począć, że energiczniJankesi (...) dopiero w gruncie rzeczy utorują cywilizacji drogę do OceanuSpokojnego" 2 ". Nawet kolonializm rosyjski znalazł uznanie w jego oczach:„Panowanie rosyjskie, mimo całej swej podłości, mimo całego swego cywilizacyjnegobałaganu, odgrywa cywilizacyjną rolę dla obszarów nad Morzem Czarnymi Kaspijskim oraz centralnej Azji, dla Baszkirów i Tatarów." 21Słabi nie mają nic do gadania w obliczu „prawa wyższej cywilizacji": „Wżadnym jednak wypadku nie przyzna się tym małym narodom (...) prawa stawianiaprzeszkód w rozbudowie europejskiej sieci kolejowej aż do Konstanty-ZIMA 2000 277