Fronda21-22

wysuwali jako argument przeciw papieżowi. Nikt nie chce, by powrócił kalwinizm,który pierwsi purytanie wysuwali jako argument przeciw królom.Nikt nie żałuje, że ikonoklastom nie udało się zniszczyć wszystkich dzielsztuki w Italii. Nikt nie rozpacza, że janseniści nie zdołali zniszczyć wszystkichdramatów we Francji. Nikt, kto wie cokolwiek o albigensach, nie narzeka,że nie nawrócili oni świata na pesymizm i perwersję. Nikt, kto naprawdęrozumie logikę lollardów (skądinąd całkiem miłych ludzi) nie życzyłbysobie, by doprowadzili oni do odebrania wszelkich praw publicznych każdemu,kto nie jest w stanie łaski uświęcającej. „Dominium zbudowane na łasce"to pobożny ideał, ale gdy rozważać go jako nakaz ignorowania policjanta,regulującego ruch na Picadilly, póki się nie dowiemy, czy był on ostatniou spowiedzi, ideał ten zdaje się cokolwiek jakby nieaktualny. W dziewięciuwypadkach na dziesięć Kościół katolicki bronił rozsądku i umiarkowaniaprzeciw heretykom, którzy nieraz mocno przypominali wariatów. A przecieżw każdych czasach ciśnienie błędu napierało z ogromną siłą; błędem karmiłysię całe pokolenia, wywierał wpływ tak przemożny, jak szkoła manchesterskaw latach 50-tych XIX wieku lub fabianizm w okresie mojej młodości.Gdy jednak przestudiować wypadki historyczne, okazuje się, że duch czasówzmierzał w złą stronę, podczas gdy katolicy, przynajmniej relatywnie, zmierzaliw dobrą. Rozum przetrwa tysiące zmiennych nastrojów.Tak jak mówię, to tylko jeden aspekt sprawy, lecz pierwszy, który mi sięnasunął i który doprowadził mnie do kolejnych. Kiedy ktoś sto razy z rzęduodnajduje właściwą drogę, musi się za tym kryć coś więcej niż przypadek.Wszystkie dowody historyczne byłyby jednak niczym bez dowodów ludzkich,osobistych, wymagających zupełnie innej relacji. Starczy powiedzieć, żeci, którzy znają praktykę wiary katolickiej stwierdzają nie tylko, że jest onasłuszna, ale że jest słuszna zawsze wtedy, gdy wszystko inne jest błędne. Toona czyni konfesjonał autentyczną ostoją szczerości, gdy świat opowiadanonsensy o spowiedzi. To ona podtrzymuje pokorę, gdy wszędzie wokół wysławiasię pychę. Jest oskarżana o sentymentalne miłosierdzie, kiedy światwoli brutalny utylitaryzm; jest oskarżana o dogmatyczną surowość, kiedyświat woli krzykliwy i prostacki sentymentalizm - jak ma to miejsce współcześnie.W miejscu, gdzie spotykają się wszystkie drogi, nie sposób wątpić,że drogi prowadzą w jedną stronę. Człowiek może żywić najróżniejsze poglądy,zazwyczaj uczciwe i nieraz słuszne, co do kwestii, gdzie należy skręcićZIMA2000249