Conference proceedings - Zbornik Radova[1].pdf - Univerzitet u ...

UVODPovršinska eksploatacija je jedan od najstarijih načina iskopamineralnih sirovina, a u Srbiji je dominantna u ukupnoj eksploatacijisirovina [1]. Današnji površinski kopovi, zahvaljujući razvojutehnike i tehnologija, zauzimaju ogromna prostranstva, a sirovina seeksploatiše na velikim dubinama. U eksploataciji obojenih metalakod nas su najzastupljeniji veliki i duboki površinski kopovi od kojihsu najznačajniji rudnici u Majdanpeku i Boru.Rudnik bakra Majdanpek je poznat još iz rimskog doba, apovršinska eksploatacija je započela 1958. godine. Kao posledicarudarskih aktivnosti, degradirano je više od 800 ha površine.Prvobitni šumsko planinsko-brdski teren je iskopavanjima ideponovanjem deposola (odložene jalovine) pretvoren u potpunodrugačiji oblik reljefa. Formirane su mnogobrojne neravne površinesa depresijama i uzdignutim kupama. Po sastavu ovaj odloženisupstrat predstavlja konglomerat različito kombinovanih po sastavu ikoličini, litoloških slojeva otkrivke [2]. Odlagališta jalovine sustrma, erodirana i visoke kiselosti (pH je najčešće 2.9-3.4), akarakterišu ga i visoke koncentracije toksičnih metala koji mogu bitiograničavajući faktor u rekultivaciji. Upravo iz ovih razloga, a i zatojer su to područja sa niskim prirodnim inokulnim potencijalom uokolini rudnika neophodna je sadnja biljaka koje su inokulisanemikoriznim gljivama. Prisustvo mikorizne simbioze na korenusadnica drveća je često jedini preduslov za preživljavanje i rast tihsadnica pod nepovoljnim uslovima spoljne sredine [3]. U ovojzajednici obe komponente imaju koristi od zajedničkog života.Gljiva (mikobiont) doprinosi povećanju mase korena [4], štoomogućava biljci da usvoji hranljive materije koje su na većoj dubiniod korena. Odnosno, doprinos gljiva kao simbionta na korenuomogućava bolje snadbevanje biljke hranljivim materijama izzemljišta, što rezultira poboljšanjem rasta biljaka, i to znatno više uodnosu na nemikorizirane. Pored apsorpcije hranljivih materijaektomikoriza može da zaštiti korenov sistem od naseljavanjapatogenih i saprofitskih mikroorganizama [5]. Stoga mikoriziranesadnice treba formirati u rasadniku pri proizvodnji sadnog materijalajer nakon sadnje, zemljište utiče na prisustvo mikoriznih gljivasvojim fizičkim i hemijskim osobinama, a pre svega povećanimkoncentracijama teških metala koji mogu biti pojedinačno prisutni~ 369 ~