Fronda21-22

eligiom południowo-wschodnim. Stwierdzamy w ten sposób jedynie podobieństwo,nie wyciągamy wniosków na użytek naszej epoki.Rozpad instytucji, ich słabnięcie pociąga za sobą zjawisko rozproszenia.Niektórzy mówią o diasporze Kościoła, np. Emile Poulat, francuski badaczKościoła. Jego zdaniem Kościół posoborowy przetrzyma to, co Yves Congarnazwał „kościelną rewolucją październikową" (wszak wielcy buntownicy teżumierają), ale nie wystarczy mu już sił i świadomych celu przywódców, byśmymogli oczekiwać „nowego renesansu", jak chciał Guardini. Papież zajmujesię ostatnimi bastionami, jakie są do zdobycia, głównie ludźmi młodymi.Ale oni, miliony z nich, są ofiarami liberalnej kultury, narkotyków,Michela Jacksona i ogólnego rozprzężenia. Po prostu nie istnieją dzisiaj rzesze,które można by było poderwać do wyprawy krzyżowej. Tymczasem zagrożonajest również zwykła duchowa integralność człowieka, w którą rozlicznetrucizny sączą uniwersytety i media, reklamy i sekty.Katolicka „diaspora" oznaczałaby zatem nie tyle poszerzenie dotychczasowejuniwersalności, co rozproszenie, rozmycie w świecie obcych „wartości",w każdym bądź razie osłabienie, poczucie braku silnego centrum. Wieluzwiedzionych hasłami twierdzi, że papiestwo się przeżyło, bow demokratycznym świecie stanowi ono właściwie jedyny autokratycznysystem, dyktaturę. W średniowieczu także dało się słyszeć podobne śmieszneoskarżenia, wystarczy wspomnieć propozycję Marsyliusza z Padwy, by papieżbył ni mniej, ni więcej tylko cesarskim urzędnikiem i żeby głowa Kościołazmieniała się okresowo. Po Soborze również pojawił się pomysł pełnegoreligijnego ekumenizmu (oczywiste kopiowanie ONZ), wedle którego głównyurząd sprawowaliby kolejno: papież, mufti, tybetański lama, naczelny rabinitd. Ugodziłoby to w samą istotę Kościoła i doprowadziło jedynie do demokratycznejanarchii. Widzimy jednak, że dzisiaj poważni myśliciele, tacyjak Paul Ricoeur i Marcel Gauchet, oznajmiają, że przeżyła się również samademokracja i należałoby wypracować nowy system zasad, w którym możliwebyłoby rzeczywiste respektowanie woli ludu.Powiedzmy raz jeszcze, że pomimo trwania papiestwa, diaspora wydajesię faktem, a nawet znajduje się w centrum uwagi. Na Zachodzie stykam sięz bardzo wieloma grupami, których członkowie, jakkolwiek nie odchodzą odswojego rzymskiego pnia, to jednak sami organizują swoje życie religijne,swoje kontakty i filozofię, znajdując usprawiedliwienie dla swoich poczynań220 FRONDA 21/22