03. Biljne zajednice - Raka Web

Metode terenskog istraživanja vegetacije• 1. Izbor i ograničenje površine za istraživanje• Treba snimati po mogućnosti celu sastojinu ili kod šume ilivade bar toliku površinu da izvan nje nema novih vrsta,za šumske zajednice 150 -400 m 2 , za livade ikamenjare 30- 50 m 2 , za vodenu i močvarnu zajednicu10-20 m 2 , za vegetaciju utrina, gaženih mesta 3-10 m 2 )• 2. Snimanje izabrane površine vegetacije• a) Opis površine (naziv lokaliteta, datum, veličinapovršine, nadmorska visina, ekspozicija, nagib tla..)b) Analiza florističkog sastava

Osobine koje se analiziraju za potrebeizrade fitocenoloških snimaka i tabelaKvantitativne analitičke osobine:1. Abundancija (broj individua) i gustina2. Dominacija i pokrovnost3. Zadružnost (socijalnost)4. Učestalost ili frekvencijaKvalitativne analitičke osobine:1. Spratovnost2. Životna sposobnost (vitalnost)3. Periodičnost ili ritmikaSintetske osobine

Određivanje abundancije i gustine• Prema Braun-Blanquetu upotrebljava se za procenjivanje brojnostisledeća lestvica:5 = vrsta je vrlo brojno prisutna4 = vrsta je brojno prisutna3 = vrsta je slabo prisutna (manje brojna)2 = vrsta je retko prisutna1 = vrsta je vrlo retko prisutna Gustina se određuje tako što se prebroje sve jedinke jedne vrste i taj broj sepodeli sa veličinom površine na kojoj smo vršili prebrojavanje ili metodomtransekta. U šumama se češće upotrebljava gustina kao parametar jer se drvećemože tačno izbrojati dok se za travnate površine češće koristi procenaabundancije. Disperzija (rasejanost)- raspored pojedinačnih jedinki biljnih vrsta na datojpovršini.

Dominantnost i pokrovnost• Po Braun-Blanquetu za prikazivanje pokrovnosti sekoristi sledeća lestvica:5 = individuumi biljne vrste pokrivaju 75-100% površine4 = individuumi biljne vrste pokrivaju 50- 75% površine3 = individuumi biljne vrste pokrivaju 25-50% površine2 = individuumi biljne vrste pokrivaju 10-25 % površine1 = individuumi biljne vrste pokrivaju 10 % površineDominantnost se određuje za svaki sprat posebno ako je upitanju šumska biljna zajednica

Kombinovana procena broja individuuma ipokrovnosti• U praksi se obično koristi kombinovana procenaabundancije i pokrovnosti:+ znači: vrsta je vrlo retka, a pokrovnost joj je neznatna1 znači: vrsta je prilično obilna, ali joj je pokrovnost mala2 znači: vrsta je vrlo obilna ili pokriva barem 10% površine koja sesnima3 znači: vrsta pokriva 25-50% površine, bez obzira na broj individuuma4 znači: vrsta pokriva 50-75% površine, bez obzira na broj individuuma5 znači: vrsta pokriva više od 75 % površine

Socijalnost i frekventnost• Po Braun-Blanquetu stupanj socijalnosti se ocenjuje na sledeći način:1 znači: biljka raste pojedinačno2 znači: biljka raste u busenima3 znači: biljka raste u obliku malih jastučića ili malenih hrpa4 znači: biljka raste u velikim hrpama ili skupinama5 znači: biljka raste u velikim gomilamaFrekvencija ili učestalost se određuje tako što se snimi veliki broj malihpovršina (25, 50, 100) u okviru sastojine i najveću frekvenciju ima ona biljnavrsta koja se javlja u najvećem broju tih površina.najveća učestalost se označava rimskim brojem VManje učestalosti se označavaju brojevima IV, III, II i I što znači da smodotične vrste našli u 60 do 80, 40 do 60, 20 do 40 odnosno samo 1 do 20postotaka malih istraženih površina. Određivanje frekvencije zahteva mnogo vremena i truda a upotrebljivostdobijenih rezultata je mala pa se frekvencija ne koristi uvek.

Obrasci za fitocenološke snimke• Obrazac za fitocenološki snimak šumskesastojine• Treba da sadrži:- Lokalitet- Veličinu snimljene površine- Nadmorsku visinu- Ekspoziciju- Nagib- Geološku podlogu- Pedološke karakteristike- Datum snimka- Fenološki aspekt- Biološki aspekt- Pokrovnost po spratovima- Podaci o samoj šumi- Floristički sastav po spratovima- Brojčana procena

Obrasci za fitocenološke snimke• Obrazac za fitocenološkisnimaklivadske sastojine treba da sadrži:- lokalitet- veličina snimljene površine- nadmorska visina- ekspozicija- nagib- geološka podloga- pedološke karakteristike- datum snimka- fenološki aspekt- biološki aspekt

Analitička fitocenološka tabela• Pri analitičkoj obradi vrši se određivanje florističkogsastava, strukture ili građe fitocenoze, ekoloških uslova ito putem fitocenoloških snimaka koji se uzimaju uodabranim sastojinama najtipičnijim za određenufitocenozu.Zadatak vežbe: Na osnovu datih fitocenoloških snimakanapraviti analitičku fitocenološku tabelu.