Fronda21-22

obywateli węgierskich pochodzenia żydowskiego w latach próby, między1938 a 1945 rokiem; wreszcie, faktem jest, że znaczna część społeczeństwawęgierskiego pozytywnie reagowała na owe, dla wielu nie dość znane, wydarzeniaz wielkim współczuciem i empatią, przeżywając prawdziwe katharsis.Nie można zapominać, że holocaust, tragedia europejskich Żydów podczasII wojny światowej, znalazł się w kręgu zainteresowań opinii publicznejw Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej dopiero pod koniec lat 60-tych, a jako stały temat dla mediów istnieje od końca lat 70-tych. 3We wcześniejszychlatach wojennej kalwarii Żydów nie przyznawano osobnej kwalifikacjiwśród okropieństw niedawnego pożaru świata. Większość krajówEuropy - po pociągnięciu do odpowiedzialności, także karnej, tych którzydopuścili się największych zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych- zdawała się być skłonna zapomnieć na długie lata o wydarzeniach tamtegookresu. Kraje leżące po zachodniej stronie żelaznej kurtyny stworzyły mityna temat własnego udziału w ruchu oporu, kwestionując jednocześnie swąodpowiedzialność za dojście i umocnienie się Hitlera u władzy i tolerancję,a nawet popieranie, jego coraz agresywniejszej polityki. Próbowano stworzyćwrażenie, że od wybuchu II wojny światowej olbrzymi antynazistowski ruchoporu, niczym monolit, scementował podbite państwa. Przewartościowująchistorię starano się doprowadzić do zgody narodowej, dawkując mieszkańcomzrujnowanych państw wiarę w siebie. 4W wielu przypadkach, w warunkachnarzuconego z zewnątrz porządku demokratycznego, w którym każdyobywatel stawał się jednocześnie wyborcą - we Francji, RFN, Włoszech, Austrii,Holandii itd., nie mogła leżeć w interesie biorących udział w życiu politycznymutrata milionów głosów, jakie mogli na nich oddać sympatycy czywspółpracownicy nazistów, faszystów czy okupantów. Tym bardziej w niczyiminteresie nie leżało pociąganie ludzi do odpowiedzialności za obojętnośćbądź też aktywną lub bierną współpracę w wypędzaniu, wydawaniuczy likwidacji Żydów. A i same ofiary wolały milczeć. Po pierwsze -dlatego, że milczenie bardziej niż rozmowa sprzyjało pogodzeniu się zestraszną klęską, po drugie - dlatego, że wszystko, przez co przeszły ofiary deportacji,wywózek, poniżenia, w warunkach wolnego świata zyskało inneznaczenie. Większość ofiar nie potrafiła ani nie chciała mówić. Także dzisiajo holocauście najczęściej mówią nie jego ofiary, lecz ich dzieci i wnukowie,drugie, trzecie pokolenie. A do kogo przemawiają? Nie do wykonawców czy102FRONDA 2 1/22