Conference proceedings - Zbornik Radova[1].pdf - Univerzitet u ...

UVODČinjenica da su klimatske promene, u određenoj meri izazvane iporastom koncentracije ugljen-dioksida u atmosferi usled različitihantropogenih aktivnosti postaje sve prihvaćenija, kako u naučnimkrugovima, tako i u široj javnosti. Iako se kao glavni antropogeniizovor ugljen-dioksida izdvaja sagorevanje fosilnih goriva, velikiznačaj ima i oslobađanje ugljenika vezanog u šumskim ekosistemimausled različitih oblika deforestacije. Procenjuje se da oko 20% odukupne količine ugljen-dioksida koji se godišnje emituje u atmosferuantropogenim aktivnostima potiče od deforestacije i degradaciješuma [1]. Ugljenik se u šumskim ekosistemima stalno nalazi uprocesu kruženja između biomase, atmosfere i zemljišta. Iz godine ugodinu, kako šume rastu i povećavaju svoju biomasu, one apsorbujuugljen-dioksid iz atmosfere i koriste ga za sintezu kompleksnijihorganskih jedinjenja, a deo ovih jedinjenja učestvuje u formiranjubiljnog tkiva (drvenasto tkivo, korenje, lišće i dr.), što dovodi dovezivanja ugljenika u šumskoj biomasi. S obzirom na to šumskeekosisteme možemo okarakterisati kao „rezervoare“ ugljenika, što jeveoma značajno u kontekstu klimatskih promena, jer vezivanjeugljenika u šumskim „rezervoarima“ znači da će manje ugljendioksidabiti prisutno u atmosferi. Na veliki značaj pošumljavanjakao načina za uklanjanje ugljen-dioksida iz atmosfere i ublažavanjaklimatskih promena ukazano je i u Kjoto Protokolu. Pored togaMeđunarodni panel za klimatske promene smatra da će održivoupravljanje šumama, koje održava postojeće i dovodi do nastajanjanovih šumskih „rezervoara“ ugljenika, biti jedan od značajnijihoblika smanjenja atmosferske koncentracije ugljen-dioksida [2].Veliki potencijal šumskih ekosistema da vezuju i zadržavajuugljenik znači i da one mogu biti veliki izvor emisije ugljenika usledrazličitih procesa degradacije. U zavisnosti od oblika degradacije,određeni deo ugljenika koji je vezan u šumskoj biomasi, će serazgraditi do ugljen-dioksida i dospeti u atmosferu. Velikomuništavanju šuma koje se dogodilo krajem prošlog veka se pripisuje25% od ukupne količine antropogene emisije ugljenika [3].~ 207 ~