Fronda21-22

Obraz epoki Horthyego i obraz okresu przemiandemokratycznych po zmianie ustroju, które maluje nampolityk-historyk ze Związku Wolnych Demokratów, służąpodwójnemu celowi. Cofając się do najgorszych,schematycznych, wulgarnych, marksistowskich tradycji,przywrócił on życie tym sloganom, którymi określanoWęgry międzywojenne i z czasu II wojny światowej ażdo końca lat 60-tych (potem w lepszych kręgach styl tenbył już niesalonowy), aby skojarzyć je z czasem rząduzmieniającego ustrój. Wyrażenia związane z okresemHorthyego, takie jak antysemityzm, restauracja, system wielkoobszarniczy,strzałokrzyżowcy, antysowietyzm, orientacja skrajnie prawicowa, konfrontacjapanów i proletariuszy, według Szabó i innych pismaków o tych samych poglądachi podobnych celach, słowo w słowo nadawały się do scharakteryzowaniaery Antalla i Borossa. Odczuwa się, że w nim także, jak w cytowanymponiżej Sandorze Reveszu, pracował „trzewny" dystans i podejrzliwość:„Prawdą jest, że choć bezwzględnie bliższy mi jest ideał społeczny Antalla niżAczela, wraz ze swym środowiskiem o wiele lepiej jednak rozumiem i współodczuwamz Aczelem niż z Antallem. Rzecz jasna, dlatego, że wyrosłem w komunistycznejrodzinie o korzeniach żydowskich i dysponuję jej wewnętrznymobrazem, a nie wyobrażeniami klasy średniej, która wyhodowała Antalla" 54 .Trzewia doszły do głosu po raz pierwszy, gdy zmieniający ustrój węgierskiparlament opowiedział się za powrotem tysiącletniego godła państwowegoz koroną. Spór o godło pozornie kręcił się wokół kwestii korony, jegoistotą było jednak, czy Republika Węgierska weźmie na swe barki ponad tysiącletniąhistorię, czy też, wzorem Węgierskiej Republiki Ludowej wybierającto i owo, w dalszym ciągu uzna za swoje jedynie tzw. tradycje rewolucyjnei postępowe. 55Nieżyjący już Peter Hanak w sposób charakterystycznypotępił pełnym niepokoju listem przypuszczalnych napastników swojej żony:„Za dobrą tradycję okresu reform uważam narodowy liberalizm i socjalniezreformowany program narodowy i polityczny z początku wieku, a nienarodowy konserwatyzm, który pozostał nacjonalistyczny i konserwatywnyi dziedziczy taki sam nacjonalistyczny konserwatyzm, który dwa razy już zepchnąłkraj i naród w katastrofę większą od klęski pod Mohaczem, którymiał niemały udział w wymuszeniu na nas postanowień z Trianon, w sowiec-132FRONDA 21/22