Benigno S. Aquino III - Bureau of Communications Services

POLICY STATEMENTSof His ExcellencyBenigno S. Aquino IIIPresident of the PhilippinesProduced by the:3Volume 21July-September 2012

POLICY STATEMENTS*July - September 2012His ExcellencyBENIGNO S. AQUINO IIIPresident of the Republic of the Philippines* Policy Statements and Issuances are culled online from the speeches andissuances of the President posted at http://www.op.gov.ph/ and http://pcoo.gov.ph/

InsidePOLICY STATEMENTSState of the Nation Address 1His Excellency Benigno S. Aquino IIIPresident of the Philippinesto the Congress of the Philippines(Delivered at the Session Hall of theHouse of Representatives,Batasan Pambansa Complex,Quezon City on July 23, 2012)Securing food security 24POLICY STATEMENTS PHOTOS 25Strengthening research and development 30Of convergence and CSR 31Launching of Project NOAH 33Papuring Binigkas ng 35Kagalang-galang Benigno S. Aquino IIIPangulo ng PilipinasPara sa yumaong Kalihim ng Interyorat Lokal na Pamahalaan Jesse RobredoTalumpati ng 39Kagalang-galang Benigno S. Aquino IIIPangulo ng PilipinasSa paglulunsad ng kampanyang “I am for Peace”

Education as pillar 42Measuring success for PH 43EO 79: Putting order in mining 46PRESIDENTIAL ISSUANCESExecutive Orders 49Memorandum Orders 50Memorandum Circulars 51Administrative Order 52Proclamations 53REPUBLIC ACTS 58

POLICY STATEMENTSJuly – September 2012State of the Nation AddressHis Excellency Benigno S. Aquino IIIPresident of the Philippinesto the Congress of the Philippines(Delivered at the Session Hall of the House of Representatives,Batasan Pambansa Complex, Quezon City on July 23, 2012)Maraming salamat po. Maupo po tayong lahat.Senate President Juan Ponce Enrile; Speaker Feliciano Belmonte;Bise Presidente Jejomar Binay; mga dating Pangulong Fidel Valdez Ramos atJoseph Ejercito Estrada; ang ating mga kagalang-galang namahistrado ng Korte Suprema; mga kagalang-galang na kagawad ng kalipunangdiplomatiko; mga kagalang-galang na miyembro ng Kamara de Representante atng Senado; mga pinuno ng pamahalaang lokal; mga miyembro ng ating Gabinete;mga unipormadong kasapi ng militar at kapulisan; mga kapwa kong nagseserbisyosa taumbayan; at siyempre sa akin pong mga boss, magandang hapon po.Ito po ang aking ikatlong SONA, at parang kailan lang nang nagsimulatayong mangarap. Parang kailan lang nang sabay-sabay tayong nagpasyangtahakin ang tuwid na daan. Parang kailan lang nang sinimulan nating iwaksi angwang-wang, hindi lamang sa kalsada kundi sa sistemang panlipunan.Dalawang taon na ang nakalipas mula nang sinabi ninyo, “Sawa na kamisa korupsyon; sawa na kami sa kahirapan.” Oras na upang ibalik ang isangpamahalaang tunay na kakampi ng taumbayan.Gaya ng marami sa inyo, namulat ako sa panggigipit ng makapangyarihan. Labindalawang-taong gulang po ako nang idineklara ang Batas Militar.Bumaliktad ang aming mundo: Pitong taon at pitong buwang ipiniit ang akingama; tatlong taong napilitang mangibang-bansa ang aking pamilya; nagingsaksi ako sa pagdurusa ng marami dahil sa diktadurya. Dito napanday ang akingprinsipyo: Kung may inaagrabyado’t ninanakawan ng karapatan, siya angkakampihan ko. Kung may abusadong mapang-api, siya ang lalabanan ko. Kungmay makita akong mali sa sistema, tungkulin kong itama ito.JULY - SEPTEMBER 20121

Matagal nang tapos ang Batas Militar. Tinanong tayo noon: “Kunghindi tayo, sino pa?” at “Kung hindi ngayon, kailan pa?” Ang nagkakaisangtugon natin: tayo at ngayon na. Ang demokrasyang ninakaw gamit ang paniniil atkarahasan, nabawi natin sa mapayapang paraan; matagumpay natingpinag-alab ang liwanag mula sa pinakamadilim na kabanata ng atingkasaysayan.Ngunit huwag po nating kalimutan ang pinag-ugatan ng Batas Militar:Kinasangkapan ng diktador ang Saligang Batas upang manatili sakapangyarihan. At hanggang ngayon, tuloy pa rin ang banggaan sapagitan ng gusto ng sistemang parehas, laban sa mga nagnanais magpatuloy ngpanlalamang.Mula sa unang araw ng ating panunungkulan, walang ibang sumalubong sa atinkundi ang mga bangungot ng nawalang dekada.Nariyan po ang kaso ng North Rail. Pagkamahal-mahal na nga nito,matapos ulitin ang negosasyon, nagmahal pa lalo. Sa kabila nito, binawasan angbenepisyo. Ang labingsiyam na trainsets naging tatlo, at sa mga estasyon, mulalima, naging dalawa. Ang masaklap po, pinapabayaran na sa atin ang utang nito,now na.Nariyan ang walang pakundangang bonus sa ilang GOCC, sa kabila ngpagkalugi ng kanilang mga ahensya. Nariyan ang isang bilyong pisongpinasingaw ng PAGCOR para sa kape. Nariyan ang sistemangpamamahala sa PNP na isinantabi ang pangangailangan sa armas ng 45 porsiyento ngkapulisan, para lang kumita mula sa lumang helicopter na binili sa presyong brandnew.Wala na ngang iniwang panggastos, patung-patong at sabay-sabay pa angmga utang na kailangang bayaran na. Mahaba ang iniwang listahan natungkulin nating punuan: Ang 66,800 na backlog sa classrooms, nanagkakahalaga ng tinatayang 53.44 billion pesos; ang 2,573,212 na backlog sa mgaupuan, na nagkakahalaga naman ng 2.31 billion pesos. Nang dumating tayo, mayhalos tatlumpu’t anim na milyong Pilipinong hindi pa miyembro ng PhilHealth.Ang kailangan para makasali sila: maaaring umabot sa 42 billion pesos.Idagdag pa po natin sa lahat ng iyan ang 103 billion pesos na kailangan parasa modernisasyon ng Hukbong Sandatahan. Sa harap ng lahat ng ito, anginiwan sa ating pondo na malaya nating magagamit: 6.5 percent ng kabuuangbudget para sa natitirang anim na buwan ng 2010. Para po tayongboksingerong isinabak sa laban nang nakagapos na nga ang mga kamay at paa,nakapiring pa ang mga mata, at kakampi pa ng kalaban ang referee at ang mgajudge.2 POLICY STATEMENTS

Kaya nga sa unang tatlong buwan ng aming panunungkulan, inaabangannamin ang pagdating ng Linggo para maidulog sa Panginoon ang mgabangungot na humaharap sa amin. Inasahan naming mangangailangan ng‘di bababa sa dalawang taon bago magkaroon ng makabuluhang pagbabago.Bibigyan kaya tayo ng sapat na pag-unawa ng taumbayan?Subalit kung may isang bagay mang nakatatak na sa ating lahi, at makailangulit na nating pinatunayan sa buong mundo: Walang hindi makakaya angnagkakaisang Pilipino. Nangarap po tayo ng pagbabago; nakamit natin angpagbabago; at ngayon, karaniwan na ito.Ang kalsadang pinondohan ninyo ay tuwid, patag, at walang bukol; angtanging tongpats ay aspalto o semento. Karaniwan na po ito.Ang sitwasyon kung paparating ang bagyo: nakaabang na ang relief, at hindi angtao ang nag-aabang ng relief. Nag-aabang na ring umalalay ang rescue servicessa taumbayan, at hindi tayo-tayo lang din ang sumasaklolo sa isa’t isa. Karaniwanna po ito.Ang wang-wang sa lansangan, galing na lang sa pulis, ambulansya, obumbero—hindi sa opisyal ng gobyerno. Karaniwan na rin po ito.Ang gobyernong dating nang-aabuso, ngayon, tunay na kakampi na ngPilipino.Nagpatupad po tayo ng reporma: tinanggal ang gastusing hindi kailangan, hinabolang mga tiwali, at ipinakita sa mundong open for business under new managementna ang Pilipinas.Ang dating sick man of Asia, ngayon, punung-puno na ng sigla. Nangnagkaroon tayo ng positive credit rating action, ang sabi ng iba, tsamba.Ngayong walo na po sila, tsamba pa rin kaya? Sa Philippine Stock Exchangeindex, nang una nating nahigitan ang 4,000 na index, may mga nagduda.Ngayon, sa dami ng all-time high, pati economic managers, nahirapan yatasa pagbilang, at ako rin po ay nagulat: nakakaapatnapu’t apat na pala tayo,at bihira nang bumaba sa 5,000 ang index. Nito pong first quarter ng 2012,ang GDP growth natin, 6.4 percent; milya-milya ang layo niyan sa mgaprediksyon, at pinakamataas sa buong Southeast Asian region; pangalawa po itosa Asya, sunod lang tayo sa Tsina. Kung dati po, tayo ang laging nangungutang,ngayon, hindi po birong tayo na ang nagpapautang. Dati, namamalimos tayo nginvestments; ngayon, sila na ang dumadagsa. Ang mga kumpanyang Hapon, saisang pagpupulong, ang sabi ay, “Baka gusto n’yo kaming silipin. Hindi nga kamiang pinakamura, pero una naman kami sa teknolohiya.” Pati pinuno ng isangbangko sa Inglatera, kamakailan nakikiusap maisali sa pila.JULY - SEPTEMBER 20123

Sa bawat sulok ng mundo, nagpapakita ng paghanga ang mgakomentarista. Ayon sa Bloomberg Businessweek, and I quote: “Keep an eye on thePhilippines.” Ang Foreign Policy magazine, pati isa sa mga pinuno ngASEAN 100, nagsabing maaari daw tayong maging, and I quote, “Asia’s NextTiger.” Sabi ni Ruchir Sharma, pinuno ng Emerging Market Equities and GlobalMacro ng Morgan Stanley, I quote: “The Philippines is no longer a joke.” At mukhanaman pong hindi siya nambobola, dahil tinatayang isang bilyong dolyar angipinasok ng kanyang kumpanya sa atin pong bansa. Sana nga po, ang kaliwa’tkanang paghanga ng taga-ibang bansa, masundan na ng lokal na tagapagbalita.Sinisiguro po nating umaabot ang kaunlaran sa mas nakakarami.Alalahanin po natin: Nang mag-umpisa tayo, may 760,357 na kabahayangbenepisyaryo ang Pantawid Pamilyang Pilipino Program. Tinarget [target] natin itongpaabutin sa 3.1 million sa loob ng dalawang taon. Pebrero pa lang po ngtaong ito, naiparehistro na ang ikatlong milyong kabahayang benepisyaryo ngPantawid Pamilya. Sa susunod na taon naman, palalawakin pa natin ang sakopnito sa 3.8 milyong bahay; limang beses po ang laki niyan sa dinatnan natin.Pangmatagalan po ang impact ng proyektong ito. Hindi pa kumpleto angmga pag-aaral, pero ngayon pa lang, maganda na ang ipinapakita ngnumero. Base sa listahan ng DSWD: May 1,672,977 na mga inang regular nangnagpapacheck-up. 1,672,814 na mga batang napabakunahan laban sadiarrhea, polio, tigdas at iba pa. Four point fifty-seven million na estudyantenghindi na napipilitang mag-absent dahil sa kahirapan.Sa kalusugan naman po: Nang dumating tayo, animnapu’t dalawangporsiyento lamang ng mga Pilipino ang naka-enrol sa PhilHealth. Angmasaklap, hindi pa masiguro kung lahat sila ay kabilang sa mga totoongnangangailangan ng kalinga ng estado, o buwenas lang na malapit sapolitiko. Ngayon po, 85 percent ng lahat ng mamamayan, miyembro na nito. Angibig pong sabihin, 23.31 million na Pilipino ang naidagdag sa mga saklaw ngPhilHealth mula nang bigyan tayo ng mandato.Ang maganda pa rito: ang 5.2 million na pinakamahirap na kabahayangtinukoy ng National Household Targeting System, buong-buo at walangbayadnang makikinabang sa benepisyo ng PhilHealth. Dahil po sa No BalanceBilling policy ng Department of Health, ang lunas para sa dengue, pneumonia,asthma, katarata, gayundin ang pagpapagamot sa mga catastrophic disease tuladng breast cancer, prostate cancer, at acute leukemia, makukuha na nang libre ngmga pinakamahirap nating kababayan.Ito po ang proseso ng pagpapagamot para sa kanila: Papasok ka sa alinmangospital ng gobyerno. Ipapakita mo ang iyong PhilHealth card. Magpapagamot ka.4 POLICY STATEMENTS

At uuwi kang maginhawa nang walang inilabas ni isang kusing.Sabi nga po sa isa sa mga briefing na dinaluhan natin, apat sa sampungPilipino, hindi man lamang nakakakita ng health professional sa tanangbuhay nila. Sa iba po, mas malaki pa: may nagsasabing anim sa bawat sampungPilipino ang pumapanaw nang malayo sa kalinga ng health professional.Anuman ang ating pagbatayan, hindi po maikakaila: nakakabahala angbilang ng mga Pilipinong hindi naaabot ang serbisyong pangkalusugan ngpamahalaan. Tinutugunan na po natin ito. Mula sa sampung libo noongdumating tayo, umabot na sa 30,801 ang mga nurse at midwife na ating naideploysa ilalim ng RNHeals Program. Idagdag pa po natin sa kanila angmahigit labing-isang libong Community Health Teams na nagsisilbing tulay upanghigit na mapatibay ang ugnayan ng mga doktor at nurse sa komunidad.At kung dati tutungo lamang ang mga nurse kung saan makursunadahan ngkanilang hepe, ngayon, dahil sa tamang targeting, kung saan sila kailangan,doon sila ipinapadala: sa mga lugar na matagal nang naiwan sa laylayan nglipunan. Ipinadala po ang ating mga health professional sa 1,021 na pook nasaklaw ng Pantawid Pamilya, at sa 609 na pinakamahihirap na lungsod atmunisipyo, ayon sa pag-aaral ng National Anti-Poverty Commission.Dalawang problema po ang natutugunan nito: bukod sa nagkakatrabaho atnabibigyan ng work experience ang libu-libong nurse at midwife na dati ay walangmapaglalaanan ng kanilang kaalaman, nagiging abot-kamay din ang dekalidad nakalinga para sa milyun-milyon nating kababayan.Subalit hindi pa po tayo makukuntento rito, dahil ang hangad natin:kalusugang pangkalahatan. Nagsisimula ito, hindi sa mga pagamutan, kundi saloob mismo ng kanya-kanya nating tahanan. Ibayong kaalaman, bakuna, at checkupang kailangan upang mailayo tayo sa karamdaman. Dagdag pa po diyan angpagsisikap nating iwasan ang mga sakit na puwede namang iwasan.Halimbawa: Nabanggit ko ang mosquito traps kontra dengue noongnakaraang taon.Alam naman po ninyo, ang mga syantipiko mahigpit sapagsisiyasat. Maaga pa para sabihing siguradong-sigurado na tayo, peronakaka-engganyo po ang mga paunang resulta nitong programang ito.Sinubok natin ang bisa ng mosquito traps sa mga lugar kung saan naitala angpinakamataas na insidente ng dengue. Sa buong probinsya ng Bukidnon noong2010, may 1,216 na kaso. Nang inilagay ang mga mosquito trap noong 2011:mukhang nakatulong dahil bumaba ito sa tatlumpu’t pito; 97 percent raw po angreduction po ito. Sa bayan ng Ballesteros at Claveria sa Cagayan, may 228 nakaso ng dengue noong 2010. Pagdating ng 2011, walo na lang ang naitala. SaJULY - SEPTEMBER 20125

Catarman, Northern Samar: 434 na kaso ng dengue noong 2010, naging apat nalang noong 2011.Panimulang pag-aaral pa lamang po ito. Pero ngayon pa lang, marapat na yatanating pasalamatan sina Secretary Ike Ona ng DOH at Secretary Mario Montejong DOST, Wala naman tayong masyadong umento, [palakpak ninyo na lang] paranaman ganahan silang lalong magsaliksik at mag-ugnayan.Marami pa po tayong kailangang solusyonan. Nakakabahala ang mataas pa ringmaternal mortality ratio ng bansa. Kaya nga po gumagawa tayo ng mga hakbangupang tugunan ang pangangailangan sa kalusugan ng kababaihan. Nais dinnating makamit ang Universal Health Care, at magkaroon ng sapat na kagamitan,pasilidad, at tauhan ang ating mga institusyong pangkalusugan.Sa pagtugon natin sa mga ito, malaki ang maiaambag ng Sin Tax Bill.Maipasa na po sana ito sa lalong madaling panahon. Mababawasan na ang bisyo,madadagdagan pa ang pondo para sa kalusugan.Ano naman kaya ang sasalubong sa kabataan pagpasok sa paaralan? Sa lilim ngpuno pa rin kaya sila unang matututo ng abakada? Nakasalampak pa rin kaya silasa sahig habang nakikipag-agawan ng textbook sa kaklase nila?Matibay po ang pananalig natin kay Secretary Luistro: Bago matapos angsusunod na taon, ubos na ang minana nating 66,800 na kakulangan sasilid-aralan. Ulitin ko po, next year pa po ‘yan; 40,000 pa lang this year. Angminana po nating 2,573,212 na backlog sa upuan, tuluyan na rin natingmatutugunan bago matapos ang 2012. Sa taon din pong ito, masisimot na rinang 61.7 million na backlog sa textbook upang maabot na, sa wakas, ang oneis to one ratio ng aklat sa mag-aaral. Sana nga po, ngayong paubos na angbacklog sa edukasyon, sikapin nating huwag uling magka-backlog dahil sa daming estudyante. Sa tingin ko po, Responsible Parenthood ang sagot dito.At para naman po hindi mapag-iwanan ang ating mga State Universitiesand Colleges, mayroon tayong panukalang 43.61 percent na pag-angat sakanilang budget para sa susunod na taon. Paalala lang po: lahat ng ginagawanatin, may direksyon; may kaakibat na kondisyon ang dagdag-budget na ito.Kailangang ipatupad ang napagkasunduang SUC Reform Roadmap ng CHEDat ng kaukulang state colleges and universities, upang siguruhing dekalidad angmagiging produkto ng mga pamantasang pinopondohan ng estado. Kung mataasang grado ninyo sa assignment na ito, asahan ninyong dodoblehin din namin angkayod para matugunan ang mga natitirang pangangailangan po ninyo.Panay addition po ang nagaganap sa ating budget sa edukasyon. Isipin po6 POLICY STATEMENTS

ninyo: ang budget ng DepEd na ipinamana sa atin noong 2010, 177 billionpesos. Ang panukala natin para sa 2013: 292.7 billion pesos. Noong2010, 21.03 billion pesos ang budget para sa SUCs. Taunan po iyangdinagdagan upang umabot na sa 37.13 billion pesos na panukala natin para sa2013. Pero sa kabila nito, ngayon pa lang, may nagpaplano nang magcut-classespara mag-piket sa Mendiola. Ganito po kasimple: ang 292.7 ay mas malaki sa177, at ang 37.13 ay mas malaki sa 21.03. Kaya kung may magsasabi pa ringbinawasan natin ang budget ng edukasyon, kukumbinsihin na lang namin anginyong mga paaralan na maghandog ng remedial math class para sa inyo. At sanapo, sa mga klaseng iyon, pakiusap po, pasukan naman ninyo.Nang maupo tayo, at masimulan ang makabuluhang reporma,minaliit ng ilan ang pagpapakitang-gilas ng pamahalaan. Kundi raw buwenas,ningas-kugon lang itong mauupos rin paglaon. May ilan pa rin pong ayawmagretiro sa paghahasik ng negatibismo; silang mga tikom ang bibig sa good news, atginawang industriya na ang kritisismo.Kung may problema kayo na bago matapos ang taon, bawat bata ay may sarilinang upuan at aklat, tingnan ninyo sila, mata sa mata, at sabihin ninyong, “Ayawkong makapag-aral ka.”Kung masama ang loob ninyo na ang 5.2 million na pinakamahihirap nakabahayang Pilipino ay maaari nang pumasok sa ospital nang hindi iniintindi anggastos sa pagpapagamot, tingnan ninyo sila ulit, mata sa mata, at sabihin ninyong,“Ayaw kong gumaling ka.”Kung nagagalit kayo na may tatlong milyong pamilyang Pilipino nangtumutungo sa katuparan ng kanilang mga pangarap dahil sa PantawidPamilya, tingnan ninyo sila, mata sa mata, at sabihin ninyong, “Ibabalik ko kayosa kawalan ng pag-asa.”Tapos na ang panahon kung kailan choice lang ng makapangyarihan angmahalaga. Halimbawa, ang dating namumuno sa TESDA,nagpamudmod ng mga scholarship voucher; ang problema, wala palang nakalaangpondo para rito. Natural, tatalbog ang voucher. Ang napala: 2.4 billion pesos angsinisingil ng mahigit isanlibong eskwelahan mula sa pamahalaan.Nagpapapogi ang isang tao’t isang administrasyon; sambayanang Pilipinonaman ang pinagbabayad ngayon.Pumasok si Secretary Joel Villanueva; hindi siya nagpasindak sa tilaimposibleng pagbabagong dapat ipatupad sa kanyang ahensya. Sakabila ng malaking utang na minana ng TESDA, 434,676 na indibidwal parin ang kanilang hinasa sa ilalim ng Training for Work Scholarship Program.JULY - SEPTEMBER 20127

Kongkretong tagumpay din po ang hatid ng TESDA SpecialistaTechnopreneurship Program (mas mahirap pong bigkasin kaysa sa resulta). Biruinpo ninyo: Bawat isa sa 5,240 na sertipikadong Specialistas, kumikita na ngayonng 562 pesos kada araw o 11,240 pesos kada buwan. Mas malaki pa po ito saminimum wage.Mula sa pagkasanggol, hanggang sa pagkabinata, gumagana na ang sistema parasa mamamayan. Sinisiguro nating manganganak ng trabaho ang pagsigla ng atingekonomiya.Alalahanin po natin: para tumabla lang, kailangang makalikha taun-taon ng isangmilyong bagong trabaho para sa mga new entrants. Ang nalikha po natin sa loobng dalawang taon: halos 3.1 million na bagong trabaho.Ito po ang dahilan kung bakit pababa nang pababa ang unemployment rate sabansa. Nang dumating tayo, eight percent ang unemployment rate. Naging 7.2ito noong Abril ng 2011, at bumaba pa lalo sa 6.9 ngayong taon, sa buwan rinng Abril. ‘Di po ba makatwirang mangarap na balang araw, bawat Pilipinonghandang magbanat ng buto, may mapapasukang trabaho?Tingnan na lamang po natin ang BPO sector. Noong taong 2000, limanlibokatao lang ang naempleyo sa industriyang ito. Fast forward po tayo: 638,000katao na ang nabibigyang trabaho ng mga BPO, at labing-isang bilyongdolyar ang ipinasok nito sa ating ekonomiya noong taong 2011. Ang projectionnga po, pagdating ng 2016, kung saan ako po ay magpapaalam na sa inyo, 25billion dollars na ang maipapasok nito, at makakapag-empleyo ng 1.3 million naPilipino. Hindi pa po kasama rito ang tinatayang aabot sa 3.2 million na mga taxidriver, barista, mga sari-sari store, karinderya, at marami pang ibang makikinabangsa mga indirect jobs na malilikha dahil sa BPO industry.Malaking bahagi din po ng ating job-generation strategy ang pagpapatayo ngsapat na imprastruktura. Sa mga nakapagbakasyon na sa Boracay, nakita nanaman ninyo ang bagong-binyag nating terminal sa Caticlan. Nakalatag na rin poang plano upang palawakin ang runway nito.Magkakaroon pa po ‘yan ng mga kapatid: bago matapos ang akingtermino, nakatayo na ang New Bohol Airport sa Panglao, New Legaspi Airport saDaraga, at Laguindingan Airport sa Misamis Oriental. Ia-upgrade na rin po natinang ating international airports sa Mactan, Puerto Princesa, at Tacloban. Dagdagpa po diyan ang pagpapaganda ng mga airport sa Butuan, Cotabato, Dipolog,Pagadian, Tawi-Tawi, Southern Leyte, at San Vicente sa Palawan. Kami po saTarlac ay maghihintay na lang.8 POLICY STATEMENTS

Pang-apat na Pangulo na po akong sasalo sa problema ng NAIA 3. Hindi lang poeroplano ang nag-take off at nag-landing dito: maging mga problema’t anomalya,lumapag din. Nagbitiw na po ng salita si Secretary Mar Roxas: bago tayo magkitasa susunod na SONA, maisasaayos na ang mga structural defects na minana natinsa NAIA 3.Nitong Hunyo po, nagsimula na ring umusad ang proseso para sa LRTLine 1 Cavite Extension project, na magpapaluwag sa trapik sa Las Piñas,Parañaque, at Cavite. Dagdag pa diyan, para lalong mapaluwag angtraffic sa Kamaynilaan at mapabilis ang pagtawid mula North Luzon hanggangSouth Luzon Expressway, magkakaroon ng dalawang elevated NLEX–SLEXconnector. Matatapos po ang mga ito sa 2015. Magiging one hour and40 minutes na lang ang biyaheng Clark papuntang Calamba oras namakumpleto ang mga ito. Bago po tayo bumaba sa puwesto, nakatayo na rinang mga dekalidad na terminal sa Taguig, Quezon City, at Parañaque napaparadahan ng bus biyaheng probinsya, upang hindi na sila makisiksik pa saEDSA.Nagbago na po ang takbo ng usapan tungkol sa ahensyang dati’yitinuturing na pugad ng kapalpakan. Naalala ko po dati: Kapag tag-ulan atumapaw ang Tarlac River, nalulunod ang MacArthur Highway. Tutunawin nitoang aspalto; magbabaku-bako ang kalsada hanggang sa tuluyan na nga itongmawawala. Bilang kinatawan noon ng aking distrito, inireklamo ko po ito. Angtugon ng DPWH: alam namin ang problema, alam namin ang solusyon, pero walakaming pera. Kinailangan ko pong makiusap sa aking mga barangay, at ang sabiko po sa kanila ay “Kung hindi natin ito uunahin, walang gagawa nito, at tayo rinang mapeperhuwisyo.” Dati, panay ang “hoy, gising!” sa gobyerno, bakit waladaw kasing ginagawa. Ngayon ang reklamo, “sobra namang trapik, ang damikasing ginagawa.” Paalala lang din po: naisasaayos na natin ang mga kalsadangito nang hindi nagtataas ng buwis.Bubuo tayo ng mga daanan, hindi ayon sa kickback o kursonada, pero ayonsa isang malinaw na sistema. Dahil hindi na bara-bara ang paglalagaknatin ng pondo para sa mga proyekto, hindi na ito mapapako sa plano,totoong kalsada na ang pakikinabangan ng Pilipino. Nang maupo po tayo sapuwesto, 7,239 kilometers sa ating national road network ang hindi pa naisasaayos.1,569 kilometers na nito ang naipaayos natin sa ilalim ng pamamahala niSecretary Babes Singson; sa 2012—2,275 kilometers pa ang maidadagdagna natapos na rin po. Pati po ang mga kalsada at kurbadang mapanganib,tinutukoy at inaayos na gamit ang teknolohiya. Taun-taon po nating bubunuin ito,upang bago matapos ang aking termino, bawat pulgada ng ating national roadnetwork, maayos na po. Siyempre ‘wag la lang po n’yo dagdagan ang national roadnetwork.JULY - SEPTEMBER 20129

Hindi lang kalsada, kundi pati sistema, isinasaayos sa DPWH. Dahil sapagsunod sa tamang proseso ng bidding at procurement, 10.6 billionpesos na ang natipid ng kanilang ahensya mula 2011 hanggang nitongHunyo. Maging mga kontratista, batid ang positibong bunga ng reporma saDPWH. Sabi nga po nila, “ang top 40 na kontratista, fully booked na raw po.”Sana po hindi maantala ang pagpapatayo natin ng iba pang imprastraktura parahindi rin mapurnada ang paglago ng ibang industriya.Kaakibat ng pagpapaunlad ng imprastruktura ang paglago ng turismo.Isipin po ninyo: Noong 2001, ang tourist arrivals sa ating bansa, 1.8 million.Nang dumating po tayo noong 2010, naglalaro ito sa 3.1 million. Mantakin poninyo: sa hinaba-haba ng kanilang administrasyon, ang naidagdag nilang touristarrivals, 1.3 million lamang; may ambag pa kaming kalahating taon diyan. Tayonaman po, Hunyo pa lang ng 2012—2.1 million na turista na ang napalapag. Masmarami pang dadagsa sa peak season bago matapos ang taon, kaya hindi akonagdududang maaabot natin ang quota na 4.6 million na turista para sa 2012.Ibig sabihin po: 1.5 million na turista ang ating maidadagdag. Samakatuwid, sadalawang taon, mas malaki ang magiging paglago ng ating tourist arrivals,kumpara sa naidagdag ng pinalitan natin sa loob ng siyam at kalahating taon.Hindi po tayo nagtataas ng bangko; nagsasabi lang po tayo ng totoo.Pero hindi nakuntento rito si Secretary Mon Jimenez. Sabi niya, kung saMalaysia may bumisitang 24.7 million na turista noong 2011, at kung saThailand naman tinatayang 17 million, sa dinami-rami ngmagagandang tanawin sa ating bansa, hindi naman siguro suntok sa buwan kungmangarap tayong pagdating ng 2016, sampung milyong turista na ang bibisita saPilipinas kada taon. Kung patuloy na magkakaisa ang sambayanang Pilipino, gayang ipinamalas nating hirangin ang Puerto Princesa Underground River bilangisa sa New Seven Wonders of Nature, walang dudang makakamtan natin ito. Angpahayag nga po natin sa daigdig: “It’s more fun in the Philippines.” Kahit walapang isang taon sa puwesto si Secretary Mon Jimenez, nagagapas na natin angpositibong bunga ng ating mga naipunlang reporma. Masasabi nga po natingpagdating sa turismo, “It’s really fun—to have Secretary Mon Jimenez as ourSecretary.”Kung paglago po ang usapan, nasa tuktok ng listahan ang agrikultura.Kayod-kalabaw po si Secretary Alcala upang makapaghatid ng mabubuting balita.Dati, para bang ang pinapalago ng mga namumuno sa DA ay ang utang ng NFA.Twelve billion pesos ang minana nilang utang; ang ipinamana naman nila sa atin,177 billion pesos.10 POLICY STATEMENTS

Hindi po ba’t noon, pinaniwala tayo na 1.3 million metric tons angkakulangan sa bigas, at para tugunan ito, ‘di bababa sa two millionmetric tons ang kanilang inangkat noong 2010. Parang unlimited rice sila kungmaka-order ng bigas, pero dahil sobra-sobra, nabubulok lang naman ito sa mgabodega. Ang 1.3 million metric tons, unang taon pa lang, napababa na natinsa 860,000 metric tons. Ngayong taon, 500,000 na lang, kasama pa ang buffersakaling abutin tayo ng bagyo. Huwag lang po tayong pagsungitan ng panahon,harinawa, sa susunod na taon ay puwede na tayong mag-export ng bigas.Ang sabi po ni Secretary Alcala: ang susi dito, makatotohanang programa sairigasyon, at masigasig na implementasyon ng certified seeds program. Angmasakit po, hindi bagong kaalaman ito; hindi lang ipinapatupad. Kung dati pa silanagtrabaho nang matino, nasaan na kaya tayo ngayon?Tingnan rin po natin ang industriya ng niyog at ang cocowater na datitinatapon lang, ngayon, napapakinabangan na ng magsasaka. Noong 2009—483,862 liters ng cocowater ang iniluwas natin. Umangat po ito ng 1,807,583liters noong 2010. Huwag po kayong magugulat: noong 2011: 16,756,498liters—puwede ho bang ulitin iyon?—16,756,498 liters ng cocowater angin-export ng Pilipinas. Ang coco coir naman, kung dati walang pumapansin,ngayon may shortage na dahil pinapakyaw ng mga exporter. Hindi natinsasayangin ang pagkakataong ito: bibili pa tayo ng mga bagong makinangmagpoproseso ng bunot para makuha ang mga hiblang ginagawa mula sa cococoir. Sa susunod na taon, lalo nating mapapakinabangan ang industriya ngniyog: Naglaan na tayo ng 1.75 billion pesos upang mamuhunan at palaguin ito.Sinimulan po ng aking ina ang Comprehensive Agrarian Reform Program.Nararapat lamang na matapos ang programang ito sa panahon ng akingpanunungkulan.Isinasaayos na po ang sistema upang mapabilis ang pagpapatupad ngrepormang agraryo. Ginagawa ng pamahalaan ang lahat ng hakbang upangmaipamahagi sa ating magsasaka ang mga lupaing diniligan at pinagyaman ngkanilang pawis. Subalit mayroon pa rin pong ayaw paawat sa pagtatanim ng mgabalakid. Ang tugon ko sa kanila: susunod tayo sa batas. Ang atas ng batas, ang atasng taumbayan, at ang atas ko: Bago ako bumaba sa puwesto, naipamigay na dapatang lahat ng lupaing sakop ng CARP.Liwanagin naman po natin ang nangyayari sa sektor ng enerhiya.Mantakin po ninyo: Dati po, umabot lang ang kawad ng kuryente sa barangay hall,“energized” na raw ang buong barangay. Kaya ganun na lang kungipagmalaki nilang 99.98 percent na raw ng mga barangay sa bansaJULY - SEPTEMBER 201211

ang may kuryente. Pati ba naman sa serbisyong dapat ay matagal nangnapapakinabangan ng Pilipino, nagkakagulangan pa? Kaya nga po, parasubukan ang kakayahan ng DOE at NEA, naglaan tayo ng 1.3 billionpesos para pailawan ang unang target na 1,300 sitios, sa presyong isangmilyong piso bawat isa. Nang matapos sila, ang napailawan sa inilaan natingpondo: 1,520 sitios, at gumastos lamang sila ng 814 million pesos. Nagawanila ito sa loob lamang ng tatlong buwan, at mas marami pa pong gagawin ditohangga’t matapos ang 36,000 sitios, na dati’y inaabot ng dalawang taon. KaySecretary Rene Almendras, bilib talaga ako sa iyo; parang hindi ka nauubusan ngenerhiya. Sa paghahatid-serbisyo, hindi ka lang eveready, nagmistulangenergizer bunny ka pa—you keep on going, and going, and going.Nangingibabaw na nga po ang liwanag sa ating bayan—liwanag na nagsiwalatsa krimeng nagaganap sa madidilim na sulok ng lipunan. Ang pinagsisikapangkitain ng Pilipino, hindi na magagantso. Patuloy po ang pagbaba ng crimevolume sa buong bansa. Ang mahigit limandaan libong krimen na naitalanoong 2009, mahigit kalahati po ang nabawas: 246,958 na lamang iyannitong 2011. Dagdag pa rito: ang dating dalawanlibo’t dalawandaang kaso ngcarnapping noong 2010, lampas kalahati rin ang ibinaba: 966 na lang po iyanpagdating ng 2011.Ito nga po sana ang dalhin ng ating mga headline. Hindi po natin sinasabingwala nang krimeng nagaganap, pero palagay ko naman po, wala dapat magalitna nangalahati na ito. Si Raymond Dominguez na matagal nang labas-masok sakulungan, hindi ba’t sa loob lamang ng mahigit isang taon, nasentensyahan atnaipakulong na? Ang dalawa pa niyang kapatid ay sinampahan na rin natin ngkaso at kasalukuyan na ring nakabilanggo. May dalawang suspect sa bus bombingsa Makati noong nakaraang taon, ang isa po’y pumanaw na; ‘yung isa, humihimasna ng rehas. Kakosa niya ang mahigit sampung libong sangkot sa ilegal na drogana inaresto ng PDEA nitong 2011.Alam po nating hindi araw-araw ang laban ni Pacman, at hindipuwedeng iasa dito ang pagbaba ng krimen. Kaya nga po pinalalakas natin angpuwersa ng kapulisan. ‘Di po ba, nang dumating tayo, apatnapu’t limangporsyento ng ating kapulisan ang walang baril at umaasa sa antingantinghabang tumutugis ng masasamang-loob? May nanalo na po sa bidding,tinitiyak na lamang nating dekalidad ang kanilang mga produkto. Pagkatapos ngproseso, at itong taon po nating inaasahan ito, maipagkakaloob na ang 74,600na baril na magagamit nila upang ipagtanggol at alagaan ang bayan, lipunan, atsarili.Dumako naman po tayo sa usapin ng pambansang tanggulan. May mganagsabi na po na ang ating Air Force, “all air, at no force.” Imbes na alagaan ng12 POLICY STATEMENTS

estado, para bang sinasadyang ilagay sa alanganin ang ating mga sundalo. Hindipo tayo makakapayag na manatiling ganito.Makalipas nga lang po ang isang taon at pitong buwan, nakapaglaan na tayong mahigit dalawampu’t walong bilyong piso para sa AFP ModernizationProgram. Aabutan na nito ang tatlumpu’t tatlong bilyong pisong pondo naipinagkaloob sa nasabing programa sa nakalipas na labinlimang taon.Bumubuwelo pa lang po tayo sa lagay na ‘yan: kapag naipasa na ang panukalanating AFP modernization bill sa Kongreso, makakapaglaan tayo ng pitumpu’tlimang bilyong piso para sa susunod na limang taon.Kasado na rin po ang tatlumpung milyong dolyar na pondong kaloob ngEstados Unidos para sa Defense Capability Upgrade and Sustainment ofEquipment Program ng AFP. Bukod pa po ito sa tulong nila upang pahusayin paang pagmanman sa ating mga baybayin sa ilalim ng itatayong Coast Watch Centerng Pilipinas.Nagka-canvass na rin po ang Sandatahang Lakas ng mga kagamitantulad ng mga kanyon, armored personnel carrier, at frigates. Hindi magtatagal,dadaong na ang karelyebo ng BRP Gregorio del Pilar sa atingpampang. Sa Enero, aangkla na po sa Pilipinas ang BRP Ramon Alcaraz, angpangalawa nating Hamilton class cutter. ‘Di na po bangkang papel ang atingipapalaot; ngayon po, mga hi-tech at dekalidad na barko na ang tatanod sa 36,000kilometers nating coastline.Mainam na rin po siguro kung maglilinis-linis na ng mga hangar angating Sandatahang Lakas, dahil darating na ang mga kagamitang lalongmagpapatikas sa ating tanggulan. Sa wakas, may katuwang na po angkaisa-isa nating C-130 na tatlumpu’t anim na taon nang rumoronda sa himpapawid:dalawa pang C-130 ang magiging operational ulit sa taong ito. Bagomatapos ang taong ito, inaasahan nating mai-dedeliver na ang binilinating dalawampu’t isang refurbished UH-1H Helicopter, apat na combat utilityhelicopters, mga radyo’t iba pang communication equipment, rifles, mortars, mobilediagnostic laboratories, kasama na ang bullet station assembly. Pagdatingnaman po ng 2013, lalapag na ang sampung attack helicopters, dalawang navalhelicopters, dalawang light lift aircraft, isang frigate, at mga force protectionequipment. At hindi lang po natin sa armas ipinaparamdam ang pagkalingasa ating pulis at kasundaluhan. Nabawasan na rin po ang mga pasanin nila sapamumuhay dahil sa mahigit dalawampu’t dalawang libong bahay ang naipatayo na sailalim ng AFP–PNP housing program.Hindi po ito tungkol sa pakikipaggirian o pakikipagmatigasan. Hindi itotungkol sa pagsisiga-sigaan. Tungkol ito sa pagkamit ng kapayapaan.JULY - SEPTEMBER 201213

Tungkol ito sa kakayahan nating ipagtanggol ang ating sarili—isang bagay nakaytagal nating inisip na imposible. Tungkol po ito sa buhay ng isang sundalongaraw-araw sumasabak sa peligro; tungkol ito sa pamilya niyang nag-aabangna makabalik siyang ligtas, ano man ang kanyang makaharap. Hayaan ponating ang ilang mga benipisyaryo ang magbigay ng kani-kanilang mgakuwento:At ngayon ngang inaaruga na sila ng taumbayan, lalo namangginaganahan ang ating kasundaluhan na makamtan ang kapayapaan.Tagumpay pong maituturing ang dalawandaan at tatlong rebeldeng sumuko atnagbabalik-loob na sa lipunan, at ang 1,772 na bandidong nawakasan na angkarahasan. Halimbawa po ang kilabot na teroristang si Doctor Abu, na hindi namakakapaghasik ng kaniyang lagim. Nagpupugay rin po tayo sa panunumbalik ngkatahimikan sa mga lugar na matagal nang biningi ng putukan. Ang resulta nga pong bayanihan: 365 na barangay ang naagaw sa kamay ng kaaway, 270 na gusali’tpaaralan ang naipaayos, at 74 health centers ang naipagawa.Kung kapayapaan na lang din po ang usapan, dumako naman tayo sa lugarna matagal naging mukha ng mga mithiing ‘di makamtan-kamtan. Bago pomagsimula ang mga reporma natin sa ARMM, at alam naman po n’yo, maymga ghost students doon, na maglalakad sa isang ghost road, tungo sa isangghost school, para magpaturo sa isang ghost teacher. Ang mga aparisyon ponggumulantang kay OIC Governor Mujiv Hataman: Apat na eskuwelahan nanatagpuang may ghost students; iniimbestigahan na rin ang mgateacher na hindi lumilitaw ang pangalan sa talaan ng Professional RegulationCommission, gayundin ang mga tauhan ng gobyernong hindinakalista sa plantilya. Limampu’t limang ghost entry ang tinanggal sa payroll. Angdating paulit-ulit na pagsasaboy ng graba sa kalsada para lang pagkakitaan ngpera, bawal na. Wala nang cash advance sa mga ahensya, para maiwasan angpagsasamantala. Ang mga multo sa voters list, mapapatahimik na angkaluluwa. Kaya nga po kay OIC Gov. Mujiv Hataman, ang masasabi natin: talaganamang isa ka nang certified ghost buster.Ang pumalit po, at pinapalit na: pabahay, tulay, at learning center parasa mga Badjao sa Basilan. Mga community-based hatchery, lambat,materyales para maglinang ng seaweeds, at punlang napakinabangan ng 2,588 namangingisda. Certified seeds, punla ng gabi, cassava, goma, at mga punongnamumunga para sa 145,121 na magsasaka. Simula pa lang po iyan:nakalaan na ang 183 million pesos para sa mga municipal fishing portprojects sa ARMM; 310.4 million pesos para sa mga istasyon ng bumbero; 515million pesos para sa malinis na inuming tubig; 551.9 million pesos para samga kagamitang pangkalusugan; 691.9 million pesos para sa daycare centers;14 POLICY STATEMENTS

at 2.85 billion pesos para sa mga kalsada at tulay na babagtas sa rehiyon. Ilanlang po iyan sa patutunguhan ng kabuuang 8.59 billion pesos na ipinagkaloob ngpambansang gobyerno para isakatuparan ang mga reporma sa ARMM. Lilinawinko rin po: hindi pa kasama rito ang taunang suportang natatanggap nila, nangayong 2012 ay umabot sa 11.7 billion pesos.Miski po ang mga dating gustong tumiwalag, nakikita na ang epekto ngreporma. Kinikilala natin bilang pahiwatig ng kanilang tiwala angnakaraang pitong buwan, kung kailan walang nangyaring sagupaan sa pagitan ngmilitar at ng MILF. Sa peace process naman po: hayag at lantaran ang usapan;nagpapamalas ang magkabilang panig ng tiwala sa isa’t isa. Maaaringminsan, magiging masalimuot ang proseso; signos lang po ito na malapit na natingmakamit ang nag-iisa nating mithiin: Kapayapaan.Mapayapang pag-uusap rin po ang prinsipyong isinulong natin upang mabuoang ating Executive Order ukol sa pagmimina. Ang kaisipan sa likod ngnabuong consensus: mapakinabangan ang ating likas na yaman upang iangat angbuhay ng Pilipino, hindi lamang ngayon kundi pati na rin sa susunod na salinlahi.Hindi natin pipitasin ang ginintuang bunga ng industriyang ito, kung ang magigingkabayaran ay ang pagkasira ng kalikasan.Ngunit unang hakbang lamang ito. Isipin po ninyo: Noong 2010, 145billion pesos ang kabuuang halaga na nakuha mula sa pagmimina, subalit 13.4billion pesos lamang o siyam na porsyento ang napunta sa kaban ng bayan.Ang likas na yaman, pag-aari ninyo; hindi tayo papayag na balato lang angmapupunta sa Pilipino. Umaasa po tayo sa pakikiisa ng Kongreso upang makapagpasa ng batas na sisigurong napapangalagaan ang kalikasan at matitiyak namakatarungan ang magiging pakinabang ng publiko at pribadong sektor sa mgabiyayang makukuha natin mula sa industriyang ito.Pag-usapan po natin ang situwasyon sa Disaster Risk Reduction andManagement. Dati, ang gobyernong dapat tumutulong, nanghihingi rin ngtulong. Ngayon, nasa Pasipiko pa lang ang bagyo, alam na kung saanidedestino ang ayuda, at may malinaw nang plano upang maiwasan angpeligro.Tuwing pag-uusapan nga po ang sakuna, lagi kong naaalala ang nangyari po saamin sa Tarlac noong minsang bumagyo. Sa lakas ng ulan, bumigay ang isangdike. Nang nagising ang isang barangay captain, tinangay na ng baha angkanyang pamilya at mga kagamitang pangsaka. Buti nga po’t nakaligtas ang buongmag-anak. Malas lang po ng kalabaw nilang naiwang nakatali sa puno; nabigti itosa lakas ng ragasa.JULY - SEPTEMBER 201215

Walang kalaban-laban din po ang marami sa tinamaan ng bagyongOndoy, Pepeng, at Sendong. Napakarami pong nasawi sa paghagupit ng mgadelubyong ito. Sa ilalim ng bagong-lunsad na Project NOAH, isinakaynatin sa iisang bangka ang mga inisyatiba kontra-sakuna, at hindi na rin poidinadaan sa tsamba ang paglilikas sa mga pamilya. Gamit ang teknolohiya, nabibigyan na ng wastong babala ang Pilipino upang makapaghanda at makaiwas sadisgrasya.Real-time at direkta na ang pakinabang ng walumpu’t anim na automatedrain gauges at dalawampu’t walong water level monitoring sensors natin saiba’t ibang rehiyon. Bago matapos ang 2013, ang target natin: animnaraangautomated rain gauges at apatnaraan at dalawampu’t dalawang water levelsensors. Ipapakabit po natin ang mga ito sa labingwalong pangunahing riverbasins sa buong bansa.Isa pa pong pagbabago: Dati, ang mga ahensya’y kanya-kanyang habulanng numero, kanya-kanyang agenda, kanya-kanyang pasikatan. Ngayon, angkultura sa gobyerno: bayanihan para sa kapakanan ng taumbayan.Convergence po ang tawag natin dito.Dati pa naman po naglipana ang mga programa sa tree planting. Pero mataposmagtanim, pababayaan na lang ang mga ito. Kapag nakita ng mga komunidad nanaghahanap din ng kabuhayan, puputulin ang mga ito para gawing uling.May solusyon na po rito. Mayroon na pong 128,558 hectares ng kagubatangnaitanim sa buong bansa; bahagi lang po iyan ng kabuuang 1.5 million naektaryang matatamnan bago tayo bumaba sa puwesto. Nakapaloob po ritoang mga komunidad na nasa ilalim ng National Convergence Initiative. Angproseso: pagkatanim ng puno, makikipag-ugnayan ang DSWD sa mgakomunidad. Kapalit ng conditional cash transfer, aalagaan ang mga puno;mayroon ding mga magpapalago ng bagong punla sa nursery. 335,078 na po angmga Pilipinong nakakakuha ng kabuhayan mula dito.Sa isa nga pong programa, nakiambag din ang pribadong sektor, nanagbibigay ng espesyal na binhi ng kape at cacao sa komunidad, at tinuturuansilang alagaan at siguruhing mataas ang ani. Itinatanim ang kape sa lilim ng mgapuno, na habang nakatayo ay masisigurong hihigop ng baha at tutulong makaiwastayo sa pinsala. Ang kumpanyang nagbigay ng binhi, sure buyer na rin ng ani.Panalo po ang mga komunidad nay may dagdag kita, panalo ang pribadong sektor,panalo pa ang susunod na salinlahing makikinabang sa matatayog na puno.Matagal na pong problema ang. Mula nga po nang lumapag ang16 POLICY STATEMENTS

EO 23, nakasabat na si Mayor Jun Amante ng mahigit anim na milyong pisonghalaga ng troso. Nagpapasalamat tayo sa kanya. Sa Butuan pa lang ito; paano pakung magpapakita ng ganitong political will ang lahat ng LGU?Ang mga trosong nakukumpiska ng DENR, lalapag sa mga komunidad nanaturuan na ng TESDA ng pagkakarpintero. Ang resulta: upuan para sa mgapampublikong paaralan na hawak naman ng DepEd. Isipin po ninyo: angdating pinagmumulan ng pinsala, ngayon, tulay na para sa mas mabutingkinabukasan. Dati, imposible nga ito: Imposible kung nagbubulag-bulagan angpamahalaan sa ilegal na gawain.Kaya kayong mga walang konsensya; kayong mga paulit-ulitisinusugal ang buhay ng kapwa Pilipino: maghanda na kayo. Tapos na angmaliligayang araw po ninyo. Sinampolan na natin ang tatlumpu’t apat nakawani ng DENR, isang PNP provincial director, at pitong chief of police.Pinagpapaliwanag na rin po natin ang isang Regional Director ng PNP nanagbingi-bingihan sa aking utos at nagbulag-bulagan sa mga dambuhalangtrosong dumaan sa kanilang tanawin. Kung hindi kayo umayos, isusunod naminkayo. Magkubli man kayo sa ilalim ng inyong mga padrino, aabutan namin kayo.Isasama na rin namin ang mga padrino ninyo. Kaya bago pa magkasalubong angating landas, ako po’y muling makikiusap, mas maganda sigurong tumino na kayo.Mula sa sinapupunan, sa pag-aaral at pagtatrabaho, may pagbabago nanghaharap sa Pilipino. At sakaling piliin niyang magserbisyo sa gobyerno,tuloy pa rin ang pag-aaruga ng estado hanggang sa kanyang pagreretiro.Tatanawin ng pamahalaan ang kanyang ambag bilang lingkod-bayan, at hindiipagdadamot sa kanya ang pensiyong siya rin naman ang nagpuhunan.Isipin po ninyo, at ako po’y nagulat dito: may mga pensyonado tayongtumatanggap ng 500 pesos lamang kada buwan. Paano kaya niya itopagkakasiyahin sa tubig, kuryente, at pagkain araw-araw? Ang atin pong tugon:Pagsapit ng bagong taon, hindi na bababa sa limanlibong piso ang matatanggapna buwanang pensyon ng ating old-age and disability pensioners. Masaya tayongmatutugunan natin ang pangangailangan nila ngayon, nang hindi isinusugal angkapakanan ng mga pensyonado bukas.Iba na po talaga ang mukha ng gobyerno. Sumasabay na po sa pribadongsektor ang ating pasahod para sa entry level. Pero kapag sabay kayongna-promote ng kaklase mong piniling mag-pribado, nagkakaiwanan na.Mahahabol din po natin iyan; pero sa ngayon, ang good news natin sa mganagtatrabaho sa pamahalaan: Performance-Based Incentives. Dati, miskiJULY - SEPTEMBER 201217

palpak ang palakad ng isang ahensya, very satisfactory pa rin angpinakamababang rating ng empleyado. Dahil sa pakikisama,nahihirapan ang bisor na bigyan ng makatarungang rating ang mga tauhan niya.Nakakawawa tuloy ang mga mahusay magtrabaho; nawawalan sila ng dahilan paragalingan dahil parehas lang naman ang insentibo ng mga tamad at pursigido.Heto po ang isa lamang sa mga hakbang natin upang tugunan ito.Simula ngayong taon, magpapatupad tayo ng sistema kung saan angbonus ay nakabase sa pagtupad ng mga ahensya sa kanilang mga target parasa taon. Nasa kamay na ng empleyado ang susi sa kanyang pag-angat. Anginsentibo, maaaring umabot ng tatlumpu’t limang libong piso, depende sapagpapakitang-gilas mo sa iyong trabaho. Dagdag pa ito sa across-the-board naChristmas bonus na matatanggap mo.Ginagawa natin ito, hindi lamang para itaas ang kumpiyansa at ipakita angpagtitiwala natin sa ating mga lingkod-bayan. Higit sa lahat, para ito saPilipinong umaasa sa tapat at mahusay na serbisyo mula sa lingkodbayan,at umaasang sila at sila lamang ang itinuturing na boss ng kanilangpamahalaan.Alam po niyo, sa simula pa lang mayroon nang mga kumuwestiyon sasinasabi nating, “Kung walang corrupt, walang mahirap.” Hanggang ngayonmayroon pa rin pong mangilan-ngilang nagtatanong: nakakain ba ang mabutingpamamahala? Ang simpleng sagot, “Siyempre.”Isipin po natin ang ating pinanggalingan: Dati, parang “Wild West” angpamumuhunan sa Pilipinas. May peligro na nga ang negosyo, sinagad pa angrisko dahil sa di tiyak at nakalihim na patakaran. Kakamayan ka nga gamit ang kanan,kokotongan ka naman na gamit ang kaliwa.Ngayon, dahil patas na ang laban, at may hayag at hindipabagu-bagong mga patakaran, patuloy ang pagtaas ng kumpiyansa sa atingekonomiya. Patuloy ang pagpasok ng puhunan; patuloy ang pagdami ng trabaho;patuloy ang positibong siklo ng pagkonsumo, paglago ng negosyo, at pagdami ngmamamayang naeempleyo.Dahil maayos ang paggugol ng gobyerno, walang tagas sa sistema.Dahil maayos ang pangkolekta ng buwis, lumalago ang kaban ng bayan. Bawatpisong nakokolekta, tiyak ang pupuntahan: Piso itong diretso sakalsada, piso para sa bakuna, piso para sa classroom at upuan, piso para sa atingkinabukasan.Dahil maayos ang paggawa ng tulay, kalsada, at gusali, itinatayo ang mga ito kungsaan kailangan. Maayos ang daanan, mas mabilis ang takbo ng produkto, serbisyo,at mamamayan.18 POLICY STATEMENTS

Dahil maayos ang pamamahala sa agrikultura, tumataas ang produksyonng pagkain, at hindi pumapalo ang presyo nito. Stable ang pasahod, at masmalakas ang pambansang ekonomiya.Tunay nga po: Ang matatag at malakas na ekonomiyang pinanday ngmabuting pamamahala ang pinakamabisang kalasag laban sa mga hamon nakinakaharap ng daigdig. Dalawang taon po nating binaklas ang mga balakidsa pag-unlad, at ngayon, tayo na lang mismo ang makakapigil sa ating sarilingpag-angat.Ginawa po natin ang lahat ng ito habang binubuno rin ng bawat bansa sa iba’tibang sulok ng daigdig ang kani-kanilang problema’t pagsubok.Hindi po tayo nag-iisa sa mundo, kaya’t habang tinutugunan natin ang sarili natingmga suliranin, angkop lamang na bantayan din ang ilang pangyayaring maaaringmakaapekto sa atin.Naging maugong ang mga kaganapan sa Bajo de Masinloc. May mgamangingisdang Tsinong pumasok sa ating teritoryo. Nasabat ng barkonatin at nasabad sa kanilang mga barko ang endangered species. Bilang pinuno,kailangan kong ipatupad ang batas na umiiral sa ating bansa. Sa pagsulong nito,nagbungguan ang Nine-Dash Line Theory ng mga Tsino, na umaangkin sahalos buong West Philippine Sea, at ang karapatan natin at ng marami pang ibangbansa, kasama na ang Tsina, na pinagtibay naman ng United Nations Conventionon the Laws of the Sea.Ibayong hinahon ang ipinamalas natin. Ang barko ng Hukbong Dagat,bilang tanda ng ating malinis na hangarin, ay agad nating pinalitan ng barkongsibilyan. Hindi tayo nakipagsagutan sa mga banat ng kanilang media sa atin.Hindi naman po siguro kalabisan na hilingin sa kabilang panig na galangin angating karapatan, gaya ng paggalang sa kanilang mga karapatan bilang kapwabansang nasa iisang mundong kailangang pagsaluhan.Mayroon po tayong mga miron na nagsasabing hayaan na lang ang Bajo deMasinloc; umiwas na lang tayo. Pero kung may pumasok sa inyong bakuran atsinabing sa kanya na ang kanyang kinatatayuan ay sa kanya na, papayag ba kayo?Hindi naman po yata tamang ipamigay na lang natin sa iba ang sadyang atintalaga.Kaya nga po hinihiling ko sa sambayanan ang pakikiisa sa isyung ito. Iisa langpo dapat ang kumpas natin. Tulungan ninyo akong iparinig sa kabilang panig angkatuwiran ng ating mga paninindigan.JULY - SEPTEMBER 201219

Hindi po simple ang sitwasyon, at hindi magiging simple ang solusyon.Magtiwala po kayo: kumokonsulta tayo sa mga eksperto, at sa lahat ng pinuno ngating bansa, pati na sa kaalyado natin—gayundin sa mga nasa kabilang panig ngusaping ito—upang makahanap ng solusyon na katanggap-tanggap sa lahat.Sa bawat hakbang sa tuwid na daan, nagpunla tayo ngpagbabago. Ngunit may mangilan-ngilan pa ring pilit na bubunot nito. Habangnagtatalumpati ako ngayon, may mga nagbubulung-bulungan sa isang silid athinihimay ang aking mga sinasabi; naghahanap ng butas na ipambabatikos bukas.Sasabihin nila, “Salita lang ito, at hindi totoo ang tuwid na landas.” Sila rin po angmagsasabing hayaan na, magkaisa na; forgive and forget na lang para makausadna tayo.Hindi ko po matatanggap ito. Forgive and forget na lang ang sampungtaon na nawala sa atin? Forgive and forget na lang para sa magsasakangnabaon sa utang dahil sa kakaangkat natin ng bigas, gayong puwede naman palangpagyamanin sa ating sariling lupa?Forgive and forget na lang ba para sa pamilya ng isang pulis na namatay nang walangkalaban-laban, dahil batuta lang ang hawak niya habang hinahabol ang armadongmasasamang-loob?Forgive and forget na lang ba para sa mga naulila ng limampu’t pitongbiktima ng masaker sa Maguindanao? Maibabalik ba sila ng “forgive and forget?”Forgive and forget ang lahat ng atraso ng mga naglubog sa atin sa bulok naestado? Forgive and forget para maibalik ang lumang status quo? Ang tugon ko,“Ang magpatawad, maaari; ang makalimot, hindi.” Kung ang nagkasala ay hindimananagot, gagarantiyahan mo ang pagpapahirap muli sa sambayanan.Ang tunay na pagkakaisa at pagkakasunduan ay magmumula lamang satunay at ganap na katarungan. Katarungan ang tawag sa plunder case naisinampa laban sa dating pangulo. Katarungan na bigyan siya ng pagkakataongharapin ang mga akusasyon at ipagtanggol ang kanyang sarili. Katarungan angnasaksihan natin noong ika-dalawampu’t siyam ng Mayo. Noong araw naiyon, pinatunayan natin: Posibleng mangibabaw ang katarungan kahit na angkabangga mo ay may mataas na katungkulan. Noong araw na iyon, may isangDelsa Flores sa Panabo, Davao del Norte, na nagsabing, “Posible palangiisang batas lang ang kailangang sundin ng court interpreter na tulad ko, at ngPunong Mahistrado.” Posible palang maging patas ang timbangan; maaaringisakdal at panagutin miski ang mayaman at makapangyarihan.Kaya po sa susunod na magiging Punong Mahistrado, malaki ang20 POLICY STATEMENTS

inaasahan sa inyo ng sambayanan. Napatunayan na po nating posible ang imposible;ang trabaho natin ngayon, siguruhing magpapatuloy ang pagbabago tungo satunay na katarungan, matapos man ang ating termino. Marami pong sira sasistemang kailangan ninyong kumpunihin, at alam kong hindi magiging madali ito.Alam ko po kung gaano kabigat ang pasanin ng isang malinaw na mandato; ngunitito ang atas sa atin ng taumbayan; ito ang tungkuling ating sinumpaan; ito angkailangan nating gampanan.Simple lang ang hangad natin: kung inosente ka, buong-loob kang haharap sakorte, dahil kampante kang mapapawalang-sala ka. Kung ikaw ang salarin,anuman ang apelyido mo, o gaano man karami ang titulong nakakabit sa iyongpangalan, may katiyakan din na pananagutan mo ang ginawa mong kasalanan.Salamat din po kay Ombudsman Conchita Carpio-Morales, sa pagtanggapng hamon na maging tunay na tanod-bayan. Kung tutuusin, pwede na niyangtanggihan ang responsibilidad at sabihing, “Retirado na ako, puwede bang‘yung iba na lang?” Subalit nangibabaw ang kaniyang malasakit sa bayan. Sakabila nito, may nagregalo pa rin sa kanya ng granada sa bahay. Ma’am, may mgadarating pa pong pagsubok; baka po paglaon, magaya na kayo sa akin natinatawag, sabay-sabay pang tinatawag, na ganid na kapitalista na komunista dinpatungong diktador dahil sa masigasig na mga repormang ipinapatupad natin.Bilib po ako sa inyong pagpapakitang-gilas at maraming salamat sa pagiginginstrumento ng katarungan, lalo na noong kasagsagan ng impeachment trial.Salamat din po sa dalawang institusyong bumubuo ng Kongreso: Sa Senado atKamara de Representante, na tinimbang ng taumbayan at nakitang sapat na sapat.Sa lahat po ng tumulong sa pagpapagana ng mga prosesong pangkatarungan:Dumaan kayo sa matinding pagsubok, batikos, at agam-agam; kasama pa angkaba na kung natalo tayo, kayo ang unang pupuntiryahin ng kalaban. Pero ‘di kayonatinag. Umasa sa inyo ang Pilipino, at pinatunayan ninyong tama ang pag-asasa inyo. Hindi ninyo binigo ang sambayanan; ipinaliwanag ninyo lalo ang atingkinabukasan.Paalala lang po: hindi natatapos ang laban sa isang tiwaling opisyal nanatanggal sa puwesto, sa isang maanomalyang kontratang napigilipatupad, o sa isang opisinang naituwid ang pamamalakad. Kaya namannananawagan po tayo sa Kongreso na ipasa ang panukala nating sa pag-amyenda saAnti-Money Laundering Act, upang mas mapaigting pa natin angpagpapanagot sa mga tiwali.Itong tinatamasa natin ngayon: ang bawat nailawan at iilawan pang sitio; angJULY - SEPTEMBER 201221

awat daan, tulay, paliparan, tren, at daungan; ang bawat kontratang walangbukol; ang kaligtasan at kapayapaan mula lungsod hanggang nayon; angpagbalik ng piring sa sistemang pangkatarungan; ang bawat classroom, upuan,at aklat na napasakamay ng kabataan; ang bawat Pilipinong nahahanduganng bagong kinabukasan—ang lahat ng ito, naabot natin sa loob lamang ngdalawang taon.Pagtabihin po natin ang dalawang taon na ito, at ang nakaraang siyam atkalahating taon na ating pinagdusahan. ‘Di po ba’t sumusulong na ang agendang pagbabago? Ang kapareho namin ng adhikain, malamang, kasama namin saagendang ito. At kung kontra ka sa amin, siguro kontra ka rin sa ginagawa namin.Kung kumukontra sila sa agenda ng pagbabago, masasabi ba niyang sila’y nasapanig ninyo?Paparating na naman po ang halalan. Kayo po, ang aming mga boss, ang tanginaming susundan. Ang tanong ko sa inyo, “Boss, saan tayo tatahak? Tuloy ba angbiyahe natin sa tuwid na landas, o magmamane-obra ba tayo’t paatras, pabalik sadaan na baluktot at walang patutunguhan?”Naalala ko pa po noong nagsimula tayo. Mulat na mulat ako sa bigat ngpasaning sasalubong sa atin. Kabilang ako sa mga nag-isip: Kaya pa bang ituwidang ganito kabaluktot na sistema?Heto po ang aking natutuhan sa dalawampu’t limang buwan ngpagkapinuno: Walang pong imposible. Walang imposible dahil kung nakikita ngtaumbayan na sila ang tanging boss ng kanilang pamahalaan, bubuhatin ka nila,gagabayan ka nila, sila mismo ang mamumuno tungo sa makabuluhangpagbabago. Hindi imposible na ang Pilipinas ang maging kauna-unahangbansa sa Timog-Silangang Asya na magbibigay at nagbibigay ng librengbakuna laban sa rotavirus. Hindi imposible para sa Pilipinas natumindig at sabihing: “Ang Pilipinas ay sa Pilipino—at handa kaming ipagtanggol ito.” Hindi imposible na ang Pilipinong kaytagal nang yumuyuko tuwing maynakakasalubong na dayuhan—ang Pilipino, ngayon, taas-noong tinitingala ngbuong mundo.Talaga namang ang sarap maging Pilipino sa mga panahong ito.Noon pong nakaraang taon, hiniling ko sa taumbayan: Magpasalamat samga nakikiambag sa positibong pagbabago sa lipunan. Hindi po biro ang mgapagsubok na dinaanan natin, kaya angkop lamang na pasalamatan ang mga taongnakibalikat, sa pagkukumpuni sa mga maling idinulot ng masamang pamamahala.Sa lahat ng miyembro ng aking Gabinete: Maraming, maraming salamat.22 POLICY STATEMENTS

Mapalad po ang sambayanan at may mga tulad ninyong handang isuko angpribado at mas tahimik na pamumuhay para maghatid serbisyo-publiko,kahit pa batid ninyong ang kapalit nito ay mas maliit na sweldo, panganib, atpambabatikos. Maraming salamat muli.Huwag din po sana nilang masamain dahil personal ko silang papangalanan:Kina Father Catalino Arevalo, at Sister Agnes Guillen, na dumidilig atnagpapalago sa aking buhay spirituwal, lalo na sa mga panahong sukdulan angpagsubok sa amin, maraming, maraming salamat din po.Ito po ang aking ikatlong SONA, tatlo na lamang din po ang natitira.Papasok na po tayo sa kalagitnaan ng ating liderato. Noong nakaraangtaon, ang hamon ko sa inyo: iwaksi ang kultura ng negatibismo; sa bawatpagkakataon, iangat ang kapwa-Pilipino.Batid po sa tinatamasa natin ngayon: hindi kayo nabigo. Sa inyo nagmula angpagbabago. Ang sabi ninyo: posible.Humaharap po ako sa inyo bilang mukha ng isang gobyernong kayo ang boss atkayo pa rin ang lakas. Inuulat ko lamang ang mga pagbabagong ginawa ninyongposible.Kaya nga po sa lahat ng nurse, midwife, o doktor na pinilingmagsilbi sa mga baryo; sa bawat bagong graduate na piniling magtrabaho sagobyerno; sa bawat atletang Pilipinong bitbit ang watawat saan mang panig ngmundo; sa bawat kawani ng pamahalaan na tapat na nagseserbisyo: Kayo po anggumawa ng pagbabago.Sa tuwing haharap ako sa isang ina na nagsasabing, “Salamat atnabakunahan na ang aking sanggol,” ang tugon ko: Ikaw ang gumawa nito.Sa tuwing haharap ako sa isang bata na nagsasabing, “Salamat sa papel at lapis,sa pagkakataong makapag-aral,” ang tugon ko: Kasama ka sa gumawa nito.Sa tuwing haharap ako sa isang OFW na nagsasabing, “Salamat at puwede ko namuling pangaraping tumanda sa Pilipinas,” ang tugon ko: Ikaw ang gumawa nito.Sa tuwing haharap ako sa isang Pilipinong nagsasabing, “Salamat, akala kohindi na magkakakuryente sa aming sitio. Akala ko hindi ko na aabuting buhay angliwanag na ganito,” ang tugon ko: Ikaw ang gumawa nito.Sa bawat pagkakataon na haharap ako sa isang magsasaka, guro, piloto,inhinyero, tsuper, ahente sa call center, karaniwang Pilipino; sa bawat Juan atJULY - SEPTEMBER 201223

Juana dela Cruz na nagsasabing “Salamat sa pagbabago,” ang tugon ko sa inyo:Kayo ang gumawa nito.Inuulit ko po: posible na ang dating imposible. Humaharap po ako sa inyongayon, at sinasabing: hindi ko SONA ito. Kayo ang gumawa nito. SONA ito ngsambayanang Pilipino. Maraming, maraming salamat po at magandang hapon posa lahat.Securing food securityDuring the Makina-Saka 2012 Agri-Machinery Roadshow(Inihayag sa World Trade Center, Pasay, Hulyo 5, 2012)Kung may isa man pong sektor na talagang sumasalamin sa kunggaano kaepektibo ang ating krusada sa tuwid na daan, ito ay ating sektorng agrikultura, sa pangunguna ng Kagawaran ng Pagsasaka. Talaga namanpong sa pamumuno ng ating Kalihim Proceso Alcala, ang dating pambansangkamalig na pinagmumulan ng kaliwa’t kanang anumalya, ngayon ay|bukal ng mabubuting balita. Taos puso po tayong nagpapasalamat sa mgamagsasaka, mangingisda, at lahat ng kawani ng Department of Agriculture sakanilang hindi matatawarang dedikasyon upang pagyamanin ang pambansangagrikultura. Binabati rin natin ang lahat ng kooperatiba, manufacturers,distributors, fabricators, at inventors na kasama natin sa Makina-Saka 2012.Ang ganitong pag-uugnayan at pag-aambag ng iba’t ibang ideyang pangagrikulturaang pinagmumulan ng mga makabuluhang inobasyon at bagongpananaw para sa pagsulong ng industriya.Ano na po ba ang sitwasyon ngayon? Noong 2011, imbes na 1.3 milliontons, halos 850,000 tons na lamang po ang kinailangan nating angkatin nabigas. Bumaba ito ng 65 porsyento. Ngayong 2012, 500,000 na lamang po angkailangan nating angkatin. Sa katunayan, ayon kay Kalihim ProcyAlcala, sa susunod daw pong taon, hindi na po tayo mag-aangkat ng bigasdahil rice self-sufficient na tayo. Kaya naman po pakitulungan niyo si SecretaryAlcala sa kanyang pangako sa taumbayan. Kung papalarin at hindi tayomasyadong babayuhin ng mga bagyo, mukhang pagdating ng 2013, hindi lang po tayoself-sufficient: tayo na po mismo ang mag-eexport ng bigas.At mukhang hindi pa ho nakuntento si Kalihim Procy sa hamon na magingself-sufficient tayo sa bigas. Sa pamamagitan ng ating Food StaplesSufficiency Program (FSSP), hindi daw po magtatagal, maging ang iba pang24 POLICY STATEMENTS

(Photo by Ryan Lim/Malacañang Photo Bureau)State of theNation Address(July 23, 2012)President Benigno S. Aquino III delivers 3rd State of the Nation Address (SONA) during the Joint Sessionof the 15th Batasang Pambansa in Quezon City on Monday (July 23).(Photo by Gil Nartea/Malacañang Photo Bureau)JULY - SEPTEMBER 201225

State Funeral of Sec. Jesse Robredo (August 28)President Aquino confers to former DILG Chief the Philippine Legion of Honor with the Rank ofChief Commander (posthumous). The Philippine Legion of Honor is considered the highest awardthe President can bestow without the need for approval of Congress. Secretary Robredo is beingconferred the Philippine Legion of Honor for his achievements as DILG Secretary and Naga City Mayor.(Photo by Rodolfo Manabat/Malacañang Photo Bureau)26 POLICY STATEMENTS

President Benigno S. Aquino III along with Atty. Maria Leonor “Leni” Robredo, widow of the late Interior andLocal Government Secretary Jesse Robredo, and daughters Jessica Marie “Aika”, Tricia and Jillian, pay theirfinal respects to Robredo during the State Funeral at the Imperial Crematory and Columbary in Naga City onTuesday (August 28).(Photo by Ryan Lim/Malacañang Photo Bureau)JULY - SEPTEMBER 201227

“I am for Peace” (September 14)“National Peace Ambassadors”President Benigno S. Aquino III shares the stage with the “National Peace Ambassadors” for asnap shot during the “I AM FOR PEACE” campaign launch in celebration of the 19th anniversaryof the Office of the Presidential Adviser on the Peace Process (OPPAP) and the observance of theNational Peace Consciousness Month 2012 with the theme: “Ako. Ikaw. Tayo. Magkakaiba, Nagkakaisasa Kapayapaan.” at the Rizal Hall of the Malacañan Palace on Friday (September 14, 2012).28 POLICY STATEMENTS

(Photo by Ryan Lim/Malacañang Photo Bureau)(Photo by Rey Baniquet/Malacañang Photo Bureau)“I AM FOR PEACE”President Benigno S. Aquino III receivesthe “I Choose: Peace” honorary jersey fromPhilippine Azkals Team Captain AlyBorromeo, Emelio “Chieffy” Caligdong and IanAraneta during the “I AM FOR PEACE”campaign launch in celebration of the 19thanniversary of the Office of the Presidential Adviser onthe Peace Process (OPAPP) and the observance of theNational Peace Consciousness Month 2012with the theme:“Ako. Ikaw. Tayo. Magkakaiba,Nagkakaisa sa Kapayapaan.” at theRizal Hall of the Malacañan Palace on Friday(September 14, 2012).JULY - SEPTEMBER 201229

produkto tulad ng mais at cassava, pati ang iba pang prutas at gulay, hindi narin natin kailangang angkatin pa. Talaga naman pong ipinabibilib tayo niKalihim Procy at ng lahat ng bumubuo ng Kagawaran ng Pagsasaka.Kung papalarin at hindi tayo masyadong babayuhinng mga bagyo, mukhang pagdating ng 2013, hindilang po tayo self-sufficient: tayo na po mismo angmag-eexport ng bigas.Kaya naman, isang bilyong piso ang inilaan natin para bumili ng mahigit2,300 units ng postharvest machinery at iba pang kagamitan noong 2011. Paranaman sa taong ito, ginawa natin itong 2.6 bilyong piso para ipamahagi angmay pitong libong makinang pansaka sa mga grupo ng magsasaka at mgalokal na pamahalaan. Maliban pa po dito, namumuhunan din tayo sarehabilitasyon at pagkukumpuni ng irigasyon. Ginagawa natin ito, hindi lamang paramadagdagan ang bukid na maaaring taniman, kundi para rin masiguro namatataniman ang lupa kahit sa panahon ng tagtuyot. Nakasalalay po angtagumpay nito sa aktibong pakikipag-ugnayan ng Department of Agriculture at ngNational Irrigation Administration sa mga local government units, gayundin po sa mgavolunteer groups, kooperatiba sa mga kanayunan, at sa pribadong sektor.Strengthening research and developmentDuring the Makina-Saka 2012 Agri-Machinery Roadshow(Inihayag sa World Trade Center, Pasay, Hulyo 5, 2012)Isinusulong din natin ang pagpapalakas ng research anddevelopment. Mahalagang magkaroon ng mas pinatibay na koordinasyon sapagitan ng mga State Colleges and Universities at ng Department of Agriculture upangtulungan ang ating mga agriculture professionals, mga magsasaka, at mga growerssa wastong paggamit ng makabagong teknolohiya at pamamaraan upang makabuong mas mataas na kalidad na mga binhi.Hinihimok din po natin ang pribadong sektor na patuloy na makibalikat sapagpapayabong ng ating agrikultura. Ang pagbabayanihan natin ang susi upangmatiyak ang pangmatagalang seguridad sa pagkain, gayundin sa mas matatag naekonomiya ng bansa.Nananalig ako ang tagumpay ng Makina-Saka 2012 ay magiging isangdambuhalang hakbang tungo sa mas moderno, mas kapaki-pakinabang, at30 POLICY STATEMENTS

mas matatag na sektor ng pagsasaka. Higit pa natin itong makakamtan kungtuloy-tuloy ang pagkukusa nating bigyang-lakas ang ating kapwaPilipino. Bawat binhi ng repormang ipinupunla natin ngayon ay siyang aanihin atipapamana natin sa susunod na henerasyon. Samahan po ninyo ako: Ituloy ponatin ang pagtahak sa tuwid na landas, at atin pong pitasin ang mas mayabong nabukas.Isinusulong din natin ang pagpapalakas ng researchand development. Mahalagang magkaroon ng maspinatibay na koordinasyon sa pagitan ng mga StateColleges and Universities at ng Department ofAgriculture upang tulungan ang ating mga agricultureprofessionals, mga magsasaka, at mga growers sawastong paggamit ng makabagong teknolohiya atpamamaraan upang makabuo ng mas mataas nakalidad na mga binhi.Pangalawa, ‘yung certified seeds na pagkatagal-tagal raw ho—pati ‘yungcertified hindi pa nag-ge-germinate. Ngayon po ay totohanan na rin nacertified ‘yung certified seeds. Heto po ay hindi bagong kaalaman. Matagal napong alam ‘to pero hindi ginawa. Sampung taon po halos ang nasayang kung saansana naka-angat na si Juan at Juana de la Cruz. Sa inyo pong mandato at sa inyopong tulong, tatapusin natin tong suliranin na ‘to.Of convergence and CSRDuring the 11th Corporate Social Responsibility Expoand conference(Room 2, SMX Convention Center, Mall of Asia Complex, Pasay City, July 5, 2012)The foundation of a functioning democracy is a citizenry committedto fully participating in national life. This is why apathy is the enemy of goodgovernance—deprived of the public’s engagements, our institutions can lose theirway and forget their mandate to serve the public. In the last decade, this is whatwe saw: public servants who acted mostly out of self-interest, courts that could beeasily swayed by special interests, and a system of governance that seemed to favoronly a select few.Those of you who are here today have made a continuing commitment tofight apathy; you have made a pledge to participate in — and give back to theJULY - SEPTEMBER 201231

community. You know the saying: a rising tide lifts all boats. Just as I haveadvocated that labor and capital must have a sense of solidarity for theirmutual benefit, so too is today’s expo practical proof that investing in yourcommunities produces tangible results for all parties involved.Allow me to lay out the situation. Right now, there are a significant number of ourpoor brethren living in so-called danger areas, which puts them in danger everytime a storm hits. And as you know, our country is hit by about 24 storms everyyear. So you can imagine the amount of times the lives of these people are put atgreat risk every year.We wanted to move these people to a safer place. But one significantproblem we encountered is that when they are relocated to a province, they have adifficult time finding new livelihoods. They then either return to their olddangerous homes, or they remain in the province, and some of themresort to chopping down trees and turning them into charcoal simply so they cansurvive. We had to find a way to make sure that these people could find decent,sustainable sources of income in these provinces, so that they would no longer haveto move back to the danger areas, or harm the environment just to get by.This is the idea behind the convergence program. We put these peopleunder the Conditional Cash Transfer Program, and told them that in exchange forprotecting the trees in their areas, the government will provide them withstipends for their daily expenses. A company like Nestlé comes in andgives these people specially researched, developed, and cultivated coffeeseedlings, so that they can plant and grow coffee and cacao under the shade ofthe larger trees they protect. Nestlé also guides them, and equips them with thetechnological knowhow to maximize the yield of their crops. And eventually, theyare the ready buyers of the coffee that is produced. They buy the products at worldmarket prices, and at a quality that meets international standards.In essence, through this program, we are giving these people livelihoods. Weare giving them reason never to go back to the areas where their lives wereimperiled. We also have them helping us protect the trees that protect us, instead ofburning them down for short-term gain. At the same time, Nestlé gets a great sourceof coffee, and empowers new consumers to buy more of their products. So, as thetrees flourish, so do the lives of our people, so do the local economies, so doesNestlé’s performance as a corporation. Again, everybody wins.This is the way government works now. Not with a piece-meal approach,but through a holistic view; acting not out of myopia, but with the properappreciation that different sectors and industries are interconnected, and can be32 POLICY STATEMENTS

harmonized. Nestlé is just one example. I know that every one of you here is doingyour part, and I, and the Filipino people, are grateful for that.I encourage all of you today to talk more and more with another; and, moreimportantly, to listen. Today, we see so many creative ways that the biggest andmost successful companies in the Philippines are helping their community and theircountry.I am hopeful that this will serve as an inspiration to even more establishedcompanies and budding entrepreneurs to expand or start new CSR programs.Launching NOAHLaunching of Project NOAH(Inihayag sa Barangay Nangka, Marikina City, Hulyo 6, 2012)Sa haba sa kasaysayan natin sa bagyo, hindi ba dapat sanay natayong mga Pilipino? Ayon nga po sa National Disaster Risk Reduction andManagement Council, nasa dalawampung bagyo ang dumadaan saPilipinas taon-taon. Mantakin po ninyo: sa limandaang insidente ng bahangnaitala noong taong 2000 hanggang 2011, umabot na sa halos isang milyon atpitongdaang pamilyang Pilipino ang naapektuhan nito. Ang danyos-perhuwisyonaman, pumalo na sa lampas isandaan at animnapung bilyong piso.Malinaw po: ang pinsalang dulot ng baha sa buhay, bahay, at kabuhayan ng mgaPilipino ay hindi po biro.Nang magsimula po tayong manungkulan, pinagtuonan po natin ng pansinang mga suliraning hatid ng bagyo. Isa po sa mga isinulong natin: pagbutihinat dagdagan ang ating mga kasangkapan. Ang apat na locally-assembled nawater level monitoring sensors na dinatnan natin noong 2010, nadagdagannatin ng siyam nitong 2011 at labindalawa na ngayong 2012, athindi pa ho tapos ang 2012. Isandaang automated rain gauges naman po angnai-assemble natin noong nakaraang taon, at ngayon, suma-total walumpu’tanim na dito ang nai-deploy sa iba’t ibang rehiyon sa bansa. Simula noong 2010,operational na rin ang anim na Doppler radar stations natin sa Baguio, Subic,Tagaytay, Virac, Mactan, at Hinatuan. Tatlong karagdagang Doppler weatherradars naman ang inaasahan nating maging operational sa Tampakan, Aparri, atBaler bago matapos ang 2012.JULY - SEPTEMBER 201233

Sa araw pong ito, nagtitipon-tipon tayo upang ilunsad ang Project NOAH, oang Nationwide Operational Assessment of Hazards ng Department of Scienceand Technology. Sama-sama po tayong umuusad sa kolektibo nating layon: angmagkaroon ng mas tiyak at mas maaasahang sistema para mailayo sa peligroang ating mga kababayan, at maiwasan o mabawasan ang pinsalang dulot ngkalamidad sa atin pong bansa.Sama-sama po tayong umuusad sa kolektibonating layon: ang magkaroon ng mas tiyak at masmaaasahang sistema para mailayo sa peligro angating mga kababayan, at maiwasan o mabawasan angpinsalang dulot ng kalamidad sa atin pong bansa.Ang Project NOAH po ang magsisilbing arko ng mga Pilipino laban sadelubyo. Tutuldukan na natin ang nakasanayang pagtitiis tuwing tag-ulan. Hindina puwede ang “bahala na,” sawa na tayo sa kaba. Sa tama at sapat na kaalaman,sasanayin natin ang mga Pilipino sa puspusang kahandaan.Layon ng proyektong ito na makapaglaan ng sapat na oras sapagbibigay-babala sa baha, lalo na sa mga komunidad na malapit salabingwalo nating major river basins. Gamit ang lokal na teknolohiya atmakabagong kasangkapan, bibigyang-lakas at kakayahan natin ang mgalokal at pambansang pamahalaan upang higit pang mapabuti ang kanilangoperasyon at pagkilos tuwing darating ang malakas na pag-ulan.Ngayon po, hindi na palad ang panukat sa lakas ng ulan. Tiyak ang datos na makakalapnatin sa ating rain gauges. Hindi na po tuhod, baywang, at ulo ang panukatnatin sa nibel ng tubig-ulan; eksaktong sukat na ang hatid sa atin ng water levelsensors. Hindi na rin po padadaanin sa hula ang lagay ng panahon at kung saanbabagsak ang ulan; real time na datos at impormasyon na rin ang hatid sa atin ngDoppler radars.Sa ilalim po ng Project NOAH, mapapabuti at mapagsasama-sama na natin anglahat ng akma at napapanahong impormasyong kailangan sa kalamidad. Ang lahatpo ng ito, magbibigay-lakas sa operasyon ng ating mga ahensiya tuwing nagbabadyaang malakas na ulan at pagbaha. Ngayon po, wala nang kanya-kanya, atpinagsanib-pwersa at pinag-isa na ang ating mga inisyatiba para mapaghandaanang sakuna.34 POLICY STATEMENTS

Papuring BinigkasngKagalang-galang Benigno S. Aquino IIIPangulo ng PilipinasPara sa yumaong Kalihim ng Interyor at Lokal na PamahalaanJesse Robredo(Inihayag sa Basilica Minore de Nuestra Señora de Peñafrancia, Naga City, Agosto 28, 2012)Salamat po, maupo ho tayong lahat. Tinuruan po tayo ni Kasamang Jessng kaunting Bicol: Marhay ba udto sa indo gabos … Mali na naman ho yata.Atty. Leni Robredo, Aika, Tricia, Julian; Mr. Butch Robredo; Dr. JocelynAustria; Mr. Penny Bondoc; Ms. Jeanne Tang; relatives and friends ofSecretary Robredo; Fr. Ambrose; members of the Clergy; members of theCabinet; members of the Senate and the House of Representatives; officials andstaff of the Department of the Interior and Local Government and its attachedagencies; fellow workers in government; mga minamahal ko pong kababayan:Bilang kawani ng gobyerno, tanggap na po dapat natin: Darating angaraw na bababa rin tayo sa puwesto—sa madaling salita, magreretiro.Ngayon pa lang po, nai-imagine ko nang magkikita-kita kami, ng ating Gabineteat iba pang mga kasamahan, sa isang restaurant, ‘pag nagretiro na, nang maykanikaniyang senior citizen card na nakasilid sa pitaka. Magkakainan kami,magtatawanan, at pagkukuwentuhan kung ano ang mga pinagdaanan namin. Kungano ang mga nagawa namin.Hindi na po makakasama si Jesse sa mga kuwentuhang iyon. Hindi na po natinmakakabiruan si Jesse tungkol sa pagkilatis sa mga manliligaw ng anak niya, at samga susunod pong taon, wala na rin siya para makipaglaro sa magiging apo niya.Hindi madaling tanggapin ang biglaang pagkawala ni Jesse. Hindi po natininasahan ang pangyayaring ito, ngunit sa kabila ng ating kaba at pagkabigla nangunang marinig ang balita, ginawa natin ang lahat ng ating magagawa upangmailigtas siya kung papalarin, at kung hindi man, upang mabigyan ng angkopat marangal na pagwawakas ang trahedyang sinapit natin. Habang humahabapo ang panahon, umasa tayo na isang minuto ay darating siya at sasabihing,“Pasensya na kayo, naabala ko kayong lahat sa tagal ng pagdating ko.”Ngayon po, kaisa ako sa pagluluksa ng sambayanang napagkaitan ng isangtunay na lingkod-bayan. Kung mayroon pong Diyos na nagmamahal sa atin atJULY - SEPTEMBER 201235

ukal ng katarungan, sigurado akong kapiling na niya ngayon si Kalihim JesseRobredo. Nawalan po ng asawa at ama ang kanyang pamilya; nawalan po angbayan ng isang tapat at mahusay na pinuno. Nawalan po ako ng isang kapatidsa opisyal na pamilya sa Gabinete, ng kasangga sa mga ipinaglalaban, at ngkapartido. Nawalan po ako ng isang mabuting kaibigan.Sino po ba si Jesse Robredo? Talaga pong huwarang lingkod-bayan si Jesse:nakatuon palagi sa kapwa at handang magsakripisyo. Sa lahat ng mganakakausap ko, siya ang taong walang kapasepasensya sa bola. Kay Jesse, whatyou see is what you get. Tahimik at masipag siyang nagtatrabaho. Hindi siyanagpapadala sa kapangyarihan. Sa kabila ng naabot niya, nanatiling simpleang kanyang pamumuhay, hindi nalalayo sa karaniwang taong napakalapit sakanyang puso.Si Jesse po ang tipo ng tao na batid ang kanyang mga kakayahan at limitasyon.Halimbawa po: sa kantahan. Kadalasan, kung may kasiyahan, kami-kami langdin ang nag-e-entertain sa sarili namin para makatipid. Si Jesse po, hahanapng mga kasangga para may kasabay siyang kakanta ng chorus, at hindi na siyamag-i-individual performance. Pinakabuo ang kanyang ngiti kapag pasampana siya sa entablado; tawa po siya nang tawa. Sa dami po ng mga talentadongnagkukumpol-kumpol, nakakapagtaka na halos wala kaming marinig sa mga bosesnila bagama’t may mikroponong tangan at kinakantahan.Dalawa raw po sa paborito niyang kanta ay “My Way” at “Impossible Dream.”Tatak nga po siguro ito ng mga paniniwala niya. Hindi siya naging kuntento sastatus quo; pinatunayan niya sa Naga na posible ang pagbabago. Posiblengmadaig ang sistemang matagal nang nangingibabaw; posibleng madaig ang mgapulitikong napakatagal namayagpag at kinasangkapan ang pusisyon para sapansariling interes. Trailblazer po si Jesse sa tuwid na daan. Pinatunayan niyangpuwede palang magtagumpay sa pulitika nang hindi nagiging trapo.Hindi po madali ang pagtahak sa landas na ito, lalo na noongnagsisimula pa lamang siya sa serbisyong pampubliko. Malawak at malalim ang mgapagbabagong inasam niya, at sinimulan niya ito ng hindi nakakatiyakkung may patutunguhan nga bang tagumpay. Katambal ng kanyang mgapangarap ang napakaraming mga praktikal na konsiderasyon, ngunit pinili niyanglumihis sa mga nakasanayang pormula sa pulitika. Alam po ito ng mgataong malapit sa kanya. Mas pipiliin pa niyang makulong kaysa bumitaw samga causa na aming pinaniniwalaan. Nang nasa oposisyon po kami, hindinaman puwedeng suspendihin ganoon lang ang mga nasa lehislatura, pero sakatulad niyang Mayor, laging nakabinbin ang banta ng pang-aapi o dineretsongang inapi na. Mas marami at mas mabigat ang pagtatayang ginawa niya sa36 POLICY STATEMENTS

kanyang buhay pulitika. Ito pong isyu ukol sa kanyang citizenship, alam namannatin ang motibasyon. Pero hindi siya nagtanim ng galit sa mga nagsampa ng mgapaulit-ulit na walang katuturang kasong ito.Alam po natin ang katotohanan sa pulitika; may ibang nakangiti kapagkaharap mo, pero kung tumalikod ka, pakiramdam mo sasaksakin ka.Napahanga talaga ako ni Jesse, dahil miski ang nagpakita sa kanya ngdi-kagandahang ugali, kaya niyang harapin nang walang bahid ng galit atpagkayamot.Bukod sa mabait, matino, at mahusay si Jesse, mabilis din siyang umaksyon.Lahat, ASAP sa kanya; hindi niya ugaling patagalin sa mesa ang mgamagagawa naman ngayon. Kung kayang simulan, sinisimulan agad niya.Naalala ko nga po, minsan may mga informal settler na kailangang ilipatdahil nakatira sa danger zone sila kapag bumabaha. Nag-text po sa atin nahumihingi ng tulong at saklolo; kinakabahan sila sa paglilipat, at nagtatanongkung may kabuhayan ba silang daratnan. Kinausap po sila ni Jesse. Matapos angdalawang oras na meeting, ang mga SOS text, naging thank you text na po. Salamatmuli Jesse!Iba po talaga si Jesse. Kapag mayroon tayong matinding problemangkinakaharap, palagi naman pong nandiyan ang mga taong sumosuportaat magsasabing, “Nasa likod mo kami.” Pero si Jesse po, kabilang sa mgabibihirang tao na ang sasabihin, “Sir, ako na lang ang haharap, ako nalang po ang pu-pronta.” Hindi po nasa likod; handang-handa pong nasaharapan. Talagang kasama sa pilosopiya niya sa buhay ang hindi magingpabigat sa kapwa; ang palaging mag-ambag ng pinakamalaki niyang maiaambag, olagpas pa, para makahanap ng solusyon.Kay Leni, at kina Aika, Tricia, at Jillian: Sa totoo lang, medyo nahihiya ako sainyo. Kayo ang pamilya; sigurado akong pinakamabigat ang kalungkutangnararamdaman ninyo ngayon. Pero talagang pinapahanga n’yo kami, dahil kayopa ang nagbibigay ng lakas sa amin, kayo pa ang nagbibitbit sa amin.Leni, alam mo naman, hindi tayo masyadong nagkakakilala, dahil na rinpinilit ni Jesse na magkaroon siya palagi ng private time kasama ang kanyangpamilya. Alam ng Gabinete ito: Sa hirap ng aming mga pinagdadaanan, angpinakagantimpala ko po sa kanila ay paminsan-minsan magpakain ng isangkaaya-ayang hapunan. Pero ‘pag weekend ako nagyaya ng kainan, siguradongmagpapaumanhin na si Jesse. Sagrado sa kanya ang oras kasama ang pamilya.Palagi siyang nagmamadaling makauwi sa Naga.Hindi lang ang mag-anak na Robredo ang nawalan ng Padre deJULY - SEPTEMBER 201237

Familia. Pati ang buong DILG, ang mga nagtatrabaho sa field, ang lahat ngnatulungan niya, ang buong Naga, parang nawalan ng ama. Kaya nga po bukod sakalungkutan, matinding panghihinayang din ang nararamdaman kongayon. Ang dami niyang mga plano, at talagang kitang-kita na po angdireksyon ng mga reporma. Namuno siya sa pagpapa-totoo ng mga teorya sapamamahala na pinag-uusapan lang sa mga libro. Ginawa po niya iyan sa Naga,at iyan din po ang nasimulan na niyang gawin sa pambansang antas. Kayo napo ang mamili—sa Bureau of Fire Protection, kung saan nakakuha siya ng mgafire trucks na mas mura pero mas maganda ang kaledad at mas marami angkakayahan; o sa BJMP; sa PNP; pati na ang mga informal settlers. Maramingmga lumang problema na, sa tulong ni Jesse, sa wakas, ay nakikitaan na natin ngsolusyon. Sayang po talaga.Ngunit wala naman sigurong magsasabing may kulang pa sa mgainambag ni Jesse. Dapat po yata, tayong mga nakinabang sa kanyang buhay atpagsusumikap ang tumumbas sa kanyang mga nagawa at mag-ambag naman ngparte natin.Naalala ko pa po ang mga agam-agam namin nang biglaan ding pumanawang aking ama noong taong 1983. Marami po sa amin ang nagtanong: Paanona tayo? Sino ang magtutuloy? Parang ligaw na ligaw po kami; nawala angaming pinuno.Pero sabi nga po ng aking ina, “If cowardice is infectious, then bravery is all themore infectious.” Ang nag-iisa, dumami nang dumami hanggang nakamit na ngang buong bayan ang pagbabago. Hindi mauubusan ng mga bayani ang lahingPilipino. At kung si Jesse ay isa sa mga naging bunga ng sakripisyo ng aking ama,sigurado po akong may ibubunga ring mga bagong bayani ang pagpanaw ni Jesse.Sa ipinapakitang pagpupugay at pagmamahal ng taumbayan ngayon,sigurado ako, may isang henerasyon na naman ng mga Pilipinong mabibigyanginspirasyon,at mahihimok na maglingkod sa ngalan ni Jesse. Sila po angmagdadala ng katiyakan: Katiyakang makikita natin ang plano ngDiyos sa likod ng pagkawala ni Jesse. Katiyakang makukuha natin anggantimpala ng katarungang nagbubukal sa pagmamahal ng Diyos: Na lahat ngkagandahan at kabutihang naidulot at naipunla ni Jesse, ay tunay at buong-buongmapipitas dahil sa dulot niyang inspirasyon.Ang sabi po sa pangalawang liham ni Paul to Timothy, Chapter 4, Verses 6 to7: “For I am now ready to be offered, and the time of my departure is at hand.I have fought a good fight, I have finished my course, I have kept the faith…”Angkop na angkop po ito kay Jesse; mission accomplished na siya sa mundong38 POLICY STATEMENTS

ito. Marapat lang na matamasa na niya ang mga gantimpala ng isang buo atmabuting buhay, sa piling ng Diyos Ama. Nasa hanay na po si Jesse ng mga bayaningsumusubaybay sa atin mula sa kalangitan, at nagbibigay-lakas sa atin upangipagpatuloy ang kanilang mga mabuting gawain. Kaya’t huwag na po tayonglumuha. Sa halip, magpasalamat tayo. Sa maikling panahong narito siya samundo, tayo pa ang nabiyayaan ng pagkakataong makapiling si Jesse ManalastasRobredo.Paalam, Jesse. Sa ngalan ng sambayanan, maraming, maraming salamat.TalumpatingKagalang-galang Benigno S. Aquino IIIPangulo ng PilipinasSa paglulunsad ng kampanyang “I am for Peace”(Inihayag sa Bulwagang Rizal, Malakanyang, Setyembre 14, 2012)Thank you. Good morning. Please sit down.Secretaries Ging Deles and Dinky Juliano Soliman; excellencies of theDiplomatic Corps; members of the Cabinet present; Chair Zenaida Bregidaof the National Commission on Indigenous Peoples; partners of I am for Peacecampaign; our guests; mga minamahal ko pong kababayan:Magandang umaga po sa inyong lahat.Isa na po marahil sa pinakakaraniwan at pamilyar na salita ang kapayapaan.Bawat prinsipyo, bawat hangaring nakalimbag sa Konstitusyon ng bawat bansasa daigdig—anumang uri ng kanilang gobyerno—ay naghahangad na makamit ito.Ang nakapagtataka, palaging may hindi nagkakasundo; hindi pa rin nauubos angmga nagtatalo; hindi pa rin nauubos ang nagpapasiklaban sa kung anong ruta angpinakamainam na tahakin. Pero oras na tinanong mo kung ano talaga ang gustonilang mangyari; kung ano ang nais nilang maatim, iisa at nagtutugma namanpalagi ang kanilang sagot: kapayapaan.Ang tanong ngayon: Bakit ba napakailap nito? Bakit ba sa tuwing satingin natin ay abot-kamay na ang kapayapaan, saka naman kinakaladkad itopalayo ng panibagong sigalot? Nakakalungkot mang aminin, hawak po ngJULY - SEPTEMBER 201239

Pilipinas ang “World’s longest-running communist insurgency.” Apatnapu’tdalawang taon na po ito. Ibig sabihin, sa loob ng mahigit apat na dekada, walapa ring napapanday na pinal na kasunduan ang pamahalaan at ang grupo ng mgarebeldeng komunista. Ibig pong sabihin, may halos dalawanghenerasyon ng mga Pilipino ang nabigo nating handugan ng payapangpamumuhay. Ang tanong: Bakit? Dahil sa halip na makipag-ugnayan, pinipili ng ilangmakipagbangayan. Napako tayo sa nagtutunggaling kaisipan at armadonghidwaan. Ang nakakalungkot, tila ang dami ng mga nabalam na negosasyonat natisod na ugnayan ay siya ring bilang ng mga inosenteng Pilipinongnadadamay sa mga digmaan.Naiintindihan po natin ang ugat nito. May ilang pinili na lamangmamuhay sa anino ng takot at karahasan. May ibang sumuko at manhid na sadating mapanlinlang na sistema, habang ang iba nama’y namulat na sa kultura’tideolohiya ng armadong pakikibaka. Gayumpaman, tulad din natin silangnaghahangad ng katahimikan, at nagtatanong din sa sariling: Kailan bamatatapos ang madugong bangayan? Ilang bangkay pa ba ang kailangangpaglamayan bago manahimik ang mga armas? Kahit ano pang sukatan anggamitin natin, wala po tayong napala sa mga walang-katuturang bakbakan.Kaya naman tayo nagbubuklod sa araw na ito: sa kabila ng magkakaibanglarangan, prinsipyo, o kaisipan, nagkakaisa tayong tumataya upangmanaig ang kapayapaan, at ipagsigawan sa bawat sulok ng ating bayan na “Iam for Peace.” Nagpapasalamat at sumasaludo tayo kina Kalihim Ging Deles atmga Panel Chair, Atty. Alex Padilla at Atty. Marvic Leonen, gayundin sa buongOffice of the Presidential Adviser on the Peace Process, hindi lamang satagumpay ng kanilang kampanya, kundi sa pagtutulak na mapabilis ang pagbubuklod atkatahimikan sa bansa. Nais ko ring bigyang-pugay ang ating mga PeaceAmbassadors: ang ating mga artista, musikero, at manlalarong Pilipino, nanagmula man sa iba’t ibang larangan, ay buong-pagkukusang nagbigay ngsuporta para sa malawakang kapayapaan. Hinihikayat ko rin ang iba pangkumpanya na maging bahagi ng Business Partners for Peace, na kasalukuyang binubuo ng Golden Arches Development Corporation, Philippine SevenCorporation, Zest-O Corporation, Liwayway Marketing Corporation, M.Concepts and Style, at ABS-CBN Corporation, upang makiambag sapaghahayag ng kahalagahan ng kapayapaan gamit ang kanilang produkto’tserbisyo. Hudyat ang pakikiisa ng iba’t ibang sektor ng ating lipunan na mulatsilang hindi lang gobyerno ang may obligasyon dito. Nakaatang sa balikatng bawat Juan at Juana dela Cruz na pagningasin ang ilaw ng kapayapaan, attungkulin nilang manindigan para siguruhing hindi ito kailanman magdidilimdahil sa armadong hidwaan.40 POLICY STATEMENTS

Ito rin ang prinsipyong tumitimon sa pamahalaan, kaya naman lahat ngkilos natin ay nakatuon sa paghahain ng mga mekanismo at solusyon para sapangmatagalang pagkakaunawaan. Ang resulta: mula 2010 hanggang 2012,patuloy na bumababa ang insidente ng engkwentro sa pagitan ng atingmga sundalo’t MILF. Sa katunayan, mula Enero hanggang Agosto ng taongkasalukuyan, zero encounters pa po tayo, at sana manatili po doon.Maliban sa mahigit animnaraang rebeldeng sumuko at nakabalik na sakani-kanilang pamayanan mula nang tahakin natin ang Tuwid na Daan, may halostatlondaan at limampung dating rebelde rin tayong nabigyan ng immediate atlivelihood assistance. Bilang puhunan sa kinabukasan ng kanilang mga anak, mayisandaang scholarship grants din tayong inihandog para sa kasalukuyangschool year. Tuloy-tuloy din ang biyayang handog ng Payapa at MasaganangPamayanan, o PAMANA Program, na nakapagbukas na ng halos isanlibo atapatnaraang bagong bahay sa North Cotabato at Maguindanao, gayundin angmahigit 55,700 na benepisyaryo ng ating Community-driven Development projects.Bakit ba natin ginagawa ang lahat nang ito? Dahil habang nagtatalumpatiako ngayon, may isa pa ring musmos sa Samar na mas mahusay pang magkalas ng armalite kaysa sa pagdugtungin ang simpleng a-ba-ka-da ngalpabeto. At sa isang liblib na barangay sa Mindanao, may isang paslit na natutongmagbilang, hindi sa loob ng silid-aralan, kundi sa gitna ng evacuation center,kasama ng ibang mga pamilya na ilang taon nang hindi pa rin makabalik sakanilang mga tahanan dahil sa hidwaan.Ito mismo ang gusto nating baguhin. Ang bukal ng lahat ng inisyatibang ito:tigil-putukan. Ang hangad natin: kasunduan. Ang layunin natin: ang pagputol sa siklo ng karahasan, kawalang-pag-asa, at kahirapan. Dahil bukod sakapayapaan, gusto rin nating tiyakin sa susunod na salinlahi na maymamanahin silang maayos na paaralan, malinis na ospital, disentengkabuhayan, patas na katarungan, respeto sa kultura’t kasaysayan, atpagkakataon para sa lahat.Walang sinumang magulang—Muslim man, Lumad, o Kristiyano, panigman sa kung anong ideolohiya, o nagtitiwala sa gobyerno—ang nanaisingmagpalaki sa kaniyang anak sa isang bansang may mantsa ng kaliwa’tkanang bakbakan. Kung nais talaga nating maghilom na ang mga sugat ngmadugong engkuwentro’t digmaan, at mabura na ang pilat ng negatibismo’tagam-agam sa ating lipunan, panahon na upang isantabi ang tunggalian sa ideolohiya,paniniwala, o relihiyon.Ngayong nagsisimula na ang pagsasakatuparan nito, tiyak na angsasalubong sa susunod na salinlahi ay isang bagong umaga, kung saan hindi angpagsabog ng kanyon, o ang amoy ng pulbura ang araw-araw naJULY - SEPTEMBER 201241

gugulantang sa kanila. Sa halip, gigising sila sa tilaok ng manok, sa bango ng kape’tbagong-lutong almusal, at sa mainit na yakap ng kanilang magulang bawat umaga.Kaya natin itong marating, at makakaasa kayong gagawin ko ang lahat paramatupad ang mga ito. At mapapabilis itong makamit kung nagkakaisa tayotungo sa mas tahimik na bansa. Tara, samahan ninyo ako: ihatid natin sa masmapayapang bukas ang bawat Pilipino.Ako po si Benigno Simeon Aquino III, and I am for Peace.Bago po ako magtapos: Kanina po’y nagtatalo kami ng ating dalawangkalihim kasama sa entablado, at amin pong pinag-uusapan ang lahat ating mgaAmbassador. Talaga naman pong may katiyakan ng katahimikan kung lahattayo nakikialam at, sabi ko, “Kung ganito ang kalibre ng mga kasangga natingnatutulak ng kapayapaan, paano tayo hindi magtatagumpay?” Lalo na kungmaghihikayat tayo ng mga bagong miyembro; nandito po si apl, sinamahan pani Noel, at siyempre ‘yung ating platinum awardee na si Anne Curtis—baka maghahandog ng awit habang naghihikayat tayo sa lahat.Maraming salamat po, at isang mapayapang araw sa ating lahat.Education as pillarDuring the 33rd Annual National Grade School Convention and the54th Annual National Convention of (High School) JuniorMembers and Teacher Advisers(At the Children’s Museum and Library Inc., September 1, 2012)Education is one of the cornerstones of our society, and aneducated citizenry is the pillar of our institutions. Now, in this globalizedmilieu, it is important that we keep our people abreast of new technologies andmodern pedagogical approaches, to be at par with the rest of the world. Your twoconventions serve as a venue for your students and teachers to uphold theresponsibilities that go with availing yourself of our increasinglyinterconnected global milieu.May your participants continue to demonstrate their passion and excellencein their endeavors, and may they be able to nurture their creativity and criticalthinking as they take part in our shared task of maintaining our country’s pride in thecommunity of nations.42 POLICY STATEMENTS

We in government remain steadfast in fulfilling our objective of positivenational transformation. Let us pursue our collective dreams and embody the idealsof hope, confidence, excellence, and integrity—values that will serve as our toolsin securing a globally competitive Philippines.Education is one of the cornerstones of our society, andan educated citizenry is the pillar of our institutions.Now, in this globalized milieu, it is important thatwe keep our people abreast of new technologies andmodern pedagogical approaches, to be at par with therest of the world.Measuring success for PHAt the IBM Think Forum(Delivered at Makati Shangri-la, Makati City, on September 12, 2012)In these times, it is understandable, even reasonable, to have somefear of the unknown. This is especially true for leaders in business and ingovernment, because we know that our decisions largely affect the lives ofquite a great number of people. But for any leader who faces this fear of theunknown, the ultimate question is always this: Will you allow this fear to spiral andoverwhelm? Or will you seize the opportunity that could be there for the taking?Allow me to give you an example: because of the instability of the Greekeconomy, capital allegedly has flowed out of Greece and been deposited in otherparts of the Eurozone. This has caused capital to be scarcer, making it more difficultfor Greece to raise more money to refinance its debt or even to maintain or growits economy. This fear of the unknown is feeding on itself, and spiraling into whatmay become a greater crisis, which benefits neither the people of Greece, nor othercitizens of the Eurozone or, as Madam Christine Lagarde’s position is, nobody isimmune from the crisis in the Eurozone.This, ladies and gentlemen, is the challenge that faces modern leadership. Whenconfronted with a glass that is half-empty, how do you convince people to see it ashalf-full? How do you overcome fear and reopen the avenues of hope?JULY - SEPTEMBER 201243

The truth is that some of mankind’s greatest successes have been made byovercoming this fear of the unknown. After all, it is not unrealistic to imagine that,somewhere in the world, there is a savvy investor quietly accumulating Greekassets, knowing that, at some point in the future, the value of those assets willundoubtedly recover. And we do not even have to go as far as Greece—we have theperfect example here, in IBM.Two years ago, who would have wanted to invest in the Philippines? Capriciousregulation, opaque processes, and widespread corruption made the playing fieldanything but level. These were among the greatest of our concerns: how to balancethe need for basic housekeeping and repairing the eroded base of our institutions,while competing in the global arena. There were times in those early days when theglass truly appeared to be half-empty, when the amount of problems we unearthevery day threatened to overwhelm us.But we stood firm. We held on to our belief that, if we worked hard and if we heldfast to our principles, we would succeed: good housekeeping would result in arevitalized and progressive society. We knew that if we kept treading along thestraight path, in the direction that the Filipino people set for us, we would achieveour shared aspirations: institutions free from corruption and the politics ofself-interest, a society that values equal opportunity and inclusive growth, and mostimportantly, an empowered citizenry.There are so many who joined us, and who continue to join us, in thisendeavor. Our countrymen turned their back on the naysayers who sought toinstill fear and uncertainty: believing in the potential of our country and oftheir talents, they help us foster positive change in our society. Many of you inbusiness have also played a great role: you saw what our country had to offer andseized the opportunity to invest in the Philippines, despite a history of politics ofconvenience.All of you believed in our vision, and one of the best indications of ourcollective success is the World Economic Forum’s Global CompetitivenessReport for 2012-2013. According to this report, the Philippines has jumpedanother ten spots to rank 65th out of 144 economies, when, in 2010, we had onlyranked 85th. That is, in total—for those less challenged in math—a 20-place jumpin rankings since we took office; and allow me to emphasize that this is the firsttime we have broken into the top 50 percent of countries, I’m told, since 1994, theyear the Philippines was first included in the report.Earlier, I spoke of the APEC meetings in Hawaii and Vladivostok where wereceived grim news. In both meetings, Madam Christine Lagarde, managing44 POLICY STATEMENTS

director of the IMF, made references to external pressures and factors that canimpede, and have already impeded, the progress of some global economies—butat the same time, these factors can also open up new prospects for others. Forexample, with instances of capital outflow from more developed, but troubledeconomies, emerging markets like the Philippines are given the opportunity tomake the most of their competitive advantages and become prime locations forinvestment. We all need to take advantage of opportunities like this.The Philippines is truly on the right path. Everyone—from our countrymenand tourists, to leaders of industry both in the country and beyond its shores,to organizations and other governments—shares our optimism. And this hasallowed us to succeed: to regain our confidence and make the most of even moreopportunities to achieve inclusive growth for all Filipinos.At the end of the day, I believe each leader must ask himself: how can I spark avirtuous cycle? How can I inspire others to contribute to tangible change that canbe felt in my community, and in all of society?In our case, it was not our government that acted as a catalyst for the sea changethat has swept the Philippines, but our bosses, the Filipino people. It was their call Ianswered when I ran for the presidency, and it is their mandate that I strive tofollow: to do what is right, and to do everything in my power for the good of thecountry. Then, as now, they continue to be my compass: with every decision I amasked to make, I keep in mind the millions of people whose lives may be affected.And at any time I feel uncertain, I remind myself that I am responsible for theFilipino people and to the Filipino people, and that any opportunity I take is anopportunity that must benefit the lives of more than myself.There is always the temptation to measure successmerely by statistics and numbers, but all of us mustcontinue pursuing success that is meaningful to all—from those sitting in their own offices, to those in thecubicles, to those cleaning the halls. I believe that ifwe continue to support each other, we can do this inour respective fields, and, together, we can give rise toa country that not only rises to meet its potential, butexceeds it regularly.JULY - SEPTEMBER 201245

Whether we are leaders in business, politics, or in other groups, we areentrusted with the responsibility of leaving our respective organizations in abetter state than when we first found them. You all know that this is no easytask. There is always the temptation to measure success merely by statistics andnumbers, but all of us must continue pursuing success that is meaningful to all—from those sitting in their own offices, to those in the cubicles, to those cleaningthe halls. I believe that if we continue to support each other, we can do this in ourrespective fields, and, together, we can give rise to a country that not only rises tomeet its potential, but exceeds it regularly.EO 79: Putting order in miningAt the inauguration of PASAR’s newly rehabilitatedenvironmental facility and restarting of copper-smeltingoperations(Delivered at Isabel, Leyte, on September 26, 2012)To all those working here: thank you for proving, once again, that theFilipino worker is indeed world class. Likewise, I extend my gratitude to PASARfor continuing their operations here and for betting on the talents of our people.You did not misplace your trust. You valued them and treated them right, and theFilipino worker will repay your confidence; you will find just how high Filipinotalent and professionalism can take your company.What is even better is that two projects you are studying represent win-winsituations for all: for your company’s increased capacities, for the Filipinopeople who will gain employment, and for the people you serve—yourconsumers.Companies like PASAR make me more optimistic, and convince me thatwe can move even faster along the road of progress. That’s because you areconcerned not merely with making a profit; you are supporting thecommunity that makes profit possible. You are approaching your operations withenvironmental consciousness; you are giving out solar lamps; you arebuilding classrooms; and you are undertaking projects that truly make animpact in the lives of those living here in Isabel and other parts of Leyte.Ultimately, you are igniting a virtuous cycle wherein business empowers itsemployees and its community, knowing that the people for whom they generate alivelihood are the same people who will further spur the growth of their industry asconsumers.46 POLICY STATEMENTS

A vision that is anchored on sustainability and balance: these are the realbaselines of any successful endeavor in our era of reform. To speak aboutsustainability is all the more important to your company, whose performance isnaturally tied to mining. Allow me, then, to take this opportunity to address youabout our mining policy.You all know about Executive Order 79, which gives the legal framework,and clear conditions under which mining will be allowed in the Philippines.Just two days ago, we took another step towards a more predictable miningenvironment, as we finalized the Implementing Rules & Regulations for EO 79. Weare removing much of the ambiguity that once made it difficult for those who wantto enter mining.We are also working on legislation that will balance the benefits, which willallow the state a fairer share of the revenues from mining. We understandthe concerns of mining companies, but as President, it is my duty to remindeveryone that these minerals are property of the Filipino people; the state mustreceive fair compensation from companies that profit from these resources,so that we may then channel any gains made from them to projects that willdirectly benefit the Filipino people.We are also working on legislation that will balancethe benefits, which will allow the state a fairer shareof the revenues from mining. We understand theconcerns of mining companies, but as President, it ismy duty to remind everyone that these minerals areproperty of the Filipino people; the state must receivefair compensation from companies that profit fromthese resources, so that we may then channel any gainsmade from them to projects that will directly benefitthe Filipino people.Just like PASAR, we are studying how our policies affect each stakeholder, andwe intend to be fair to everyone. We want to see industries thriving. We wanthardworking Filipinos to find work, and for their work to be recognized by theworld. We also want the environment to be protected; and we want small miners tobe given a chance to continue their livelihoods.Any industry, mining included, can only prosper with a clear, rules-basedsystem. And that is precisely what our administration has been hard at workJULY - SEPTEMBER 201247

on: setting rules that are balanced, fair, and beneficial to all stakeholders. Ruleswhere profit is possible for the companies, for the government, and, mostimportantly, for the Filipino people, all while allowing us to preserve ourenvironment.These measures are not without their sacrifices, but I am certain you realize ourefforts to make our policy acceptable to all stakeholders. At the end of the day, weassure you: the rules will be clear. Our administration will not drop our investorsin the middle of a maze of moving walls. Let me assure you that through the levelplaying field we are instituting, success will come to anyone who pursues it thetried-and-tested way: with patience, integrity, hard work, and innovation.48 POLICY STATEMENTS

PRESIDENTIAL ISSUANCESJuly – September 2012Executive OrdersNo. 78Mandating the inclusion of provisions on the use of alternative disputeresolution mechanisms in all contracts involving Public-PrivatePartnership projects, Build-Operate and Transfer projects, Joint Venture Agreementsbetween the government and private entities and those entered into by LocalGovernment Units. (July 4, 2012)No. 79Institutionalizing and implementing reforms in the Philippine MiningSector providing policies and guidelines to ensure environmental protection andresponsible mining in the utilization of mineral resources. (July 6, 2012)No. 80Directing the adoption of a Performance-Based Incentive System forgovernment employees. (July 20, 2012)No. 81Creating the Mindanao Power Monitoring Committee. (July 30, 2012)No. 82Operationalizing the practical guide for National Crisis Managers and theNational Crisis Management Core Manual; establishing National andLocal Crisis Management Organizations; and providing funds therefor.(September 4, 2012)JULY - SEPTEMBER 201249

Memorandum OrdersNo. 42Request for the concurrence of the President in the deputation of lawenforcement agencies and instrumentalities including the Armed Forces of thePhilippines and the Philippine National Police for the 9-18 July 2012 GeneralRegistration of Voters in the five (5) provinces in the Autonomous Region inMuslim Mindanao. (July 4, 2012)No. 43Request for the concurrence of the President in the deputation of thePhilippine National Police and other law enforcement agencies, for the 4 August2012 Plebiscite to ratify the conversion of the Municipality of Cabuyao, in theProvince of Laguna, into a component city. (July 4, 2012)No. 44Request for the concurrence of the President in the deputation of thePhilippine National Police and other law enforcement agencies, for the 21 July 2012plebiscite to ratify the conversion of the Municipality of Mabalacat, in theProvince of Pampanga, into a component city (July 4, 2012)No. 45Request for the concurrence of the President in the deputation of the ArmedForces of the Philippines, the Philippine National Police, and other lawenforcement agencies, for the 11 August 2012 plebiscite to ratify the conversion ofthe Municipality of Ilagan, in the Province of Isabela, into a component city. (July20, 2012)No. 46Request for the concurrence of the President in the deputation of the PhilippineNational Police and other law enforcement agencies, for the 18 august 2012plebiscite to (July 20, 2012)50 POLICY STATEMENTS

No. 47Authorizing certain officials to sign decisions, resolutions and orders inappealed cases in the Office of the President. (August 6, 2012)No. 48Vesting additional duties in the Executive Secretary pending the appointment of aSecretary of the Interior and Local Government. (August 23, 2012)Memorandum CircularsNo. 32In view of the continuing inclement weather brought about by storm “Gener,” workin government offices and classes in college level in the National Capital Regionare hereby suspended today, 30 July 2012 from 2:30 p.m. onwards. (July 30, 2012)No. 33Work in government offices and classes in college level in the National CapitalRegion and the provinces of Zambales, Bataan, Pampanga, Pangasinan, Tarlac,Bulacan, Laguna, Cavite, and Rizal are hereby suspended today, 7 August 2012.(August 7, 2012)No. 33-AWork in all offices in the private sector in the National Capital Regionand the provinces of Zambales, Bataan, Pampanga, Pangasinan, Tarlac,Bulacan, Laguna, Cavite, and Rizal are hereby suspended today, 7 August 2012.(August 7, 2012)No. 34Classes in all levels in the National Capital Region, provinces of Zambales,Bataan, Pampanga, Pangasinan, Tarlac, Bulacan, Laguna, Cavite and Rizal will besuspended tomorrow, 9 August 2012. (August 8, 2012)JULY - SEPTEMBER 201251

No. 35Enjoining all officials and employees in all departments, agencies andinstrumentalities of the national government, and local government units (LGUs)to actively support the observance of Climate Change Consciousness Week from19-25 November 2012. (August 14, 2012)No. 36Creating an inter-agency committee to take charge of the funeral arrangementsand interment of the late Jesse M. Robredo, Secretary of the Interior and LocalGovernment. (August 21, 2012)No. 37Authorizing participation in the 11th Annual Career Executive ServiceConference. (September 11, 2012)Administrative OrdersNo. 26Prescribing the rules on the deposit of copies of films and other audio-visuals tothe National Film Archive of the Philippines. (April 17, 2012)No. 27Directing the chair of the National Historical Commission of the Philippinesto lead the organization and implementation of the program of activities incommemoration of the 150th birth anniversary of Andres Bonifacio on 30November 2013. (August 2, 2012)No. 28Creating an Inter-Agency Committee for the Philippine Exhibition at the Musée DuQuai Branly. (September 4, 2012)52 POLICY STATEMENTS

No. 29Naming the West Philippine Sea of the Republic of the Philippines, and for otherpurposes. (September 5, 2012)No. 30Creating a Martial Law Historical Advisory Committee. (September 20,2012)ProclamationsNo. 436Creating and designating a building which stands on a 1,857 square-meterlot, located at Block 12, Ortigas Avenue corner Roosevelt Street, BarangayGreenhills, San Juan City, Metro Manila, as an Information Technology Center,pursuant to Republic Act No. 7916, as amended by Republic Act No. 8748. (July20, 2012)No. 437Reserving a certain parcel of land of the public domain as MunicipalGovernment Center of Kapalong, situated in Barangay Maniki, Municipality ofKapalong, Province of Davao del Norte, Island of Mindanao. (July 20, 2012)No. 438Declaring Wednesday, 25 July 2012, as a special (non-working) day in the City ofDapitan. (July 24, 2012)No. 439Declaring the month of November 2012 as “Civil Engineering Month”.(July 24, 2012)No. 440Declaring Thursday, 26 July 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Ipil, Province of Zamboanga Sibugay. (July 24, 2012)JULY - SEPTEMBER 201253

No. 441Declaring Wednesday, 1 August 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Kawit, Cavite. (July 25, 2012)No. 442Declaring Friday, 3 August 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Mlang, Province of Cotabato. (July 26, 2012)No. 443Declaring Wednesday, 15 August 2012, as a special (non-working) day in theProvince of Bulacan. (July 26, 2012)No. 444Declaring Saturday, 8 September 2012, as a special (non-working) day in the Cityof Digos. (July 26, 2012)No. 445Creating and designating a parcel of land, to be included to the People’sTechnology Complex – Special Economic Zone, located at Governors Drive,Poblacion, Carmona, Cavite, an existing special economic zone, pursuant toRepublic Act No. 7916, as amended by Republic Act No. 8748. (July 30, 2012)No. 446Creating and designating certain parcels of land, to be included to the LakesideEvozone – Information Technology Park, located at Barangay Sto. Domingo, Sta.Rosa City, Laguna, an existing Information Technology Park, pursuant to RepublicAct No. 7916, as amended by Republic Act No. 8748. (July 30, 2012)No. 447Declaring Saturday, 4 August 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Cabuyao, Province of Laguna. (August 2, 2012)54 POLICY STATEMENTS

No. 448Declaring Monday, 20 August 2012, as a special (non-working) day in the City ofLucena. (August 2, 2012)No. 449Declaring Saturday, 1 September 2012, as a special (non-working) day in theProvince of Cotabato. (August 9, 2012)No. 450Declaring Tuesday, 4 September 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Monkayo, Province of Compostela Valley. (August 9, 2012)No. 451Declaring Monday, 17 September 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Los Baños, Province of Laguna. (August 9, 2012)No. 452Declaring Tuesday, 18 September 2012, as a special (non-working) day in theProvince of Zamboanga del Sur. (August 9, 2012)No. 453Declaring Tuesday, 18 September 2012, as a special (non-working) day in the Cityof Tacurong. (August 9, 2012)No. 454Declaring Thursday, 16 August 2012, as a special (non-working) day in the City ofTuguegarao. (August 10, 2012)No. 455Declaring Monday, 20 August 2012, as a regular holiday throughout thecountry in observance of Eid’l Fitr (Feast of Ramadhan). (August 13, 2012)JULY - SEPTEMBER 201255

No. 456Declaring Monday, 3 September 2012, as a special (non-working) day in the Cityof Iriga. (August 14, 2012)No. 457Declaring Thursday, 27 September 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Malvar, Batangas. (August 14, 2012)No. 458Declaring Wednesday, 12 September 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Siquijor, Province of Siquijor. (August 14, 2012)No. 459Declaring the regular holidays, special (non-working) days, and special holiday(for all schools) for the year 2013. (August 16, 2012)No. 460Declaring National Days of Mourning over the passing of Secretary Jesse M.Robredo from 21 August 2012 to the date of his interment. (August 21, 2012)No. 462Declaring Friday, 7 September 2012, as a special (non-working) day in the City ofCavite. (August 25, 2012)No. 463Declaring Wednesday, 12 September 2012, as a special (non working) day in theCity Lipa. (August 25, 2012)No. 464Declaring Wednesday, 26 September 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Naval, Province of Biliran. (August 29, 2012)56 POLICY STATEMENTS

No. 465Declaring Saturday, 29 September 2012, as a special (non-working) day in the Cityof Bacoor. (August 29, 2012)No. 466Declaring Wednesday, 5 September 2012, as a special (non-working) day in theCity of General Santos. (August 31, 2012)No. 467Declaring Saturday, 29 September 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of San Rafael, Province of Bulacan. (September 3, 2012)No. 468Declaring Wednesday, 10 October 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Kawayan, Province of Biliran. (September 11, 2012)No. 469Declaring Friday, 26 October 2012, as a special (non-working) day in theProvince of Catanduanes. (September 11, 2012)No. 474Declaring Magdalena Galinato Gamayo as “Manlilikha ng Bayan” for 2012.(September 13, 2012)No. 475Declaring Teofilo Callos Garcia as “Manlilikha ng Bayan” for 2012.(September 13, 2012)No. 476Declaring Friday, 5 October 2012, as a special (non-working) day in theMunicipality of Sta. Cruz, Province of Davao del Sur. (September 18, 2012)JULY - SEPTEMBER 201257

No. 477Declaring Thursday, 20 September 2012, as a special (non-working) day in theProvince of Ilocos Norte. (September 18, 2012)No. 478Creating and designating a parcel of land situated within Nuvali DevelopmentComplex, Barangay Canlubang, Calamba City, Laguna, as Tourism EconomicZone pursuant to Republic Act No. 7916, as amended by Republic Act No. 8748.(September 18, 2012)No. 479Declaring Friday, 21 September 2012. as a special (non-working) day in theMunicipality of San Mateo, Province of Rizal. (September 20, 2012)REPUBLIC ACTSJuly – September 2012No. 10170An act reapportioning the Second (2nd) legislative district of Quezon City,thereby creating two (2) additional legislative districts and twelve (12)sangguniang panlungsod seats from such reapportionment. (July 2, 2012)No. 10171An Act reapportioning the Province of Palawan into three (3) legislativedistricts. (July 19, 2012)No. 10172An act further authorizing the city or municipal civil registrar or the consulgeneral to correct clerical or typographical errors in the day and month inthe date of birth or sex of a person appearing in the civil register without58 POLICY STATEMENTS

need of a judicial order, amending for this purpose Republic Act No. 9048.(August 15, 2012)No. 10173An Act protecting individual personal information in information andcommunications systems in the government and the private sector,creating for this purpose a National Privacy Commission, and for other purposes.(August 16, 2012)No. 10174An act establishing the People’s Survival Fund to provide long-term finance streamsto enable the government to effectively address the problem of climate change,amending for the purpose Republic Act No. 9729, otherwise known as the “ClimateChange Act of 2009″, and for other purposes. (August 16, 2012)No. 10175An Act defining cybercrime, providing for the prevention, investigation,suppression and the imposition of penalties therefor and for other purposes.(September 12, 2012)No. 10176An Act reviving the observance of Arbor Day by authorizing the LocalGovernment Units the responsibilities for celebrating the day for tree planting as anannual event. (September 12, 2012)No. 10177An Act reapportioning the Province of Cotabato into three (3) legislativedistricts. (September 14, 2012)No. 10178An Act granting the Reliance Broadcasting Unlimited, Inc. a franchise toconstruct, install, establish, operate and maintain radio and televisionbroadcasting stations in the Philippines. (September 21, 2012)JULY - SEPTEMBER 201259

No. 10179An Act granting the Cultural Foundation of Davao del Sur Incorporated (CFDI)a franchise to construct, install, establish, operate and maintain radio andtelevision broadcasting stations in Davao del Sur. (September 21, 2012)No. 10180An Act granting the Nueva Vizcaya State University a franchise toconstruct, install, establish, operate and maintain radio and television broadcastingstations in Region II. (September 21, 2012)No. 10181An Act granting the TV Maria Foundation Philippines, Incorporated a franchiseto construct, install, establish, operate and maintain television broadcastingstations in the Philippines. (September 21, 2012)No. 10182An Act granting the Telecommunications Technology Solutions, Inc. afranchise to construct, install, establish, operate and maintaintelecommunications systems throughout the Philippines. (September 21, 2012)No. 10183An Act amending the franchise of Wi-Tribe Telecoms, Inc., (formerlyLiberty Broadcasting Network, Incorporated) granted under Republic Act No.1553, as amended by Republic Act No. 4154, and renewing/extending theterm thereof for another 25 years from the date of the effectivity of this act.(September 21, 2012)60 POLICY STATEMENTS