Fronda21-22

mą porę: niechby te wybitne umysły poszły w zawody w uzdrawianiu ciągnącychsię od stuleci węgierskich przypadłości (...) Nie mamy jednak ani Adyego,ani Laszló Nemetha, ani Bibó. W dodatku nie dysponujemy miarodajnymżyciem intelektualnym, które stworzyłoby odpowiednie środowisko i tło dlatakiego współzawodnictwa. Istnieje tylko ring polityki, którego logiką jest zasada:oko za oko, ząb za ząb. Antysemityzm i nacjonalizm? To także role w raczejpowierzchownie napisanej sztuce politycznej niż prawdziwy duch czy rzeczywistasytuacja. Zamiast formacji zbrojnych w życiu publicznym uwijają sięróżne indywidua uzbrojone w trzepaczki do piany i ubijają wszystko, co pomagaukryć konieczne do rozwiązania problemy" (podkreślenia M.S.).Sandor Csoóri jest poetą, dobrym poetą, mistrzem obrazu, symbolu, domysłui intuicji. Według mnie to co napisał mieści sięw ramach poetyckiej swobody, nawet jeśli przez słowaprzebija się przewartościowywanie tego, co żydowskiei pomniejszanie tego, co węgierskie. 29Szkoda, że flirtowałz polityką. Tak samo nie rozumiem tych, którzy czyhalina jego potknięcie, jak nie rozumiałam tych, którzyw 1987 szczerzyli kły do Gyórgya Spiró za wiersz pt.Nadchodzą. Spiró też popadał w przesadę, był nadreaktywny,niesprawiedliwy i pomawiający. A jednak coś wyczuł,wyraził coś, do czego zdolni są jedynie wielcy, jedynieznaczący. W nim także działo się to, co w Csoórim:„dla ciebie się gniewam, nie przeciw tobie".I znów z wypiętą piersią nadchodzą wielcy Węgrzy,wierszokleci, miłośnicy miernoty, nadchodzą z gnoju...Istnieje podstawowa różnica pomiędzy dziennikiem Csoóriego a prowokującymdo dyskusji listem-artykułem Domokosa. List Domokosa ukazał sięw dzienniku o najwyższym nakładzie - „Nepszabadsagu", i jego polemiścitam słali swe odpowiedzi. Csoóri opublikował swój dziennik w piśmie literackim,a polemizujące, oczerniające, wyzywające go od antysemitów teksty, którychbyło blisko 200 (!), gościły na łamach dzienników i tygodników o charakterzeogólnokrajowym. 30Czytając to smutno odcinające się, to znowuwpadające w histerię zdania czołowych przedstawicieli inteligencji, przyszłaZIMA2000 117