Fronda21-22

momentu objęcia wiadzy obowiązkowo obiecywali, że wyjaśnią, co też sięstało 23 października na placu Kossutha. Odkąd weszli do rządu, wciąż zwlekająze spełnieniem tej obietnicy.Napięcie w życiu publicznym dobrze oddawała wypowiedź naczelnegorabina Budapesztu, Gyórgya Landeszmanna, której dopuścił się on podczasjednego z wywiadów w lutym 1993: „Gdybyśmy zabrali żydowskie skarbywęgierskiej kultury, to nie pozostałoby nic poza chłopskimi gaciami i gwiżdżącąpalinką" 50 . Sic!O świadomości narodowej i „trzewiach"Na Węgrzech w latach 1990-1991 upadł nie tylko panujący ponad 40 latsocjalizm, ale i zakończyła się z górą półwieczna obca okupacja. Zaistniałasłuszna potrzeba, aby u schyłku XX wieku, po zaniknięciubipolarnego podziału polityki światowej, ponownieprzemyśleć najważniejsze kwestie z historii Węgier,Europy i świata, aby ponownie zmierzyć się z najważniejszymiwyzwaniami naszej narodowejhistorii. Wszystko to w nieunikniony sposóbstało się ważne, gdyż całe pokolenia wyrosływ klinczu monopolistycznej ideologii, wedlektórej historia rozwija się stale i doskonali, a człowiek,gdy już wstąpi na odpowiednią drogę, możepodążać pewnie w kierunku coraz sprawiedliwszeji szczęśliwszej przyszłości. Tą odpowiednią drogą była dialektyka marksistowsko-leninowska,prowadząca przez socjalizm do komunizmu. Na wszystkiepostaci i wydarzenia historyczne patrzono z perspektywy tej nigdy niespełnionejwizji przyszłości. Kreatorzy transformacji ustrojowej pragnęli przyrównaćhistoryczne dziedzictwo do realiów, a nie do idei: całą naszą narodową przeszłość,domniemane lub realne możliwości dokonywania wyboru, rzeczywistewydarzenia, siły sprawcze, pułapki, kłamstwa minionego stulecia na naszymkontynencie i w świecie. Ale starania te znów zderzyły się z egzystencjalnymiinteresami opiniotwórczej i związanej ze środkami masowego przekazu inteligencji,i to nie tylko dlatego że, jak stwierdził kanclerz Kohl, czyj pogląd nahistorię przyjmie młode pokolenie, ten będzie także posiadał przyszłość, ale130FRONDA 21/22