Fronda21-22

Ukraińskie piętnoZdaniem Jerzego Stempowskiego ten„haniebny proces" miał na celu „oduczenieUkraińców marzeń o niepodległości".Etykieta antysemitów przylgnęła do nich takmocno, że na Zachodzie bez protestów zgadzanosię na okupowanie Ukrainy przez komunistycznąRosję, która miała gwarantować,iż pogromy nigdy się nie powtórzą. Przekonanieo antysemityzmie Petlury tak się rozpowszechniło,że wiele osób powtarzało o dokonywanychprzez niego pogromach nawet w dobrej wierze, jaknp. znany amerykański psycholog żydowskiego pochodzenia,Karl Stern, w swej autobiografii Stup ognia.Przesłanie procesu pozostało aktualne także po latach,skoro w 1957 roku z okazji 30-lecia uniewinnieniaSzwarcbarda zorganizowano w Paryżu wielki bankiet, wktórym wziął udział ambasador Izraela oraz najwyżsi dygnitarzefrancuscy Rok później Telewizja Francuska nadał audycję,która - jak głosił redakcyjny komentarz paryskiej „Kultury"- była „apoteozą skrytobójczego mordu" na Petlurze.Nawet proklamowanie przez Ukrainę niepodległości niewielepomogło w zmianie stereotypu. Znany ukraiński krytykliteracki Mykoła Riabczuk wspomina jak w latach dziewięćdziesiątych podczasmiędzynarodowego seminarium w Salzburgu młody uczestnik z Izraelazaczepił go słowami: - No i jak tam u was teraz? Czy dalej wokół pełno antysemitów?- A dlaczego pan uważa, że u nas ma być wokół pełno antysemitów?- zapytał Riabczuk. - To przecież wszyscy wiedzą - odparł Izraelczyk. -La terre dassiąue des persecutions antisemites. Pogromy Chmielnickiego, Petlury,kolaboracja z nazistami..."Warto dodać, że inny „haniebny proces" - Iwana Demianiuka - mógł sięodbyć tylko dlatego, że w społeczeństwach zachodnich do dziś utrzymuje siębardzo silne przeświadczenie o głębokim antysemityzmie Ukraińców.260FRONDA 21/22