Fronda21-22

liczność, dając wyraz napięciu, jakie wywołały tragiczne zeznania świadków,wołała: „Śmierć, Śmierć, Śmierć!", „Śmierć Iwanowi!", „Śmierć obrońcom!",„Śmierć wszystkim Ukraińcom!"Proces ukraińskiego DreyfusaMedia obwieściły zakończenie „nowego procesu Eichmanna".Jednak Demianiukowi nie było dane zawisnąć. Jego obrońcy,adwokaci amerykańscy i izraelscy, wnieśli o kasację wyroku do Sądu NajwyższegoIzraela. Dokonano powtórnej rewizji całej sprawy od czasu pojawieniasię w USA w połowie lat 70-tych listy ukraińskich zbrodniarzy wojennych.Jako pierwszy listę opublikował Michael Hanusiak, działacz ukraińskiejdiaspory w USA, redaktor emigracyjnego tygodnika „News from Ukrainę".Hanusiak twierdził, że lista jest owocem jego badań w archiwach ZSRR. Listawywołała poruszenie zarówno w środowisku amerykańskich Żydów, jaki amerykańskich Ukraińców. Ci ostatni znali Hanusiaka jako sympatyka ZSRRwśród diaspory. Hanusiak próbował doprowadzić do rozłamu niepodległościowychorganizacji emigracyjnych, a później pracował nad przylepieniemantykomunistycznym działaczom ukraińskim etykiety nazistowskich kolaborantów.Lista Hanusiaka została skomponowana na podstawie materiałówoperacyjnych NKWD, dlatego spis ukraińskich emigrantów należy uznać zadzieło sowieckich specsłużb. KGB nigdy by nie dopuściło do swoich archiwówobcego, nawet tak oddanego sprawie komunizmu jak Hanusiak.Sowiecka prowokacja nie powiodła się w pełni, część osób z listy uznanoza niewinne, niektórych deportowano, tak jak Federenkę, ale sprawa Demianiukawymknęła się spod kontroli. Z listy wynikało, że Ivan alias John Demianiuk,zamieszkały w Ohio mechanik samochodowy, przebywający w USAod początku lat 50-tych, był strażnikiem w obozie koncentracyjnym w Sobiborze.Amerykanie z OSI, weryfikując te dane, pokazali izraelskim świadkomwykonane tuż po wojnie zdjęcia podejrzanego. Żaden z więźniów Sobiborunie zidentyfikował Demianiuka. Natomiast niektórzy świadkowie wskazaliDemianiuka jako „Iwana Groźnego", wachmanna z Treblinki.Sprawę dodatkowo gmatwały artykuły ukazujące się w ukraińskiej prasie sowieckiej,która rozpisywała się o legitymacji z nazwiskiem Demianiuka, wystawionejw obozie w Trawnikach. Owa legitymacja wypłynęła w końcu w StanachZIMA-2000 265