Conference proceedings - Zbornik Radova[1].pdf - Univerzitet u ...

Čađ čine veoma fine, male čestice, veličine oko 5 mikrona, kojese u obliku aerosola nalaze u vazduhu. S obzirom da se najfiniječestice ponašaju kao gas, one lako prodiru do alveola. Veličinačestica, brzina i dubina disanja, kao i refleks kašljanja i kijanja,faktori su koji podstiču dejstvo čađi na organe za disanje. Česticekoje se zadrže u gornjim disajnim putevima eliminišu se kašljanjem ikijanjem, dok one koje dospeju u donje disajne puteve bivaju brže ilisporije fagocitovane i limfnim putevima transportovane u limfnežlezde. Čestice čađi mehanički nadražuju sluznicu disajnih puteva, apri produženoj izloženosti dovode do bujanja vezivnog tkiva inastanka fibroze. Bitno je naglasiti da se na česticama čađi, zbogspecifične strukture i velike apsorpcione površine, zadržavajubakterije i zagađujuće supstancije, što povećava njihovo štetnodejstvo.Taložne materije u vazduhu uključuju čestice čiji dijametarprelazi 10 mikrona. Usled sopstvene težine ove čestice imajusposobnost taloženja pa se njihovo uzorkovanje vrši uz pomoćsedimentatora, nakon čega se iz ovako prikupljenog aerosedimentaodređuje količina tečnih zagađivača kao i čvrstih materija kojekišnica rastvara u atmosferi.1. MREŽA MERNIH MESTASistematska merenja imisije obuhvaćena su Uredbom outvrđivanju Programa kontrole kvaliteta vazduha (Službeni glasnikRS 23/2006) [10]. Merenja se obavljaju u mreži mernih mesta kojučine:• Osnovna mreža meteoroloških stanica i osnovna mreža urbanihmeteoroloških stanica;• Lokalna mreže urbanih stanica za merenje imisije osnovnihzagađujućih materija i lokalna mreža urbanih stanica za merenjeimisije specifičnih zagađujućih materija;• Osnovna mreža stanica za praćenje uticaja zagađenog vazduhana zdravlje ljudi.Na mernim mestima iz Uredbe o utvrđivanju Programa kontrolekvaliteta vazduha [10], sprovodi se monitoring kvaliteta vazduha uskladu sa Pravilnikom o graničnim vrednostima, metodama merenjaimisije, kriterijumima za uspostavljanje mernih mesta i evidenciji~ 54 ~