honoris causa - Gazeta Uniwersytecka - Uniwersytet Śląski

nr 10 (180) Lipiec-Wrzesień 2010ISSN 1505-6317

Dziekan Wydziału Prawa i Administracji prof. dr hab. Zygmunt Tobor, prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Buzek i JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław BanyśDoktorat honoris causadla prof. Jerzego BuzkaGratulacje od rodzinyFoto: Agnieszka Sikora11 czerwca na Wydziale Prawa i Administracji UŚ odbyła się uroczystość nadaniatytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego prof. Jerzemu Buzkowi

Alliance Françaiseprzy Uniwersytecie Śląskimzaprasza na kursy:- język francuski ogólny i specjalistyczny(prawniczy, handlowy)- przygotowanie do egzaminu DELF/DALF- klub konwersacyjny- kursy dla dzieciNowa formuła zajęć:30 godz. – 420 zł60 godz. – 780 zł90 godz. – 1080 złTablica interaktywna na zajęciach.Biblioteka i Mediateka francuska.Centrum egzaminacyjne DELF/DALF.ul. Szkolna 7, 40-006 Katowicetel./fax. 032 359 22 08www.oaf.us.edu.pl, oaf@us.edu.plPolecamyWYDARZENIAJerzy Buzek doktorem honoris causaUniwersytetu Śląskiego ................. str. 4-5Mądrość i niezłomność ................. str. 6-8XIV koncert akademicki .................... str. 9Szeroko otwarte drzwi .................. str. 9-11FELIETONYLetnie niespodzianki ...................... str. 27Zapraszam do schronu ..................... str. 27PONADTONie samym chlebem człowiek żyje… str. 12„Twoje zdanie się liczy” ..................... str. 13Od umysłów do rynku ................ str. 14-15Protestujemy ............................... str. 15Wmurowanie kamieni węgielnychpod budowę gmachów:CINiBA i ŚMCEiBI ...................... str. 16-17„Bezpieka”w Uniwersytecie Śląskim ............. str. 18-26Kronika UŚ ................................ str. 28-30Wydawnictwo UŚ .............................. str. 30Uniwersytet Śląski w Katowicach i Stowarzyszenie Kulturyi Folkloru Ziem Polskich PATRIA zapraszająnaXXIII Międzynarodowy StudenckiFestiwal Folklorystyczny28 sierpnia – 5 września 2010 r.W programie występy zespołów z:Argentyny, Portugalii, Turcji, Rosji, Białorusi, Ukrainy i PolskiGospodarz Festiwalu:Studencki Zespół Pieśni i Tańca „Katowice” Uniwersytetu ŚląskiegoWięcej informacji na stronie: http://www.festiwal.us.edu.plPismo ukazuje się od 1992 roku za zgodą JM Rektora.ISSN 1505-6317Okładka: Prof. Jerzy Buzek doktorem honoris causa UŚ/fot. Agnieszka SikoraREDAKTOR NACZELNA: Iwona KolasińskaREDAGUJE ZESPÓŁ: Agnieszka Sikora, Maria SztukaWSPÓŁPRACOWNICY: Aleksandra Kielak, Katarzyna RożkoOPRACOWANIE WERSJI INTERNETOWEJ:Bianka Porębska, Ewa UhligADRES REDAKCJI:ul. Bankowa 5 (dawna siedziba NBP), III piętro, pok. 540-007 Katowice, tel.: (032) 359 19 64, faks: (032) 359 22 01e-mail: gazeta@us.edu.pl lub gazetauniwersytecka@op.plJESTEŚMY W INTERNECIE: http://gu.us.edu.plOBSŁUGA POLIGRAFICZNA: Oficyna Wydawniczo-Projektowa„Markan” Marcin Kandziora, ul. Piastów 7/204, 40-866 Katowicetel. (032) 254 28 09, e-mail: markan6@o2.plNakład: 1000 egz.Redakcja zastrzega sobie prawo skracania, adiustacji i redagowania tekstów.Redakcja nie identyfikuje się ze wszystkimi przedstawionymi poglądamiautorów. Niektóre z nich traktujemy jako zaproszenie do dyskusji.3W numerze

WydarzeniaJerzy Buzek doktorem honoris causa Uniwersytetu ŚląskiegoHonorujemy wielkiegoPolaka i Ślązaka411 czerwca na WydzialePrawa i AdministracjiUŚ odbyła się uroczystośćnadania tytułudoktora honoris causaUniwersytetu Śląskiegoprof. zw. dr. hab. inż.Jerzemu Buzkowi, przewodniczącemuParlamentuEuropejskiegosiódmej kadencji, prezesowiRady MinistrówIII RP. O nadaniu tytułuzdecydował Senat UniwersytetuŚląskiegouchwałą z 20 kwietnia2010 roku.Wuroczystości uczestniczyło wieluznamienitych gości, wśród nichznaleźli się m.in. europarlamentarzyści,senatorowie, posłowie a takżeczłonkowie rządu, na czele którego w latach1997-2001 stał Jerzy Buzek, przedstawicielenajwyższych władz wojewódzkich z marszałkiemBogusławem Śmigielskim i wojewodąZygmuntem Łukaszczykiem, prezydencimiast uniwersyteckich, konsulowieFrancji, Czech, Słowacji, ambasador Cypru,rektorzy zaprzyjaźnionych uczelniz kraju i zagranicy, przedstawiciele duchowieństwaKościoła katolickiego i Kościołaewangelicko-augsburskiego oraz najbliższarodzina prof. J. Buzka. Uroczystości przewodniczyłJM Rektor prof. zw. dr hab.Władysław Banyś.– Cieszę się – podkreślił rektor – że to dostojnegrono powiększy się o osobę panaprofesora, promotora nauki, pioniera pracz pogranicza technologii i ekonomii, polityka,który podniósł znaczenie badańw dziedzinie czystych technologii węglowychdo rangi strategicznych dla rozwojuŚląska, Unii Europejskiej i całego świata.W laudacji, wymownie zatytułowanej„Mądrość i niezłomność”, jej autor prof. zw.dr hab. Janusz Janeczek przedstawił sylwetkęFoto: Agnieszka SikoraProf. zw. dr. hab. inż. Jerzy Buzek, dhc, wygłosiłwykład pt. „Opowieść o moim Śląsku”dostojnego doktoranta – drogi jego karierynaukowej, działalności społecznej, politycznej,na których zawsze kierował się „głębokimhumanizmem i rozumieniem potrzeb ludzi”,a więc wartościami stanowiącymi o istociei dostojeństwie uniwersytetu. – Honorujemywielkiego Polaka i wielkiego Ślązaka– podsumował prof. J. Janeczek.Artystyczną oprawę uroczystości zapewniłAkademicki Chór „Harmonia” poddyrekcją dr Izabelli Zieleckiej-Panek.Gratulacjom towarzyszyły niezwykłeprezenty dla doktoranta. Pierwszy wręczyłaprof. zw. Małgorzata Łuszczak, dyrektor InstytutuSztuki Wydziału ArtystycznegoUniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Księgazatytułowana „Powrót do domu” to małarzeźba, jej zasadniczą część stanowi pamiętnik,wykonany z cieszynitu, kamieniaktórego historię pisał czas, o czym świadcząkolejne jego warstwy, przypominające kartkiksięgi. Pamiętnik owinięty zostałw makatkę z napisem „Powracasz dodomu zmęczony, ale szczęśliwy”, całość zaśumieszczona jest w drewnianym futeraleozdobionym malowidłami Krystyny Pasterczyk,rzeźbiarki z Cieszyna. Akwareleprzedstawiają pejzaże rodzinnych stronJerzego Buzka. Powstały dwa egzemplarzerzeźby.– Ten mały obiekt rzeźbiarski jest początkiemniezwykłego księgozbioru BibliotekiUniwersytetu Śląskiego – wyjaśniłaprof. Małgorzata Łuszczak. – Będą toksięgi dla wybitnych uczonych, którzyzasłużyli się naszej uczelni, krajowi, światunauki.Kolejnym ofiarodawcą był światowejsławny artysta Wojciech Siudmak, który odwielu lat współpracuje z naszym Uniwersytetem.Wręczając kryształową miniaturęrzeźby, która wkrótce stanie w Wieluniu,artysta zapoczątkował pierwszy etap ŚwiatowegoProjektu Pokoju, (pod patronatemUNESCO), którego misją jest połączeniedziełami sztuki różnych miast świata, a celemwykreowanie Wielunia na światowegoorędownika pokoju, niosącego ideeharmonii, tolerancji i pojednania.– Dumny jestem, że przewodniczącymParlamentu Europejskiego jest Polak – powiedziałW. Siudmak. – Mieszkając w Paryżu,wiem jak istotne są dla Polski, a takżedla Polaków przebywających na emigracji,takie osobistości, z których mogą byćdumni, i którymi mogą się szczycić w swoichśrodowiskach. To jest szczególnieważne dla naszej godności, dla naszejpolskości.Uroczystość zakończyło wystąpienie dostojnegodoktoranta, który nie ukrywałwzruszenia. – Zostałem w niezwykły sposóbobdarowany. Najpierw laudacją panarektora, teraz wiem, co oznacza odbieraćtaki tytuł na uczelni humanistycznej, a następniedziełami, niosącymi głębokieprzesłania, które odbieram jako dowodyniezwykłej sympatii.Wykładem Jerzego Buzka była „Opowieśćo moim Śląsku”, w której przypomniałdzieje swojej „małej ojczyzny”, a historycznywstęp stał się podstawą do rozważańna temat szans i wyzwań, jakieobecnie otwierają się przed naszym regionem.Wiele uwagi profesor poświęciłroli Uniwersytetu Śląskiego.– W czerwcu 1968 roku rozpoczęła sięnowa, ważna śląska historia. I chciałbymto szczególnie podkreślić – uczelnia wasza,nasza uczelnia powstała w ramach pomarcowychporządków, jako przeciwwagadla tradycyjnych ośrodków akademickicha przede wszystkim Uniwersytetu Jagiellońskiego.Powstała jako zaplecze dla partyjnychlokalnych ośrodków władzy. Ale tak,czy owak była to decyzja wielka. Często jed-

WydarzeniaLaudatio wygłoszone przez prof. zw. dr. hab. Janusza Janeczkaz okazji przyznania prof. zw. dr. hab. inż. Jerzemu Buzkowi,przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego, godności doktorahonoris causa Uniwersytetu Śląskiego w KatowicachMądrość i niezłomność6Spełniając wolę Senatu Uniwersytetu Śląskiego, MagnificencjaRektor dokona podniosłego aktu nadania najwyższejgodności akademickiej Dostojnemu DoktorantowiPanu Profesorowi Jerzemu Buzkowi. Wszelako zanim ta radosnachwila nastąpi zastanówmy się przez moment nad istotądzisiejszej uroczystości. Jej ceremoniał nie bez powodu odwołujesię do wielowiekowej tradycji uniwersytetu. Doktorat honorowynie jest bowiem wyłącznie nagrodą za szczególne dokonania. Jestpersonifikacją wartości i ideałów, którym od wieków hołduje uniwersytet.Kierując się w swoim działaniu systemem owych wartościi uznając je za nadrzędne oraz ponadczasowe dąży do wskazaniaosób będących ich uosobieniem, a nadając im tytuł doktorahonorowego czyni je w wymiarze symbolicznym członkamiswojej społeczności. Uniwersytet chce przy tym zwrócić uwagęszerszej publiczności, a zwłaszcza młodzieży na istnienie rzeczywistychautorytetów, biorących się z ich przełomowych dokonańi godnej naśladowania postawy życiowej.Dotychczasowi doktorzy honorowi Uniwersytetu Śląskiegotworzą poczet 39 znakomitych postaci świata nauki, kultury, sztukioraz przedstawicieli sfer życia publicznego. Jednak obecniehonorujemy postać wyjątkową ze względu na niezwykle szerokiespektrum różnorodnych działań i towarzyszących imosiągnięć Dostojnego Doktoranta. Stąd do oceny dokonań DostojnegoDoktoranta powołano wybitnych przedstawicieli wieludziedzin: prawnika a zarazem posłankę do Parlamentu Europejskiego,chemika, ekonomistę oraz socjologa, o laudatorze- geologu nie wspominając. Wszyscy pisali swoje opinie wzorującje na konstrukcji przeplatających się ale wyraźnie autonomicznychwątków życiorysu Dostojnego Doktoranta: uczonego,społecznika, polityka, europejczyka. Ja dodam: wielkiego Ślązaka.Dokonajmy zatem pobieżnego z natury rzeczy oglądu „wielopostaci”Dostojnego Doktoranta.Jerzy Buzek- uczonyPo ukończeniu w 1957 roku chorzowskiego Liceum Ogólnokształcącegoim. Juliusza Słowackiego – dzisiaj jest to liceumakademickie pod naukowym patronatem Uniwersytetu Śląskiego– podjął studia na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym PolitechnikiŚląskiej w Gliwicach. Przy wyborze studiów zapewnenie bez znaczenia pozostawał fakt, iż ojciec przyszłego premiera,Paweł był inżynierem elektrykiem.Po ukończeniu studiów w 1963 roku Jerzy Buzek związał sięz Instytutem Inżynierii Chemicznej PAN. W 1969 roku obroniłprzed Radą Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej doktorat,a w 1979 roku Rada Wydziału Technologii i Inżynierii ChemicznejPolitechniki Śląskiej nadała mu stopień doktora habilitowanego.Tytuł profesora nauk technicznych otrzymał w 1997 roku.Profesor Jan Kaźmierczak w swojej opinii wskazuje na dwa dominującenurty w twórczości naukowej Dostojnego Doktoranta.Jeden skierowany na zjawiska powierzchniowe, a drugi dotyczącyteorii i zastosowań inżynierii procesowej w powiązaniu z zagadnieniemekonomicznej optymalizacji instalacji stosowanychw przemyśle chemicznym. Staż naukowy na Uniwersyteciew Cambridge wywołał u profesora Buzka zainteresowanie pochłanianiemdwutlenku węgla – zainteresowanie kultywowanedo dzisiaj w kontekście globalnego ocieplenia.Szczególnie ważne, również z punktu widzenia praktycznego,okazały się prace nad odsiarczaniem spalin. Ich wynikiem, opróczlicznych publikacji i prezentacji na forach międzynarodowych,było wdrożenie instalacji przemysłowych w elektrowniach, międzyinnymi w Elektrowni Rybnik, ciepłowniach i rafineriach. Tymsamym badania profesora Buzka i kierowanego przez niego zespołustały się niezwykle istotne dla ochrony środowiska.W 1992 roku kierował zespołem ekspertów PAN w zakresieochrony powietrza, a w 1993 roku organizował Konsorcjum OchronyPowietrza na Śląsku. Wielokrotnie wybierano go do KomitetuEnergetyki PAN i do Komitetu Inżynierii Chemicznej i ProcesowejPAN, w którym pełnił funkcję sekretarza naukowego. Byłrównież sekretarzem rady redakcyjnej prestiżowego czasopisma„Inżynieria Chemiczna i Procesowa”. Reprezentował Polskęw Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, uczestniczącw opracowaniu programu związanego z efektem cieplarnianym.Jak wskazują recenzenci policzalnym plonem twórczości naukowejprofesora Buzka jest ponad 200 opracowań naukowych,w tym ponad 50 artykułów opublikowanych w renomowanych czasopismachmiędzynarodowych. Jest także autorem trzech patentów.Szczególną rolę przywiązywał do rozwoju młodej kadrynaukowej. Wypromował czterech doktorów, a echem troskio młode talenty jest ogłoszony przez Niego konkurs „Debiut Naukowy2010”, adresowany do studentów i umożliwiający im opublikowaniew wersji książkowej rozpraw o charakterze naukowym.Uczonym nie przestaje się być. To jest rodzaj powołania towarzyszącegouczonemu przez całe życie, niezależnie od tegoczym się zajmuje. Nie inaczej jest z profesorem Jerzym Buzkiem,mimo Jego zaangażowania społecznego i politycznego.Jerzy Buzek– działacz społecznyGdyby Jerzy Buzek żył w normalnym kraju, to zapewne kontynuowałbyz powodzeniem działalność badawczą ku pożytkowinauki i techniki. Wszelako Polska Ludowa tak do końca krajemnormalnym nie była, stąd ścieżki karier życiowych uczonych byłyzasadniczo dwie: zasklepienie się w problemach naukowych albozaangażowanie w społeczne ruchy niezgody na otaczającą rzeczywistość.Przyszłemu premierowi ta druga była bliższa. Tym bardziej,że był zwolennikiem poglądu, iż człowiek aktywny naukowonie powinien tej aktywności do nauki ograniczać (z recenzjiprof. Jana Kaźmierczaka). Sierpień 1980 roku zmienił bieg nietylko historii Polski ale wpłynął też zasadniczo na losy i życiowewybory Jerzego Buzka. Z ruchem solidarnościowym związał sięod początku, współtworząc Górnośląską, a następnie OgólnopolskąKomisję Porozumiewawczą Nauki. Latem 1981 roku przewodniczyłobradom drugiej tury I Krajowego Zjazdu DelegatówNSZZ Solidarność. Po wprowadzeniu stanu wojennegouniknąwszy internowania współtworzył podziemne strukturyZwiązku począwszy od Tymczasowej Komisji Konsultacyjnej „S”.Już w styczniu 1982 roku ukazał się pierwszy numer RegionalnegoInformatora „S” współredagowanego przez Jerzego Buzka.

Foto: Agnieszka SikoraProf. zw. dr hab. Janusz Janeczek, laudatorZ Jego inicjatywy powołano Regionalną Komisję Wykonawczą „S”,zalążek struktur nielegalnej „Solidarności” w regionie śląskodąbrowskim.Przybrawszy pseudonim „Karol”, od swojego drugiegoimienia, nawiązał kontakty z ogólnopolskimi strukturamipodziemnej „Solidarności”. Do roku 1987 był sekretarzem TymczasowejKomisji Koordynacyjnej NSZZ „S”. Z racji swojejmądrości, wiedzy oraz cech osobowościowych, zwłaszcza koncyliacyjnościcieszył się wśród działaczy „Solidarności” estymąi zasłużoną opinią eksperta. Po przełomowym roku 1989 nadalaktywnie uczestniczył w działalności związkowej, między innymiprzewodnicząc obradom kolejnych Krajowych Zjazdów DelegatówNSZZ Solidarność. Wszystko to prowadziło Go nieuchronnieku wielkiej polityce.Jerzy Buzek– politykDzieci mają różne marzenia. Mały Jerzy chciał zostać…posłem do parlamentu. Jak sam wyznaje: „Gdy miałem 15 lat,to wymyśliłem sobie, że najpiękniejsza rzecz, jaka mogłaby misię w życiu wydarzyć, to zostać posłem w wolnej Polsce”. Marzenieziściło się w 1997 roku.Jeszcze nie zdążył na dobre zagościć w poselskiej ławie, kiedydesygnowano go na szefa Rady Ministrów. Tekę premiera objąłw grudniu 1997 roku. Przyszło mu kierować rządem utworzonymprzez Ruch Społeczny „Akcja Wyborcza Solidarność”,a składającym się z wybitnych osobowości, aczkolwiek częstoo diametralnie różnej wizji Polski. Tylko Jego zdolnościom mediacyjnym,koncyliacyjności, skłonności do dialogu raczej niż dodziałania z mocy sprawowanego urzędu, a przede wszystkim Jegokonsekwencji i niezłomności zawdzięczał ten rząd swojenajdłuższe w dotychczasowej historii trwanie. I nie było to trwaniestatyczne lecz pełne przełomowych reform społeczno-gospodarczych,w tym systemu emerytalnego, służby zdrowia, administracjii oświaty.Profesor Marek Rocki podkreśla, iż zasługą premiera Buzka„było przede wszystkim nie tylko wskazanie celu reform, ale jednocześniesposobu jego realizacji, a więc drogi przejścia pomiędzydwoma systemami gospodarowania. Transformacja systemugospodarczego i politycznego musiała być ówcześnie dokonywanana przekór populizmowi partii politycznych i w konfrontacji zespołeczeństwem nie posiadającym wiedzy ekonomicznej, a co więcejoczekującym nierealnie szybkiego zrealizowania populistycznychobietnic”. Nieomal jednoczesne wprowadzenie czterechdużych reform systemowych w społecznie wrażliwych obszarachbyło ze strony rządu Buzka przedsięwzięciem śmiałym, ale miałopolityczną cenę. Premier Buzek miał tego pełną świadomość.Wszelako jak zawsze kierował się racją stanu w przekonaniu, iżreformy w okresie transformacji ustrojowej i gospodarczej są Polscepo prostu niezbędne. Jak to ujmuje profesor Rocki, premierBuzek „w historycznym dla Polski okresie wdrażał reformyumacniające polską gospodarkę w systemie rynkowym”… i dalej„to, że jednocześnie był autorem lub współautorem koncepcjitych reform dodaje szczególnej wartości Jego osiągnięciom.Pozytywne skutki działalności reformatorskiej prof. dr. hab. JerzegoBuzka w końcowych latach XX wieku są bezsporne”.Czas jest najlepszym weryfikatorem wszelkiego działania. Nieinaczej jest także w przypadku reform rządu Jerzego Buzka. Coprawda, trudno o ich pełną obiektywną ocenę, gdyż jak to podkreślaprofesor Rocki kolejne rządy dokonywały ich korekt „najczęściejz przesłanek politycznych”, to jednak szereg ówcześnieprzyjętych rozwiązań znakomicie sprawdza się i dzisiaj. Wspomnijmychoćby wprowadzenie w 1998 roku trójstopniowej strukturypodziału administracyjnego Polski inicjującej decentralizacjępaństwa w wielu obszarach i wzmacniającej postawy obywatelskie.Wzmocnienie roli samorządu terytorialnego wpisujące sięw priorytety Unii Europejskiej jest wielką zasługą rządu Buzka,pozytywnie zweryfikowaną przez czas i praktykę.Nie można zapominać o doniosłej roli premiera Buzka w umocnieniumiędzynarodowej pozycji Polski. Przypomina nam o tymw swojej recenzji profesor Marek Ziółkowski wskazując, iż to zakadencji rządu Buzka Polska stała się członkiem NATO oraz rozpoczętezostały rozmowy akcesyjne z Unią Europejską. Rządw wyniku analizy polskiego prawodawstwa w kontekście jego zgodnościz prawem europejskim doprowadził do uchwalenia przezSejm około 400 ustaw, w większości ustaw dostosowujących. Przygotowanezostały stanowiska negocjacyjne we wszystkich obszarachtraktatowych, a w 19 (na 29) negocjacje pomyślnie zakończono.Porażka wyborcza w 2001 roku była polityczną ceną jaką przyszłozapłacić za trudne reformy. Nie pierwszy to i zapewne nieostatni taki przypadek w historii, kiedy doraźny osąd społeczeństwajest nieprzychylny tym, którzy dokonywali niezbędnych aleniepopularnych zmian społecznych i gospodarczych. Czas orazodniesienie do poczynań następców zmieniają ludzkie poglądyi oceny dokonań reformatorów. Po niespełna trzech latach JerzyBuzek wrócił do polityki w wielkim stylu. Wyborcy, tutaj na Śląskudocenili przymioty i dokonania byłego premiera i wsparli go w wyborachdo Parlamentu Europejskiego w 2004 największą w Polsceliczbą głosów. Dodajmy, jakże zasłużenie.Jerzy Buzek– EuropejczykBez wątpienia profesor Jerzy Buzek doskonale rozumie intereswspólnoty europejskiej oraz interes i miejsce Polski w tej wspólnocie.Doskonale rozumie istotę pojęcia europejskości i fenomenEuropy. Jego niespożyta energia znalazła ujście w ParlamencieEuropejskim. Zaangażował się w prace licznych parlamentarnychKomisji: Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Ochrony Śro-7Wydarzenia

Wydarzenia8dowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności orazPrzeciwdziałania Zmianom Klimatu.W pracy parlamentarnej łączy wszystkie pola swojej aktywności:uczonego oraz organizatora badań naukowych, społecznika i polityka.Pani profesor Genowefa Grabowska, posłanka do ParlamentuEuropejskiego w kadencji 2004-2009, pełniąca w nimważną funkcję skarbnika, tak charakteryzuje działalność DostojnegoDoktoranta: „zarówno w komisjach parlamentarnych,jak i na forum plenarnym Parlamentu Jerzy Buzek podejmowałdziałania odważne, kompetentne, o dużym ciężarze gatunkowym,osiągając rezultaty widoczne i odczuwalne dla wszystkich Polaków”.I dalej: „Profesor Jerzy Buzek dał się poznać jako poseł pracowity,kompetentny, ceniony i lubiany”. Wszechstronność popartadoświadczeniami czasów premierostwa szybko zostajedostrzeżona. Profesorowi Buzkowi powierzane są ważne zadania.Był posłem sprawozdawcą 7 Programu Ramowego Badań, RozwojuTechnologicznego i Wdrożeń Unii Europejskiej. Skuteczniezabiegał o wzrost funduszy w tym Programie oraz o równoprawnydostęp do niebagatelnych przecież środków finansowychprogramu dla nowych członków Unii Europejskiej. ReprezentowałParlament Europejski w czasie „pomarańczowej rewolucji”na Ukrainie i negocjował warunki współpracy z organizacjąASEAN skupiającą kraje Azji południowo-wschodniej. Te i wieleinnych wyróżniających działań zostało uhonorowanych w 2006roku tytułem Eurodeputowany Roku nadanym Mu przez oficjalnyorgan Parlamentu Europejskiego The Parliament Magazine.W 2007 roku przewodniczący Parlamentu Europejskiego HansGert Pöttering wręczył profesorowi Buzkowi statuetkę gołębiaufundowaną z okazji 60.lecia przyjęcia Deklaracji Praw Człowieka.Jerzy Buzek przekazał ją Lechowi Wałęsie, a godzi się wspomnieć,że laureatami tej nagrody byli także papież Benedykt XVI,kanclerz Angela Merkel i Dalaj Lama. Wszelako najwyższąformą uznania dla Jego zasług dla Europy był Jego wybór na przewodniczącegoParlamentu Europejskiego, poprzedzony spektakularnymzwycięstwem w wyborach do Parlamentu Europejskiegow Polsce w 2009 roku. Nieomal 400 tysięcy wyborców wsparłoJego kandydaturę,poprawiając tym samym rekord wyborczyz 2004 roku. Czternastego lipca tego roku Jerzy Buzek głosamiponad 86% eurodeputowanych został wybrany PrzewodniczącymParlamentu Europejskiego. Aż 5 głównych frakcji politycznychw Parlamencie Europejskim jednoznacznie poparło kandydaturęJerzego Buzka – przypadek w dziejach tej instytucji bezprecedensowyi świadczący o zaufaniu jakim Go darzą w Europie.Z właściwą sobie skromnością swój triumf skomentował następująco:„traktuję ten wybór jako wyraz hołdu dla milionów obywatelinaszych krajów, którzy nie poddali się reżimowi”.Będąc Europejczykiem w każdym calu nasz doktorant nie zapominao swoich korzeniach, o Śląsku.Jerzy Buzek– ŚlązakJerzy Buzek jest stela czyli ze Śląska Cieszyńskiego. Urodzonyprzed 70 laty w Śmiłowicach na Zaolziu, młodzieńcze lata spędziłw Chorzowie, a czas kariery naukowej związał Go z Gliwicami.Jest Ślązakiem nie tylko z życiorysu, ale też z wyboru. Nieprawi nam o wyższości Śląska nad resztą świata, ani nie użalasię nad „śląską krzywdą”, lecz skutecznie działa na rzecz Śląskaw sposób jak najbardziej wymierny. Przy tym kreuje nowy wizeruneknaszej ziemi. Jeśli w ramach Europejskiego Instytutu Innowacjii Technologii doprowadził do powstania polskiego WęzłaWiedzy, obejmującego Politechnikę Śląską i Uniwersytet Śląski,a skupionego na czystych technologiach węglowych oraz nowychzastosowaniach węgla, to nie dlatego, że na Śląsku jest węgiel,ale przede wszystkim dlatego, że na Śląsku jest potencjał intelektualny,który odpowiednio wsparty jest w stanie zaproponowaćinnowacyjne wykorzystanie tradycyjnego surowca energetycznego.Temu służył również powstały z Jego inicjatywy Śląski Klaster CzystychTechnologii Węglowych – projekt realizowany w ramach ZintegrowanegoProgramu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. ProfesorJerzy Buzek konsekwentnie dąży do przywrócenia znaczącejroli węgla w gospodarce europejskiej poprzez jego nowe wykorzystanienie zanieczyszczające środowiska. Czyż trzeba dodawać,że kryje się w tym wielka szansa dla Śląska i dla śląskiej nauki?Jerzy Buzek w Brukseli i Strasburgu na różne sposoby promujeŚląsk. Wspomnijmy choćby o wielkiej brukselskiej gali wystawionejna 600 osób, której celem było wsparcie Stadionu Śląskiegow jego staraniach o udział w piłkarskich Mistrzostwach Europyw 2012 roku.W śląskiej tradycji poczesne miejsce zajmuje rodzina. Jest ważnarównież dla profesora Jerzego Buzka nie tylko w wymiarze osobistym.Oto przed dwoma laty z okazji 50-lecia Unii Europejskiejzorganizował w Parlamencie Europejskim złote gody 40 parommałżeńskim z województwa śląskiego.Ślązacy wielokrotnie dawali dowody uznania Jerzemu Buzkowi.Najdobitniej w wyborach do Parlamentu Europejskiego.Lista śląskich miast, które nadały Mu honorowe obywatelstwojest długa i zapewne będzie dalej się wydłużała. Ostatniodołączyły do nich Gliwice i Rybnik. Śląski Szmaragd, ŚląskiOskar, Śląska Nagroda Jakości, Człowiek Roku WojewództwaŚląskiego to tylko niektóre spośród „śląskich” nagród przyznanychMu w różnych latach.Śląskość Jerzego Buzka ujawnia się w Jego cechach osobowych:rzetelności, pracowitości, otwartości na innych i szacunku dlainnych, ale przede wszystkim w niezłomności, w konsekwentnymdążeniu do osiągnięcia założonych celów. A są to cele zawszesłużące jakiejś ważnej sprawie.Moglibyśmy kontynuować przegląd innych jeszcze stron aktywnościDostojnego Doktoranta, i przyjrzeć się choćby Jego poczynaniomaktorskim. Mamy wszak w pamięci brawurowo odtworzonąrolę krasnoludka Śpiocha w charytatywnym spektaklu„Królewna Śnieżka” na scenie Teatru Rozrywki w Chorzowie.Jednak mimo niewątpliwego talentu scenicznego zdecydowanieustępuje swojej córce Agacie, więc poprzestańmy na wymienionychjuż sferach działalności.Dokonania Dostojnego Doktoranta na niwie naukowej, społeczneji politycznej dają się podsumować dwoma atrybutami prawdziwegoautorytetu: mądrością i niezłomnością.Nazwisko Buzek wywodzi się ponoć z języka łużyckiego i znaczytyle, co „pobudzający do sławy” lub „strzegący sławy”. Jednakdo profesora Jerzego Buzka znacznie bardziej pasuje określenie„człowiek służący innym” jakim obdarzył Go profesor AndrzejZiębik w laudacji z okazji przyznania Dostojnemu Doktorantowidoktoratu honorowego Politechniki Śląskiej. W rzeczy samej,w swoim działaniu profesor Buzek kieruje się głębokim humanizmem,rozumieniem potrzeb ludzi. Zapadło mi w pamięć,jakże bardzo uniwersyteckie przesłanie Jerzego Buzka do młodzieży:„Musimy upewnić się, że przyszłe pokolenia Europejczykówwyniosą przyzwyczajenie do kultury otwartości, niedyskryminacjii tolerancji”.Profesor Jerzy Buzek jest doktorem honoris causa uniwersytetóww Dortmundzie, Isparcie i Seulu, Politechniki Opolskiej,Śląskiej, a od niedawna także Łódzkiej. Nie zdradzę tajemnicy,jeśli ujawnię, że także senaty Politechniki Wrocławskiej i UniwersytetuWarmińsko-Mazurskiego wyraziły chęć uhonorowaniaGo najwyższą godnością akademicką. Jeśli tak wiele uczelni przyjmujew poczet swoich społeczności Dostojnego Doktoranta, tooznacza, iż w osobie profesora Jerzego Buzka odnajdują uosobieniewartości, którym hołdują i które stanowią o istocie i dostojeństwieuniwersytetu. To przekonanie wynikające z dotychczasowych dokonańprofesora Jerzego Buzka legło też u podstaw dzisiejszej uroczystościnadania Mu godności doktora honorowego UniwersytetuŚląskiego. Honorujemy mądrość i niezłomność. Honorujemywielkiego Polaka i wielkiego Ślązaka.JANUSZ JANECZEK

Foto: Agnieszka SzymalaXIV uroczysty koncert akademickiDobry wieczór Państwu,witam wszystkich Państwa bardzo serdeczniena koncercie z okazji Święta UniwersytetuŚląskiego.To już 42 lata działalności naszegoUniwersytetu. 42 lata to, oczywiście, niewielew funkcjonowaniu instytucji,a zwłaszcza instytucji takiej jak uniwersytet,której trwanie z natury rzeczy jestprzewidziane na wieki – ale UniwersytetŚląski z filii, córki Uniwersytetu Jagiellońskiego,stał się już w tym czasie całkiemdojrzałą panną, która sama stanowi o swoimlosie.Możemy być dumni z naszych dotychczasowychosiągnięć a także planów i zamierzeń,które otwierają przed nami nowemożliwości.12 czerwca w Sali Koncertowej Akademii Muzycznej w Katowicachodbył się XIV uroczysty koncert akademicki z okazji święta Uniwersytetu.Jego gościem specjalnym był prof. Filip Bajon,wykładowcana Wydziale Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego UŚ,jeden z najwybitniejszych scenarzystów i reżyserów współczesnegokina polskiego, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Adama Mickiewiczaoraz Wydziału Reżyserii Łódzkiej Państwowej Wyższej SzkołyTeatralnej i Filmowej. Debiutował filmem pt. „Powrót”, za który otrzymałZłotą Kamerę, nagrodę dla najlepszego debiutanta, ale pasmosukcesów tego znakomitego artysty rozpoczął, obsypany nagrodamina wielu festiwalach, film pt. „Aria dla atlety”.- 42 lata to jest dobry wiek, już się wszystko wie, ale się wszystkiegojeszcze nie zrealizowało, patrzę z ufnością w przyszłość ponieważ najlepszelata przed wami – powiedział prof. Bajon, który następniewygłosił wykład pt. „Nie tylko ilustracja”, poświęcony muzyce filmowej.Koncert prowadziła Małgorzata Mendel. Zebrani mieli okazjęwysłuchać znane utwory muzyki filmowej, m.in. „Moon River” z filmu„Śniadanie u Tiffany’ego”, „Pokochaj mnie” z filmu „Czar Cyganerii”,„Gigi” z filmu „Gigi”, czy „Tę uliczkę znam” z filmu “My FairLady” w wykonaniu m.in.: Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Zabrzańskiejpod dyrekcją Sławomira Chrzanowskiego, Chóru UniwersytetuŚląskiego „Harmonia”, przygotowanego przez Izabellę Zielecką-Panek,Sabiny Olbrich-Szafraniec (sopran), Mateusza Zajdla(tenor) i Ireneusza Miczki (baryton).- Dla uniwersytetu 42 lata to bardzo niewiele, niemniej jednak jużteraz możemy być dumni z tego, co Uniwersytet Śląski osiągnął – powiedziałJM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, który przywitałznakomitych gości: m.in. eurodeputowanych, senatorów i posłów,konsula Honorowego Republiki Słowenii w Katowicach, MieczysławaBarańskiego, przedstawicieli duchowieństwa z arcybiskupem DamianemZimoniem, metropolitą katowickim, przedstawicieli władz miejskichKatowic, Zabrza, Sosnowca, bankowości , szkolnictwa wyższego,byłych rektorów naszej uczelni oraz całą społeczność akademicką. Mówiąco misji społecznej uniwersytetu, rektor nawiązał do apelu KonferencjiRektorów Uniwersytetów Polskich „Akademicki SMS dla powodzian”,który został ogłoszony kilka dni później oraz do apelu o udziałw nadchodzących wyborach prezydenckich. Stwierdził, że obowiązkiemuniwersytetu jest szerzenie aktywności społecznej, chęci zmiany otaczającejnas rzeczywistości, niebycia obojętnym na nieszczęścia innych.IKPrzemówienie JM Rektora UŚ prof. zw. dr. hab. Wiesława Banysiapodczas koncertu akademickiegoSzeroko otwarte drzwiPrzede wszystkim chciałem wszystkimPaństwu za tę pracę na rzecz naszego Uniwersytetubardzo podziękować. Tworzenieuniwersytetu, to praca zespołowa: kolejnepokolenia naszych znamienitych poprzednikówbudowały od podstaw nasząuczelnię, jedni budowali mozolnie fundamenty,inni z oddaniem budowalii budują parter i kolejne piętra.9Wydarzenia

Wydarzenia10Chciałem wszystkim naszym pracownikom,doktorantom oraz studentom, którzyuczestniczyli i uczestniczą w naszej budowiebardzo nisko się pokłonić i bardzoserdecznie podziękować za ich pomysły,idee, trud, wysiłek, determinację i zaangażowanie– bez nich, bez Was, bez nas,Uniwersytet Śląski nie mógłby powstać,nie byłby takim, jakim jest teraz, a jest bardzodobry – dziękuję wszystkim Państwubardzo serdecznie za to wszystko, co dlanaszego Uniwersytetu zrobiliście!Świetnie było widać tę wspólną pracęzespołową np. dwa tygodnie temu, gdywmurowywaliśmy kamienie węgielne podnasze kolejne inwestycje: z jednej strony,Centrum Informacji Naukowej i BibliotekęAkademicką, budowaną wespół z naszymikolegami z Akademii Ekonomicznejw Katowicach i wspomagani przez UrządMarszałkowski, Ministerstwo Naukii Szkolnictwa Wyższego oraz WładzeMiasta Katowice, a z drugiej strony,Śląskie Międzyuczelniane Centrum Edukacjii Badań Interdyscyplinarnychw Chorzowie.O bibliotekę staraliśmy się jeszcze za czasówrektorowania pana rektora MaksymilianaPazdana i inicjatyw pani dyrektorWandy Dziadkiewicz, pana rektora TadeuszaSławka, do finału formalno - organizacyjnegodoprowadził pan rektor JanuszJaneczek, a teraz inwestycja jest finalizowanabudowlanie i funkcjonalnie.Podobnie jest ze Śląskim MiędzyuczelnianymCentrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnychw Chorzowie, to za czasówpana rektora Janusza Janeczka, inicjatywpana prorektora Jerzego Zioło, powstałaidea i przygotowane zostały fundamentyformalne i organizacyjne pod toprzedsięwzięcie, a teraz budowane są fundamentymurarskie i opracowywana jestw szczegółach jego przyszła organizacja.Nie będziemy dzisiejszego wieczorurozmawiać o naszej przeszłości – choć jestto bardzo ciekawy i wdzięczny temat – anio dynamice rozwoju naszego Uniwersytetu,o której mieliśmy możliwość rozmawiaćprzy wielu okazjach. Chciałbym,żebyśmy porozmawiali o tym, co przednami, o tym, jakie wyzwania na nas czekająw millenium uniwersytetu, wiek XXIznaczy przecież 1000 lat uniwersytetu jakoinstytucji życia naukowego i publicznego.Poruszę tutaj z konieczności w skrócie tylkokilka kwestii.Po pierwsze, kwestię autonomii uniwersytetów.Jak pamiętamy, Wielka Karta UniwersytetówEuropejskich określa uniwersytetjako [...] autonomiczną instytucję w samymcentrum społeczeństw rozmaiciezorganizowanych ze względu na geografięi dziedzictwo historyczne, tworzy on,bada, ocenia i przekazuje kulturę poprzezdziałalność naukową i dydaktyczną. Bysprostać potrzebom otaczającego nasświata, jego działalność naukowa i dydaktycznamusi być moralnie i intelektualnieniezależna od władzy polityczneji ekonomicznej.Ale autonomia ani nie jest dana raz nazawsze, ani nie jest pełna i dbać o nią trzebabez przerwy. Autonomia, to jest niezależnośćintelektualna i polityczna –oby także bardziej jeszcze ekonomiczna –organizacyjna. Dlatego też w trakcie dyskusjinad reformą szkolnictwa wyższegow Polsce apelujemy, aby akty prawnetypu ustawa Prawo o szkolnictwie wyzszymbyły zdecydowanie deregulacyjne,powinny być krótkim zasadniczym tekstem,wprowadzającym jak najmniej regulacjiw odniesieniu do uczelni akademickich,bo one same dobrze wiedzą np.jakie kierunki i programy studiów realizować– bo przecież bezsensem jestczekać dwa lata aż będzie można uruchomićnowy kierunek studiów np., jaksię organizować, jak lepiej jeszcze wspomagaćswoich pracowników, jak lepiej zarządzać,etc.Po drugie, kwestię finansowania uniwersytetów.Jest zdecydowanie za niskie, tak jeślichodzi o naukę – tu jest właściwie zapaść,i gdyby nie środki unijne, to moglibyśmymówić o katastrofie – jak i o szkolnictwowyższe – nasz postulat, przyjęty wśrodowiskowej Strategii Rozwoju SzkolnictwaWyższego w Polsce do 2020 r., tozdążać do 4 * 1% PKB, zgodnie z zało -żeniami nie tylko Strategii Lizbonskiej: 2%na naukę (po 1% ze środków publicznychi niepublicznych) i 2% na szkolnictwowyższe (też po 1% ze źródeł publicznychi niepublicznych). Mówi się nam czasem,że źle zarządzamy uczelniami, a pieniędzyw systemie jest wystarczająco dużo: napewno nigdy nie jest tak dobrze, żeby niemoglo być lepiej, ale rzeczywistość jestzdecydowanie bardziej złożona, wystarczyspojrzeć na wyniki ankiety, jaka zostałaprzeprowadzona niedawno wśród prawie250 młodych pracowników nauki,z których zdecydowana większość, prawie80%, musi podjąć dodatkową pracę, żebymóc zorganizować swoje życie, bo ich wynagrodzeniana asystenturze czy adiunkturzesą zdecydowanie za niskie, bypoświęcić się wyłącznie pracy naukowej,czy też przyjrzeć się innym krajom,gdzie – jak np. we Francji – w 2009 r.zwiększona została dotacja budżetowa naszkolnictwo wyższe przeciętnie o 20%w stosunku do roku ubiegłego, a azymutemfinansowania badań naukowych jest3% PKB w roku 2012.Zwiększenie finansowania budżetowego,poszukiwanie przez nas wszystkich dodatkowychśrodków, w tym także ze źródełprywatnych i szeroko rozumianego otoczeniabiznesowego, gospodarczego i spo -łecznego uniwersytetu, na badania naukowei kształcenie oraz przeprowadzeniestosownych, niezbędnych reform zapewniającychwyższy, konkurencyjny poziombadań naukowych i dydaktyki są, wzięterazem, koniecznymi elementami pomyślnegorozwoju szkolnictwa wyższego i badańnaukowych w Polsce.Po trzecie, kwestię jeszcze intensywniejszejwspółpracy z szeroko rozumianymotoczeniem uniwersytetu.To jest nowa służebność uniwersytetuwieku XXI – właściwie od zawsze powin-Foto: Agnieszka Szymala

na taką być, ale zwłaszcza w wieku XIXuniwersytety były traktowane, jak niedostępnedla zwykłego śmiertelnika świątyniewiedzy w przysłowiowych wieżachz kości słoniowej. Ta bardziej intensywnawspółpraca powinna mieć miejsce takw badaniach naukowych, które częściejjeszcze niż dotychczas powinny być ukierunkowanena potrzeby szeroko rozumianegootoczenia: biznesowego, gospodarczego,społecznego – także po to, byzwiększyć finansowanie działalności uniwersytetówze źródeł pozabudżetowych,o której mówiliśmy przed chwilą, jaki w kształceniu, tak by lepiej przygotowywaćabsolwentów do potrzeb rynku pracy,czemu powinno służyć między innymiopracowywanie i realizowanie programówdydaktycznych na potrzeby i przywspółpracy naszych partnerów z otoczeniabiznesowo-gospodarczo-społe czne go.To te między innymi elementy będąpoddawane analizie w skali europejskiejprzez holenderskie European Center forStrategic Management of Universitiesw ramach nowej inicjatywy, już drugiej, europejskiegobenchmarkingu czterech elementówfunkcjonowania uniwersytetów:zarządzania, relacji między uniwersytetema przedsiębiorstwami, reformy programówstudiów oraz ustawicznego kształceniazawodowego, jako części uczenia sięprzez całe życie (LLL).Po czwarte, kwestię tzw. antynomii powszechnościi elitaryzmu studiów.Przy szeroko otwartych drzwiachwspółczesnego uniwersytetu, dbając o jaknajwyższy poziom ksztalcenia wszystkich studentów,musimy jeszcze bardziej zadbać omożliwość indywidualnego rozwojui indywidualnej ścieżki kształcenia dla szczególnieuzdolnionej młodzieży, w ramach takichinicjatyw jak: MISH, MISMAP, AkademiaArtes Liberales, ale także, z jednejstrony, poprzez doprowadzenie do możliwościzdecydowanie bardziej jeszcze modularnegoukładania przez studentów swoichprogramów studiów i określania typówumiejętności, jakie chcą uzyskać po ichukończeniu a, z drugiej strony, poprzez doprowadzeniedo sytuacji, w której dyplomycertyfikujące określonego typu umiejętności(do dookreślenia np. w Krajowychi Europejskich Ramach Kwalifikacji) będziemożna uzyskiwać nawet nie przechodząckursu akademickiego, także w ramachkształcenia ustawicznego – zatem jaknajwiększa elastyczność i jak najwyższa jakośćkształcenia.Po piąte, kwestię relacji między nauką,kształceniem i innowacyjnością, czylisłynnego trójkąta wiedzy.Trójkąt wiedzy mówi w zasadzie tylkotyle, i aż tyle, że zwłaszcza w uniwersytetachnasze ksztalcenie powinno być ukierunkowanena formowanie postaw kreatywnych,innowacyjnych, łamanie schematów,przysłowiowe rozpalanie intelektualnegoognia, a nie napełnianie wodąwiadra. Ostatnio coraz bardziej mówi siętakże o przedsiębiorczości jako elemencie,który spaja w trójkątną jedność naukę,kształcenie i innowacje. Można się, oczywiście,zastanawiać, czy przedsiębiorczośćjest spoiwem wspomnianego trójkąta,czy też raczej tworzy, wraz z pozostałymi,inną figurę geometryczną: a Knowledgesquare: education – research – innovation– entrepreneurship, do czego jeszcze wrócimyza chwilę.Niezależnie od tego, czy innego punktuwidzenia, jedno jest pewne, że innowacyjnośćjest absolutnie niezbędnymelementem działań naukowychi edu kacyjnych w społeczeństwie informacyjnymi gospodarce opartej na wiedzy.Do tego zresztą stopnia musimy ten elementw tej chwili realizować, podkreślaći akcentować jego znaczenie, iż niektórzy,jak np. F. Le Bail, zastępca dyrektorageneralnego ds. przedsiębiorstwi przemysłu Komisji Europejskiej, zatytułowałaswoje wystąpienie na konferencjiw Barcelonie z początkiem czerwca, poświęconej„Knowledge and InnovationCommunities - delivering New solutionsto the European Innovative landscape”An Innovation Union.Po szóste, kwestię nowej równowagifunkcjonowania uniwersytetu.Nowej równowagi między nowymi wymaganiamirynkowymi, w tym przyciąganiemdo uniwersytetu partnerów biznesowo-gospodarczo-społecznych,a jegomisją intelektualną, kulturalną i spo -łeczną, zapewniając ciągłość tradycji prowadzeniai rozwijania wszystkich typów badańnaukowych z wymogami współczesnegorynku pracy.O konieczności harmonijnego łączenianauk matematyczno-przyrodniczychi technicznych z humanistyką mówiłmiędzy innymi wczoraj nasz doktor honoriscausa prof. Jerzy Buzek. Dyskutowaniutego typu kwestii służą też międzyinnymi takie fora wymiany poglądów, jaknp. Forum Science and technology in Society,które zbiera się co roku w październikuw Kyoto, dając ramy dla otwartychdyskusji dotyczących bezpieczeństwa,aspektów etycznych, środowiskowych,etc. zastosowań technicznych,będących rezultatem postępu naukowegoi technologicznego pod znamiennymhasłem: The Lights and Shadows ofScience and Technology.Nowa równowaga, jaką uniwersytetymuszą osiągnąć w nowej rzeczywistościłączy się także z ich tradycyjną odpowiedzialnościąza kierunek rozwoju spo -łeczeństw.Po siódme wreszcie, kwestię relacjimiędzy innowacyjnością, kreatywnościąa aktywnością.Wspólnym mianownikiem innowacyjnościi kreatywności, ich podstawą,jest aktywność – dążenie do zmienianiaświata, skorelowana z prawdziwościąteorii naukowych, te ostatnie są prawdziwebowiem o tyle, o ile pozwalają namzmieniać i przekształcać rzeczywistość.Rozwijanie wszelkiego typu aktywności,jako przeciwieństwa bierności i obojętności,jest także elementem misji uniwersytetu.To właśnie w ramach misji społeczneji odpowiedzialności uniwersytetów, KonferencjaRektorów Uniwersytetów Polskichwystosuje w poniedziałek dwa apele:Apel o pomoc dla powodzian wrazz inicjatywą AKADEMICKI SMS DLAPOWODZIAN (środa, 16. 06., g. 12.00)oraz apel o udział w wyborach.Rozpoczęliśmy te kilka uwag o wyzwaniach,które stoją przed nami w najbliższymczasie od przytoczenia określeniaistoty uniwersytetu, przedstawionejw Wielkiej Karcie Uniwersytetów Europejskichi zakończymy je także przytoczeniemkrótkiego z niej fragmentu:u początku trzeciego tysiąclecia, tak jaki dotychczas:1. przyszłość ludzkości zależy przedewszystkim od rozwoju kulturalnego, naukowegoi technicznego, który kształtuje sięw ośrodkach kultury, wiedzy i badań naukowych,jakimi są prawdziwe uniwersytety,2. zadanie uniwersytetów, jakim jestszerzenie wiedzy wśród młodych pokoleńoznacza, iż w świecie współczesnymmuszą one służyć również całemuspołeczeństwu, a także, iż kulturalna,społeczna i ekonomiczna przyszłośćspołeczeństwa wymaga znacznych na -kładów na rozwój szkolnictwa wyższego,3. uniwersytety muszą dać przyszłympokoleniom wykształcenie i wychowanie,które zapewnia szacunek dla wielkiejwspółzależności pomiędzy środowiskiemnaturalnym a naszym życiem.Szanowni Państwo,raz jeszcze Państwu dziękując za Państwapracę i wysiłek na rzecz UniwersytetuŚląskiego, które nas doprowadzily domiejsca – dobrego – w którym jesteśmy,gratulując sukcesów dotychczasowychi życząc nam kolejnych, nie znajduję lepszegoakademickiego wyrażenia mychuczuć dziękczynnych, jak przesłanie zawartew ostatniej zwrotce hymnu akademickiegoGaudeamus igitur:Vivat Academia,Vinat professores,Vivat membrum quodlibet,Vivant membra quaelibet,Semper sint in flore!Dziękuję Państwu bardzo!Wydarzenia11

Foto: Agnieszka SikoraInformacje12Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowychoraz Medali Komisji Edukacji NarodowejNie samym chlebemczłowiek żyje……potrzebuje takżeuznania – powiedziałJM Rektor UŚ prof. zw.dr hab. Wiesław Banyś8 czerwca podczas uroczystościwręczeniapracownikom UniwersytetuŚląskiego odznaczeńpaństwowychoraz Medali KomisjiEdukacji Narodowej.Dziękując za wyróżnienia, prof. drhab. Jadwiga Stawnicka powiedziała:- W takich chwilach, jak ta, niezmiennietowarzyszy nam poczucie dumy, radośćz wypełniania naszych powinności, poczuciegotowości do dalszych działań,dalszych wysiłków na rzecz środowiskaakademickiego, studentów, kraju i spo -łeczeństwa. Ten dzień zamyka pewien etapw naszym życiu. Kiedy działalność narzecz kraju i społeczeństwa wykraczapoza zakres obowiązków, to działalność tanabiera innego wymiaru: to już nie obowiązek– to przyjemność, to nasza pasja.Pasja działalności naukowo-badawczej,dydaktycznej i wdrożeniowej. Nasze pasjesą wspólnym mianownikiem, łącząnas. Patrząc na świat, nie pytamy „dlaczego?”,patrząc na świat pytamy „dlaczegonie?” Otwarty zostaje zatem kolejnyetap w naszym życiu, w którym będziemystawiać przed sobą kolejne wyzwania.Wielkie czyny powstają z wielkichmarzeń, a więc życzę wszystkim wielkichmarzeń i kreatywnych idei i niestrudzonejaktywności.Krzyżem Zasługi zostały uhonorowaneosoby, których działalność na rzecz krajui społeczeństwa wykracza poza zakresobowiązków. Wojewoda śląski ZygmuntŁukaszczyk wręczył odznaczenia 30 pracownikomUniwersytetu.Srebrny Krzyż Zasługi otrzymali:prof. dr hab. Krzysztof Marek Jarosz,prof. UŚ dr hab. Józef Knopek,ks. prof. dr hab. Józef Krętosz,dr hab. Adam Molenda,prof. dr hab. Adam Stankowski,prof. dr hab. Halina Widła.Brązowy Krzyż Zasługi otrzymali:prof. dr hab. Jan Władysław Cholewa,prof. UŚ dr hab. Anna Zofia Glimos-Nadgórska,dr Ryszard Henryk Solik,prof. dr hab. Jadwiga Maria Stawnicka.Medal za Długoletnią Służbę, to nagrodaza wzorowe i przykładne wypełnianie obowiązków,wynikających z pracy zawodowej.Odznaczeniem tym zostali uhonorowani:Medal Złoty za Długoletnią Służbę:dr hab. Alferd Czogała,mgr Aleksandra Kaszper,prof. UŚ dr hab. Krystyna Kłosińska,Barbara Kudera,prof. dr hab. Halina Mazurek,dr Ewa Ogłoza,mgr Elżbieta Pagacz,prof. dr hab. Teresa Pyzik,dr Danuta Raś,dr Danuta Rode,prof. UŚ dr hab. Józef Sieroń,prof. dr hab. Magdalena Wandzioch,mgr Edward Wąsiel,prof. UŚ dr hab. Olga Wolińska,prof. dr hab. Maria Wysocka.Medal Srebrny za Długoletnią Służbę:prof. UŚ dr hab. Rafał Molencki,prof. UŚ dr hab. Alina Szczurek-Bortuta,mgr Teresa Pawlicka.Medal Brązowy za Długoletnią Służbę:dr Aleksandra Achtelik,mgr Robert Wardyń.Za szczególne zasługi dla oświaty i wychowaniaMedale Komisji Edukacji Narodowej,z rąk JM Rektora UŚ prof. zw. dr.hab. Wiesława Banysia, odebrało 14 pracownikówUniwersytetu Śląskiego:prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś (z rąk wojewodyśląskiego),prof. dr hab. Zbigniew Białas,dr Beata Dyrda,prof. UŚ dr hab. Zenon Gajdzica,dr Helena Hrapkiewicz,prof. Anna Kowalczyk-Klus,ks. prof. dr hab. Józef Krętosz,prof. dr hab. Jan Malicki,prof. UŚ dr hab. Bernadeta Niesporek-Szamburska,prof. UŚ dr hab. Urszula Szuścik,dr hab. Lesław Teper,prof. UŚ dr hab. Jadwiga Uchyła-Zroski,dr Ireneusz Zjawiony,dr Tadeusz Wolan (wniosek Związku NauczycielstwaPolskiego).Złotą Odznaką „Za Zasługi dla UniwersytetuŚląskiego” zostali wyróżnieni:mgr Edward Achtelik,mgr Adam Ręka.RED.

Konferencja dotycząca roli Śląska w Polsce i Unii Europejskiej„Twoje zdanie się liczy”Śląsk to ogromny potencjał.Śląsk ma szansęstać się lideremwśród regionów naszejczęści Europy. Te opiniemożna było usłyszećpodczas konferencji„Śląskie jako regionPolski w Unii Europejskiej:szanse i wyzwania”,która 21 maja odbyłasię w auliWydziału Prawai Administracji UŚ.Spotkanie zorganizowało Biuro InformacyjneParlamentu Europejskiegow Polsce. Odbyło się w ramachcyklu Forum Obywateli, któremuprzyświeca hasło „Twoje zdanie się liczy”,i faktycznie, podczas debaty zaprezentowanowiele, często przeciwstawnych,spojrzeń na rolę regionu śląskiego.Zebranych przywitał Jacek Safuta, dyrektorBiura Informacyjnego PE w Polsce.Następnie głos zabrał JM Rektor UŚ prof.zw. dr hab. Wiesław Banyś. – Aktywność mapobudzać jedność kraju – stwierdził, mówiąco szansach gospodarczych Śląska, nawiązującjednocześnie do głosów domagającychsię autonomii tego regionu.Śląsk – plusy i minusyPierwszą część konferencji stanowiły wystąpieniagości. Za stołem zasiedli: prof. zw.dr hab. inż. Jerzy Buzek, przewodniczącyParlamentu Europejskiego, dr hab. MaciejSzpunar, podsekretarz stanu w MinisterstwieSpraw Zagranicznych oraz PiotrUszok, prezydent Katowic.– Regiony Unii Europejskiej to siła – rozpocząłJerzy Buzek. – Wspólnota dajenam ogromne możliwości rozwoju. Warunkiemjest maksymalne wykorzystanieatutów i zniwelowanie słabych stron. Europaw latach pięćdziesiątych postanowiłazamienić wojnę na nieustanne negocjacje.To ogromny krok naprzód – przypomniałbyły premier. Stwierdził też, że Śląsk musiprzełamać swoje słabości. Należy do nichzaliczyć skutki kryzysu gospodarczego,bezrobocie. To bolączki większości krajóweuropejskich, ale w jakimś stopniu dotycząrównież naszego regionu. Do tego trzebawskazać słabą infrastrukturę elektronicznąi elektryczną. – Oczywiście trzeba pamiętaćteż o atutach. Jedyna dobrze funkcjonującainfrastruktura kolejowa i jedyna odlat działająca autostrada w kraju, ogromnezłoża węgla kamiennego, dobrze funkcjonującaKatowicka Specjalna StrefaOd lewej: podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych dr hab. Maciej Szpunar, przewodniczącyParlamentu Europejskiego prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Buzek i JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław BanyśFoto: Agnieszka SikoraEkonomiczna. To wszystko daje nam szansę,aby być wiodącym regionem Unii – zakończyłprzewodniczący PE.Następnie głos zabrał dr hab. MaciejSzpunar. Występował w dwóch rolach, popierwsze jako przedstawiciel MinisterstwaSpraw Zagranicznych, po drugiejako pracownik naukowy Wydziału Prawai Administracji Uniwersytetu Śląskiego.– Śląsk to region o zakorzenionych tradycjachrodzinnych. To też ogromny atut,którego nie powinniśmy zmarnować –mówił minister Szpunar. – Polska, w tymrównież Śląsk, ciągle pozostaje w tyle zanajlepiej rozwiniętymi regionami UE. Naszymzadaniem jest ten dystans niwelować.Piotr Uszok mówił o tym, jak w ciągu15 lat zmieniał się wygląd Katowic. – Kopalnie,huty i inne budynki przemysłoweprzemieniają się w centra handlowe, muzea,galerie. Katowice stają się jednymz ważniejszym miejsc dla polskiej kultury– chwalił prezydent.Europarlamentarzyścio ŚląskuDrugą część konferencji stanowiła debataposłów do Parlamentu Europejskiego.Wyzwanie podjęli Adam Gierek, MarekMigalski i Jan Olbrycht. Adam Gierekmówił o potrzebie połączenia rozwojuusług z rozwojem przemysłu: – Między czystymprzemysłem a usługami istniejesprzężenie zwrotne. Jan Olbrycht wskazywałz kolei na politykę regionalną: – Polskieregiony są jednymi z najbardziej niezależnychw UE. Ważne jest, aby pieniądze,które te regiony otrzymują, były wydawanemądrze i perspektywicznie. MarekMigalski mówiąc o rozwoju Śląska stwierdził,że nie można preferować jednego regionu.Jeśli Polska będzie się dobrze rozwijała,to ten sam los czeka Śląsk. – Kluczemjest inwestowanie w edukacjęi naukę, walka o własną podmiotowość. Mymusimy być jacyś. – skwitował.Śląsk – teraźniejszośći szanse rozwojuNa zakończenie głos oddano zaproszonymekspertom. Byli wśród nich ekonomistadr Richard Mbewe, Adrian Furgalski,dyrektor Zespołu Doradców GospodarczychTOR, Luk Palmen, prezes ZarząduInnoCo, kardiochirurg dr ZbigniewNawrat i Witold Willak z Komisji Europejskiej.Wszyscy starali się przedstawićrolę Śląska w dziedzinach, którymi się zajmują,oraz zaproponować rozwiązania,aby ten udział był istotniejszy.DAMIAN MAJERInformacje13

InformacjeCzy udało się sprostaćwyzwaniu doprowadzającdo fuzji biznesui nauki? Czym jestWspólnota Wiedzyi Innowacji? Na te i innepytania odpowiadaliuczestnicy EEC 2010.Przedstawiciele władz uczelni na EuropejskimKongresie Gospodarczym 2010Od umysłówdo rynkuOd 31 maja do 2 czerwca w Katowicachodbywał się Europejski Kongres Gospodarczy2010, największa konferencja w EuropieŚrodkowej pod patronatem przewodniczącegoKomisji Europejskiej JoséManuela Barroso (European EconomicCongress 2010 - EEC). W wydarzeniuwzięli udział przedstawiciele władz naszejuczelni: JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab.Wiesław Banyś, który uczestniczył w paneludyskusyjnym „Wspólnoty Wiedzy i Innowacji– fuzja nauki i biznesu. KIC-InnoEnergyw obszarze zrównoważona energia”oraz prorektor ds. nauki i współpracyz gospodarką prof. UŚ dr hab. AndrzejKowalczyk (panele: „Parki przemysłowe,parki naukowo-technologiczne – perspektywyrozwoju” i „Gospodarka wodnai gospodarka ściekowa w aspekcie zrównoważonegorozwoju regionów.”).Kongres upłynął pod znakiem dyskusji natematy związane z energetyką. Ponadtouczestnicy poruszali kwestie ekonomiczne,a także transportu, gospodarki wodnej, ściekoweji ochrony zdrowia. W debacie na tematfuzji nauki i biznesu udział wzięli m.in.przewodniczący Parlamentu EuropejskiegoJerzy Buzek (wystąpienie multimedialne),minister nauki i szkolnictwa wyższegoBarbara Kudrycka, Gérard de Nazelle,dyrektor Europejskiego Instytutu Innowacjii Technologii (EIT) z siedzibą w Budapeszcieoraz rektorzy największych polskichuczelni.Wspólnota Wiedzy i Innowacji (WWI)to międzynarodowe porozumienie uczelni,instytutów i firm koordynowane przezEIT. Oficjalna inauguracja tego programubyła jednym z najważniejszych wydarzeńostatniego dnia Europejskiego KongresuGospodarczego 2009. W tym roku odbyłasię debata na temat tego przedsięwzięcia,które stanowi wielką szansę dla polskieji europejskiej energetyki. Przypomnijmy,w ramach Wspólnoty Wiedzy i Innowacjiw grudniu ub. roku ogłoszony został konkursna utworzenie Węzłów Wiedzy i Innowacji.W dziedzinie „Sustainable Energy”zwyciężyło międzynarodowe konsorcjumInnoEnergy, koordynowane przezniemiecką uczelnię Karlsruhe Institute ofTechnology (KIT). Składa się ono z sześciuwęzłów odpowiedzialnych za poszczególneobszary tematyczne, koordynatoremwęzła polskiego jest AkademiaGórniczo-Hutnicza w Krakowie.– Wspólnota Wiedzy i Innowacji w Polsceto ogromny sukces i wielka szansa polskiejnauki – powiedziała podczas debaty ministerBarbara Kudrycka. – Pamiętam tęgorącą noc, wiosną 2008 roku, kiedy naspotkaniu ministrów nauki z krajów UE, niemaldo godziny drugiej nad ranem debatowaliśmynad wyborem siedziby Rady ZarządzającejEIT. Kiedy ostateczny wybór padłna Budapeszt wydawało nam się, że przegranaWrocławia oznacza stratę dla całej polskiejnauki. To nas zmobilizowało do dalszychstarań. I w grudniu 2009 roku werdyktemEIT otrzymaliśmy znacznie większąszansę dla naszej nauki. Kraków stał sięjedną z siedzib Europejskiej Wspólnoty14Rektor prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś wziął udział w panelu „Wspólnoty Wiedzy i Innowacji – fuzja nauki i biznesu. KIC-InnoEnergy w obszarze zrównoważonaenergia”Foto: Paweł Pawłowski/wnp.pl

Wiedzy i Innowacji w zakresie zrównoważonejenergii. Liderem projektu po polskiejstronie jest Akademia Górniczo-Hutnicza,a uczestniczą w nim także: PolitechnikaŚląska, Uniwersytet Śląski, UniwersytetJagielloński, PolitechnikaWrocławska, Główny Instytut Górnictwa(GIG), Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla(IChPW), Tauron, ZAK Kędzierzyn, LO-TOS, PGNiG. To konsorcjum, aby uczestniczyćw staraniach o lokalizację, musiałowejść do szerszego konsorcjum międzynarodowego.Trafiło do grupy potężnych ośrodkówakademickich i przemysłowych zNiemiec, Szwecji, Belgii, Hiszpanii i Holandii.Polska jest jedynym w tym gronie nowymczłonkiem UE (...). MinisterstwoNauki i Szkolnictwa Wyższego wsparłoprojekt kwotą 3 mln euro rocznie, co byłowarunkiem koniecznym dla starań o WWIw Polsce. Kraków jest jedną z sześciu lokalizacjicentrów badawczych nad najnowocześniejszymitechnologiami. W Polsceprowadzone będą m.in. badania nad ograniczeniememisji CO2 i łączeniem energetykiwęglowejz jądrową.Minister Kudrycka zwróciła uwagę nafakt, że unijne fundusze należy w podobnymstopniu inwestować w naukę, innowacjei rozwój, co w infrastrukturę: –Dzięki funduszom strukturalnym budujemynowoczesne laboratoria i finansujemyzaawansowane programy badawcze. Wefekcie rośnie konkurencyjność naszej gospodarki.Pod tym względem od czasu naszegowejścia do UE przeskoczyliśmy jużjeden poziom w klasyfikacji europejskiejtablicy wyników innowacyjności (EIS)i znajdujemy się już na poziome takichkrajów, jak Hiszpania czy Włochy. To nasjednak nie satysfakcjonuje. Chcemy piąćsię wyżej, by sięgnąć takich państw, jakNiemcy czy Francja – podkreśliła ministerKudrycka.– Nasza wspólnota InnoEnergy postawiłana zrównoważoną energię – powiedziałprzewodniczący Parlamentu EuropejskiegoJerzy Buzek w wystąpieniu multimedialnym.– Tu na Śląsku szczególniemocno rozwijać chcemy czyste technologiewęglowe. Liczy na to cała Europa.Gratuluję wszystkim, którzy zaangażowalisię w utworzenie węzła polskiego, jednakwiemy, że ostateczny sukces będzie zależałod wszystkich europejskich partnerów,a jest ich kilkudziesięciu i tych akademickichi biznesowych. Od umysłów do rynku.Jesteśmy dopiero na początku drogi.Podczas debaty z zakresu WspólnotyWiedzy i Innowacji KIC-InnoEnergy w obszarzezrównoważona energia zaprezentowanopierwsze zdobyte doświadczeniaoraz bariery, jakie zostały do pokonania.O roli uniwersytetu w KIC mówił rektorUniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab.Karol Musioł. Zwrócił on uwagę na to, jakważne jest informowanie społeczeństwao dokonaniach naukowców.- Nowe technologie będą musiały uzyskaćakceptację społeczną. Jak wytłumaczyćpłatnikom podatków, że te technologie sądla nich dobre i że przyniosą im lepszeżycie? Musi powstać nowy rodzaj naukowca,gotowego do inteligentnego przekazaniaswojej wiedzy w stronę szeroko pojętychczytelników i musi powstać nowy typdziennikarza, który potrafi to napisać.Jak nie będzie transmisji naszych myśli dotych, którzy płacą na naukę, to będziemymieć kłopoty z akceptacją naszych działań.Konieczna jest budowa powszechnegozrozumienia wokół technologii, które powstaną,i trzeba to zrobić z wyprzedzeniem.IWONA KOLASIŃSKAInformacjeApel do minister nauki i szkolnictwa wyższego BarbaryKudryckiej, premiera Donalda Tuska, Sejmu i Senatu RPProtestujemy!Stan polskiej nauki i polskiego szkolnictwawyższego osiągnął poziomkrytyczny. Poziom finansowaniatych dziedzin jest żałośnie niski. Sieć szkółwyższych charakteryzuje nadmierne rozproszenie.Mamy ponad 130 uczelni publicznychi ponad 300 uczelni niepublicznych.Uczelnie niepubliczne prezentująniski poziom akademicki – zaledwie kilkama uprawnienia habilitacyjne, a ledwieokoło dwudziestu ma prawa doktoryzowania.Niskie płace pracownikównauki i uczelni wyższych doprowadziły dowieloetatowości, która przybrała już postaćpatologii. Około siedemdziesięciu procentpolskich profesorów pracuje na więcej niżna jednym etacie. Szkodliwość wieloetatowościłatwo uchwycić, studiując danestatystyczne. Najlepiej w międzynarodowychporównaniach wypadają naukiścisłe, w których wieloetatowość jestciągle zjawiskiem mniejszościowym.Apelujemy o zdecydowane działania,które odwrócą te procesy degradacji.Podstawowym celem reform powinnabyć likwidacja patologii: niskich płac,wieloetatowości, niskich nakładów nanaukę.Reformy powinny rozpocząć się od powrotudo schematu płacowego 3:2:1:1.Ten ład płacowy stworzył rząd AWS,wcielił w życie rząd SLD, a rozmontowałgo ostatni rząd SLD w 2005 roku. Powrótdo schematu 3:2:1:1 powinien wiązać sięz likwidacją wieloetatowości, przynajmniejwśród profesorów tytularnych.Nie należy szukać liberalnej drogi dorozwiązania polskich problemów.Unijna strategia Europa 2020 zakładaosiągnięcie 3-procentowego udziału wprodukcie krajowym brutto nakładów nadziałalność badawczo-rozwojową w roku2020. Nie wolno poddawać w wątpliwośćtej strategii, co czyni obecne MinisterstwoNauki i Szkolnictwa Wyższego.Sygnatariusze Apelu są przeciwni nowelizacjiustaw o szkolnictwie wyższymproponowanej przez Ministerstwo Naukii Szkolnictwa Wyższego. Wiele z przyjętychpoprawek utrwala istniejące nieprawidłowości.Istnieje znaczące ryzykorozproszenia środków publicznych nanowe podmioty. Nowelizacja ustawy o takszerokim zakresie powinna być poprzedzonaprzyjęciem strategii rozwoju szkolnictwawyższego.SYGNATARIUSZE APELU:PRZEWODNICZĄCY KSN NSZZ SOLIDARNOŚĆPRZEWODNICZĄCY KOMISJI ZAKŁADOWYCHUCZELNI KRAKOWSKICHPRZEWODNICZĄCA KOMISJI ZAKŁADOWEJNSZZ SOLIDARNOŚĆUNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO15

InformacjeWmurowanie kamieni węgieln28 maja miała miejsce uroczystośćwmurowania kamienia węgielnego podbudowę Centrum Informacji Naukoweji Biblioteki Akademickiej (przy ul. Bankowejw Katowicach) – wspólnego projektuUniwersytetu Śląskiego w Katowicachoraz Akademii Ekonomicznej im.Karola Adamieckiego. Poświęcenia kamieniawęgielnego dokonał abp dr DamianZimoń, metropolita katowicki. Projektwspółfinansowany jest przez UnięEuropejską z Europejskiego FunduszuRozwoju Regionalnego w ramach RPOWSL 2007-2013 oraz z budżetu samorząduwojewództwa śląskiego, MiastaKatowic, Ministerstwa Nauki i SzkolnictwaWyższego, Akademii Ekonomicznejw Katowicach, UniwersytetuŚląskiego w Katowicach, realizowanyprzez konsorcjum Akademii Ekonomiczneji Uniwersytetu Śląskiego. Nowoczesnabiblioteka naukowa spełniaćbędzie standardy XXI wieku w zakresieudostępniania informacji niezbędnej dorealizacji programów studiów obu uczelni,poprawy jakości nauczania poprzezzwiększenie potencjału badawczego,zwiększenia dostępności literatury naukowejw regionie oraz zwiększenia roliUniwersytetu Śląskiego i Akademii Ekonomicznejw międzynarodowych relacjachnaukowych.... CINiBAWmurowanie kamienia węgielnego: JM RektorAE prof. dr hab. Jan Pyka i JM Rektor UŚ prof.zw. dr hab. Wiesław BanyśPod aktem erekcyjnym podpisali się: dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. DariuszPawelec, wiceprezes Zarządu Mostostal SA Jerzy Binkiewicz, JM Rektor AE prof. dr hab. JanPyka, JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, dyrektor Biblioteki Głównej Akademii EkonomicznejBarbara Zajączkowska i prezydent Katowic Piotr Uszok16Wartość projektu: 79 453 600,00 PLNŚrodki z EFRR: 52 828 698,64 PLNW całkowity koszt projektu jest wliczona budowa oraz wyposażenieCentrum, czyli specjalistyczne regały na książki, meble,infrastruktura techniczna, sprzęt komputerowy, czy systemzabezpieczenia zbiorów w wolnym dostępie.

ych pod budowę gmachów...i ŚMCEiBI28 maja odbyła się uroczystość wmurowaniakamienia węgielnego pod budowęŚląskiego Międzyuczelnianego CentrumEdukacji i Badań Interdyscyplinarnych.Uroczystość miała miejsce na tereniekampusu Uniwersytetu Śląskiego w Chorzowie(ul. 75 Pułku Piechoty). Przedsięwzięciejest realizowane w ramach projektuwynikającego z umowy o dofinansowaniez Programu Operacyjnego Infrastrukturai Środowisko. Projekt jest współfinansowanyprzez Unię Europejską, UrządMarszałkowski Województwa Śląskiego,Miasto Chorzów oraz Uniwersytet Śląski wKatowicach. Śląskie MiędzyuczelnianeCentrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnychwpisuje się w cele I i III StrategiiRozwoju Województwa Śląskiego na lata2000-2020. Obiekt budowany jest z inicjatywyUniwersytetu Śląskiego w Katowicach.Kształt architektoniczny nadali muarchitekci poznańskiej pracowni ARPAJerzego Gurawskiego, którzy zaadaptowalina jego potrzeby własny projekt, zrealizowanegojuż obiektu Uniwersytetu AdamaMickiewicza w Poznaniu, na co zgodęudzielił JM Rektor tegoż Uniwersytetuprof. dr hab. Stefan Jurga. Wykonawcą inwestycjijest konsorcjum w składzie: MostostalWarszawa SA, Acciona InfraestructurasSA oraz Autorska Pracownia Architektury– Kuryłowicz & Associates.InformacjePodpisanie aktu erekcyjnego. Od lewej: JM Rektor ŚUM prof. dr hab. n. med. Ewa Małecka-Tendera, prof. zw. dr hab. Stefan Jurga (były rektor UAM), JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab.Wiesław Banyś, marszałek województwa śląskiego Bogusław Śmigielski i prezydent ChorzowaMarek KopelWmurowanie kamienia węgielnegoTekst i zdjęcia: Agnieszka SikoraProf. zw. dr hab.Jerzy ZiołoKoszt inwestycji – 103 352 654,09 złCałkowita wysokość dofinansowania projektu w ramach XIIIosi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura iŚrodowisko – 64 680 000,00 złWysokość dofinansowania przez Unię Europejską –54 978 000,00 złPowierzchnia użytkowa – 16 868,10 m2Kubatura – 79 174,25m 3Lokalizacja – Chorzów, ul. 75 Pułku Piechoty 117

Informacje18Nadtytuł: III Raport Senackiej Komisji Historycznej UŚ (na podstawie kwerendprowadzonych przez Senacką Komisję Historyczną w zasobach InstytutuPamięci Narodowej, Oddziału w Katowicach i innych dokumentów)„Bezpieka” w Uniwersytecie ŚląskimPracownicy Służby Bezpieczeństwainwigilujący Uniwersytet Śląski nie byliani ludźmi dobrej woli, ani intelektualistamio wysokim poziomie etycznym. Oddelegowaniprzez swoich mocodawców dopracy na uczelni zapewne pragnęli się gorliwiewywiązać ze swoich obowiązków, czasemnawet kosztem przeinaczania czy koloryzowaniafaktów. Bardzo często posługiwali sięszantażem, łamiąc ludzkie morale i niszczącczłowieka; czyniąc z niego także de facto ofiaręreżimu.Była ich na uczelni (według nazewnictwaSB „na obiekcie”) cała „armia”, w różnychszarżach i o różnych poziomach wykształcenia.Początkowo rekrutowali się z Wydziału III,kontrolującego środowiska „antysystemowe”,ale gdy z początkiem lat osiemdziesiątych zaczęłacoraz śmielej działać opozycja polityczna,zaistniała potrzeba rozbudowy aparatu bezpieczeństwa,zwłaszcza wspomnianego WydziałuIII. Wówczas Ministerstwo Spraw Wewnętrznych(MSW) powołało w miastachakademickich specjalne jednostki, mające zazadanie prowadzenie rozpoznania operacyjnegowśród naukowców i studentów – określono jejako Wydział III-1. W Katowicach taki wydziałpojawił się w lipcu 1982 roku.Zapewne nie było więc kwestią przypadku,że od stopnia zaangażowania osoby w opozycjęzależał dobór „opiekuna”, a raczej „opiekunów”,którym do pomocy przydzielano czasemjeszcze kilka osób. Poniżej kilkaprzykładów.Oto prof. Augusta Chełkowskiego(SOS/SOR „Działacz”) inwigilowało ponad20 funkcjonariuszy SB, wśród nich tacy„znawcy” jak: por. E. Cilecki, R. Czechowicz,E. Gałązka, K. Goraj, J. Górski, Z. Kłaptocz,E. Królikowski, M. Ryszka, S. Samek, K. Sikora,J. Wąsiołek, Z. Witkowski, K. Wojtyniak.Podobny „tłum” funkcjonariuszy otaczał profesorów:Edwarda Kluka (SOS „Opozycjonista”)i Andrzeja Pawlikowskiego (SOR„Świętoszek”).O internowaniu prof. Ireny Bajerowej postanowiłpułkownik Władysław Leś, komendantwojewódzki MO do spraw SB.Prof. Markiem Zrałkiem interesował się samgenerał Jerzy Gruba. Takich egzemplifikacjimożna byłoby przytoczyć więcej, wskazują oneilu SB-ków urządzało nagonkę na jednegoczłowieka, co chwilami wygląda na zbiorowyobłęd (nie bez przyczyny określono komunizmjako aberrację antropologiczną por.„Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 8/2009), alezarazem ujawnia potworny lęk przed opozycją.Funkcjonariusze owych służb mieli przeważniezaledwie wykształcenie podstawowelub zawodowe; czytamy w ich życiorysachw rubryce zawód: ślusarz-mechanik, fryzjer,technik-hutnik, górnik-elektryk; rzadziejśrednie lub wyższe, a jeśli już, to przeważnietechniczne lub resortowe. Stopniowo wykształcenieuzupełniali, a oddelegowani dopracy w uczelni czasem sami podejmowalistudia, może po to, by wyzbyć się kompleksów.Jeden z komendantów wojewódzkich MOw latach sześćdziesiątych był z zawodu pomocnikiemmurarskim!Można jednak zauważyć, że z biegiem czasu(w późnym komunizmie) do pracy w SBszło coraz więcej zwykłych absolwentówuczelni (np. prawa), być może ze względu nawyższe zarobki i inne apanaże. Pochodziliprzeważnie z małych miejscowości, czasemze wsi, praca w SB była dla nichniewątpliwie awansem społecznym i wyróżnieniem,a normalnym odruchem (zawodowym)była podejrzliwość wobec inteligenta,także studenta. Zatrudniono ich więctaką liczbę, że byli wszędzie: w dziekanatach,rektoracie, wśród studentów i pracownikówtechnicznych - właściwie we wszystkichjednostkach organizacyjnych Uniwersytetu.Reprezentowali wszystkie szarże - spotykamywięc pułkownika, podpułkownika, kapitana,porucznika, majora, plutonowego,podporucznika, starszego kaprala, sierżanta,starszego szeregowego, kaprala, chorążego,młodszego podchorążego, starszego kaprala.Wielu z nich rekrutowało się z kierownictwaaparatu bezpieczeństwa. Przy charakterystyceppłk. Władysława Fabiana, rozpracowującegoprof. Edwarda Kluka, wybitnegofizyka, który po stanie wojennym opuściłPolskę na zawsze, czytamy: „Ppłk Fabian wrazz podległym mu kolektywem wykazuje sięszczególnym zaangażowaniem w zwalczaniugrup antysocjalistycznych. W wyniku realizowanychdziałań operacyjnych odzyskanoznaczne ilości literatury bezdebitowej,a tym samym zapobieżono dalszemu jejkolportowaniu” 1 .O majorze Zdzisławie Ostrowiczu: „Z tajnymiwspółpracownikami pracuje właściwie,w wyniku czego uzyskał ciekawe informacje,które zostały wykorzystane” 2 . Major działał naWydziale Prawa i Administracji, a jak wynikaz wielu akt, umiejętność pozyskiwania TWbyła bardzo wysoko ceniona, a nawetw pew nym sensie decydowała o oceniei awansie pracownika, bowiem świadczyłao pewnych zdolnościach psychologicznych,których efektem była skuteczność działań.Badacz 3 zagadnienia o kilku innych „wybitnych”funkcjonariuszach SB napisał w sposóbnastępujący: „O dziesięć lat krótszy stażod swego przełożonego miał w SB chorąży JanuszUmiński, pracujący w aparacie bezpieczeństwaod 1972 r. W ramach Wydziału IIIi jego grup terenowych, zajmował się głównieinwigilacją pracowników i studentówwyższych uczelni: filii PŚl. w Dąbrowie Górniczeji wydziałów sosnowieckich UŚl. Osiągałzresztą na tym polu sukcesy. Według opiniisłużbowej z lutego 1977 r., w ciągu niespełnadwóch lat (poczynając od 1 czerwca 1975 r.)zwerbował 13 tajnych współpracowników(TW) i założył 7 spraw operacyjnych. Wysokooceniano zdolności Umińskiego w dziedziniezwalczania wpływów Kościoła katolickiegowśród młodzieży akademickiej 4 .W nowej jednostce powierzono mu pieczęnad częścią katowickich wydziałów UŚl.Skoncentrował się na Wydziale Matematyki,Fizyki i Chemii (WMFCh) i Wydziale Radiai Telewizji (WRTV), klubach studenckich orazuczelnianej administracji” 5 .Innym doświadczonym pracownikiemWydziału III, przeniesionym 1 lipca 1982 r.do nowej jednostki, był por. Rafał Zemlak. Inwigilacjąśrodowiska naukowego zajmował sięznacznie krócej od Umińskiego. Służbę zacząłod MO, do SB trafił w 1972 r., i przez kilkalat zajmował się „ochroną gospodarki”. Od1979 r. był już w Wydziale III KW MO w Katowicach.Co najmniej od 1981 r. pracował„na odcinku zabezpieczenia studentówi pracowników naukowo-dydaktycznych AkademiiEkonomicznej” 6 .Jednym z wytrawnych funkcjonariuszynowo utworzonego wydziału był też AleksanderBanasiewicz, który pracę w SB rozpocząłw Wydziale III w 1974 r. Praktycznieod tego momentu zajmował się inwigilacją instytucjinaukowych - początkowo Śląskiego InstytutuNaukowego (ŚIN), potem także WydziałuNauk Społecznych (WNS) UŚ; kontrolowałrównież Duszpasterstwo Akademickie(DA) i nauczycieli szkół ponadpodstawowych.Gdy przeszedł do Wydziału III-1, nadal zajmował się obserwacją środowisknauczycielskich oraz DA; systematycznieuczestniczył też w pielgrzymkach i imprezachorganizowanych przez Kościół – oczywiściew celach operacyjnych 7 .O ważności pracy w Uniwersytecie możeznakomicie świadczyć również fakt, że to onstał się tematem pracy dyplomowej funkcjonariuszakatowickiego Wydziału III i WydziałuIII-1 Stanisława Leskiego, złożonej w WyższejSzkole Oficerskiej MSW im. Feliksa Dzierżyń-

skiego w Legionowie pt. Główne kierunki operacyjnejochrony Uniwersytetu Śląskiegow latach 1980–1982 na podstawie materiałówWydz. III-1 WUSW w Katowicach 8 .Znajduje się dzisiaj ona w archiwum KomisjiHistorycznej i jest – mimo wielu nieścisłości- cennym materiałem, bo opiera sięna źródłach, które już zostały zniszczone.Można w niej oglądać naszą uczelnię oczamiSB i wtedy jawi się ona nie jako miejscepracy naukowej i kształcenia studentów, alejako poważne zagrożenie dla ustroju socjalistycznegoi Polski Ludowej. Słownictwo militarnez elementami nowomowy podnosi powagęproblemu: mamy więc „zagrożenie dlaUniwersytetu”, „pracę operacyjną”, „ochronęobiektu”, „stan bezpieczeństwa”, „dywersję”,„konspirację”, „działalność antypaństwową”,etc.W czym więc upatrywano główne zagrożenia?Stanisław Leski określił je jako dywersja9 i sproblematyzował następująco 10 :1. negatywne komentarze na temat sytuacjiekonomicznej i przewóz do kraju literatury antykomunistycznej;2. propagowanie wrogich poglądów, działalnośćantypartyjna, naruszanie tajemnicypaństwowej i duszpasterstwo akademickie;3. krytyczne uwagi pracowników naukowychi studentów na temat rządu; zarównow dyskusjach i rozmowach, jak i formie różnorakichpetycji wysyłanych do rządu i partii; powstanieNSZZ Solidarność i NiezależnegoZrzeszenia Studentów.Autor bardzo obszernie rozpisał się na tematszkodliwości działań DuszpasterstwaAkademickiego. Warto przytoczyć choćbyjeden fragment, aby zobaczyć mentalnośći sposób widzenia UŚ przez pracownika SB:„- działalność duszpasterstwa akademickiegomiała postać dywersji ideologicznej, stosowanozarówno legalne jak i nielegalneformy działania:- prowadzona była przez kler głęboka penetracjaśrodowiska studenckiego i kadry dydaktyczno-naukowej;- inspirowano młodzież akademicką do podejmowanianielegalnej antypaństwowejdziałalności” 11 .Jeszcze gorzej oceniano wpływ działaczy„Solidarności”, nawet po delegalizacjiZwiązku; to ich obciążano winą za rozprowadzanieliteratury bezdebitowej, kolportażulotek, broszur „i hasła nawołujące do czynnegooraz biernego oporu oraz uczczenia dat,symbolizujących wprowadzenie stanu wojennegoi tragiczne wydarzenia na terenie KopalniWęgla Kamiennego „Wujek” 12 .Literatura bezdebitowa (antykomunistyczna),jak już wspomniano, budziła równągrozę, jak duszpasterstwo akademickie czy„Solidarność”, obawiano się, że może ona doprowadzić„do rozłożenia od wewnątrz ustrojusocjalistycznego”(s.39) 13 . Odnalezienie wmieszkaniu D.J. wydanego w Paryżu tomikuwierszy Czesława Miłosza pt. Miasto bez imieniaodnotowano jako sukces: „pozwoliło nauniknięcie dalszych zagrożeń”. Jeden tomikpoetycki stanowił zagrożenie dla ustroju, jakie?Ujawniał fakt, że kultura polska powstawałatakże poza granicami PRL, burzyłstereotypy wyobrażeniowe? Wszystko to byłomożliwe.Założono nawet specjalną Sprawę OperacyjnegoRozpoznania „Kolporterzy”. Osoby podejrzaneo zaangażowanie w drugi obiegpodlegały specjalnej obserwacji. Do takich naprzykład należał od początku Leonard Neugerz Wydziału Filologicznego. Prowadzącyjego sprawę Zdzisław Kozłowski 14 miał do pomocyczterech funkcjonariuszy: ZbigniewaPodsiadłę, Janusza Umińskiego 15 , A. Woło -wskiego, R. Drosia. Dodatkowo wykorzystanow sprawie następujących współpracownikóworaz kontakty operacyjne: TW ps. „Bagdad”,TW ps. „Iza”, TW ps. „Kowalski”, TWps. „Konstanty”, TW ps. „Lucjan”, TW ps.„Max”, TW ps. „Rafał”, TW ps. „Roman”, TWps. „Zbyszek” oraz KO „GM”, KO „KK”, KO„WA”, KO „WN”, KO „WW”. Całą sprawęzałożono na podstawie donosów kontaktuoperacyjnego „WN”. Rozpatrywano nawetmożliwość tajnego przeszukania miejsca zamieszkaniafiguranta, by tylko udowodnićNeugerowi posiadanie literatury bezdebitowej,w wypadku większej liczby egzemplarzy – byłto już „kolportaż”, grożący określonymi sankcjamikarnymi. Wręcz zabawny wydaje sięfakt, że w roku 1978, gdy odbywał się XX ZjazdZwiązku Literatów Polskich w Katowicach,„doniesiono”, że w tym czasie Neuger maobronę rozprawy doktorskiej, więc nie będziezagrażał swą obecnością obradom Zjazdu,o czym skwapliwie informował TW „Rafał” 16 .Powodzenie wszystkich działań SB gwarantowaładobrze zorganizowana siatka tajnychwspółpracowników, Leski nieco sentencjonalniestwierdził: „W bogatym zestawieróżnorodnych i skomplikowanych środkówpracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa tajnywspółpracownik zawsze był i pozostanie nadalpodstawowym środkiem pracy operacyjnej”(s.60).Według autora pracy najwięcej TW,pochodzących z grona pracowników Uniwersytetu,kierowało się „obywatelską współ -odpowiedzialnością za bezpieczeństwo i porządekpubliczny”, a studenci kierowali sięgłównie korzyściami materialnymi.We wspomnianej powyżej rozprawie autorprzeprowadził bardzo interesującą analizęwartości tajnych współpracowników. Pisał:„Z analizy teczek pracy TW wynika, że najlepszeefekty osiąga się z tymi tajnymiwspółpracownikami, którzy pozyskani zostalina podstawie korzyści osobistych, poczuciaobywatelskiej współodpowiedzialności i materiałukompromitującego. Natomiast miernewyniki osiąga się z tajnymi współpracownikami,którzy pozyskani zostali na dowodachprzestępczej działalności. Jest to zjawisko niepokojącebowiem powinno być odwrotnie”(s.52).To bardzo interesująca refleksja, z której wynikakolejny problem: jakie zostały popełnionebłędy, jak najlepiej pozyskiwać tajnychwspółpracowników, jakie metody mogą byćnajskuteczniejsze i jak z nimi pracować.Leski stwierdził, że najlepiej została zorganizowanasieć TW na Wydziałach: Filologicznym,Radia i Telewizji oraz Techniki. Niejest to jednak do końca prawdziwe, bo najbardziejnasycony był Wydział Matematyki, Fizykii Chemi, co można tłumaczyć na różnesposoby. Po pierwsze, umysły ścisłe szybko wychwytywałybraki systemu, nadmiar słów niemających pokrycia w czynach. Po drugie, bardzowielu pracowników miało kontakt z na -uką światową i widziało rażące zacofanie „demoludów”,jak i Związku Radzieckiego.W końcu trzecim powodem mogło byćnajsłabsze upartyjnienie tego Wydziału, któremutowarzyszył nastrój pewnej dezaprobatywobec kolegów „towarzyszy”.W pracy Leskiego znalazła się jeszcze jednaważna konstatacja, mianowicie, że równieważne jak TW są tzw. kontakty operacyjne(KO) i kontakty służbowe (KS), które mają tęprzewagę, że tych osób nie rejestruje się w żadnejewidencji operacyjnej, nie prowadzi się dokumentacji,a spotkania odbywają się jawnie.Kto był groźniejszy? TW czy KO trudno dziśocenić, natomiast można sądzić, że uzupełnialisię znakomicie. Cenni byli także tzw.„konsultanci”, znawcy problemów związanychz funkcjonowaniem uczelni, Leski o nich napisał:„ludzie którzy odpowiadają określonymkryterium polityczno-operacyjnym a zarazemreprezentują odpowiednie kwalifikacje naukowelub zawodowe i godzą się służyć tą wie -dzą naszym organom”(s.65).Trzeba przyznać, że SB umiało skonstruowaćtak precyzyjny system inwigilacji pracownikówi studentów, że pozornie nie istniaławolna przestrzeń w świecie uniwersyteckim,do której by nie dotarli. Była jednak wolnamyśl i młodzieńcze pragnienie wolności,wobec których, mimo wszystko owi funkcjonariuszeczuli się bezradni.Dwa przypadki wymagają specjalnegoomówienia: Nauma Chmielnickiego i JerzegoJarosa, obaj byli pracownikami WydziałuNauk Społecznych. I jeden, i drugi byli zatrudnieniw Urzędzie Bezpieczeństwa, potemprzeszli na Uniwersytet, zostali pracownikamii tu przeszli całą drogę awansu naukowego.A więc Naum Chmielnicki (ur. 1914 r.w Kamionce – Rosja) od roku 1945 pełnił kierowniczestanowiska w Urzędzie Bezpieczeństwa,kolejno w Niemodlinie, Nysie, Bytomiu,Lublińcu, a w latach 1950-1954 byłkomendantem Szkoły Międzywojewódzkiejw Wojewódzkim Urzędzie BezpieczeństwaPublicznego w Katowicach. Stamtąd zostałzwolniony za „niewłaściwy stosunek do organizacjipartyjnej” 17 . Gdy odchodził miałstopień kapitana. Następnie do roku 1958 pracowałna Politechnice Śląskiej; MinisterstwoSzkolnictwa Wyższego przyznało mu wówczastytuł zastępcy profesora na tej uczelni. Jednocześnieprowadził „punkt badawczy socjologiireligii”(?). Gdy zatrudniano go na Poli-Informacje19

Informacje20technice Śląskiej nie miał nawet tytułu magistra,gdyż w 1940 roku ukończył tylko studiapierwszego stopnia na Wydziale Filozoficznymna Uniwersytecie Kijowskim. W latach1940-1941 był kierownikiem Działuw Ossolineum we Lwowie, a w latach 1941-1945 – służył w Armii Czerwonej, w randzeoficera. Potem spotykamy go już w październiku1945 roku jako zastępcę kierownika PowiatowegoUrzędu Bezpieczeństwa Publicznegow Niemodlinie. W latach 1956-1958 odbyłwyższe studia eksternistyczne stopniadrugiego na Uniwersytecie Warszawskimi otrzymał stopień magistra filozofii na WydzialeFilologicznym, na podstawie pracy magisterskiejpt. Nastroje dzielnicowe w środowiskumieszkańców hoteli robotniczych na Śląsku.Już wkrótce, w roku 1959, odnajdujemy go jakowykładowcę filozofii w katowickiej WyższejSzkole Pedagogicznej, w czasie, gdy rektorembył prof. Józef Pieter, w Katedrze Pedagogikina Wydziale Filologiczno–Historycznym. Ktopolecił go zatrudnić? Dzisiaj już na to pytanienie odpowiemy. Potem jego kariera przebiegałagładko. 31.10.1963 roku otrzymał tytuł doktoranauk humanistycznych na Wydziale Filozoficzno-HistorycznymUniwersytetu Łódzkiego,na podstawie rozprawy pt. Socjologicznei psychologiczne postawy kształtowania sięświatopoglądów, a jego promotorem był prof. drKarol Kotłowski. Pełnił kolejno funkcje: starszegowykładowcy i adiunkta. W lutym 1975 rokuzostał przeniesiony do Zakładu Etyki MarksistowskiejSocjologii Ogólnej na WydzialeNauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego,gdzie był zatrudniony do 30.09.1979 roku, czylido momentu przejścia na emeryturę. W trakciepracy otrzymywał znakomite odznaczeniai wartościowe nagrody. Nie ukrywał swejdziałalności „w bezpiece”, w jego aktach uniwersyteckichzostały wszystkie placówki UBwymienione.Drugi przypadek jest nieco inny. Jerzy Jaros,uczeń Tadeusza Manteuffla w tajnymnauczaniu, potem znany i ceniony historykgórnictwa, po obronie doktoratu w 1948 rokuw Uniwersytecie Jagiellońskim, 7 lipca tegożroku podpisał zobowiązanie o współpracy z organamibezpieczeństwa o następującej treści:„Ja Jaros Jerzy współpracownik MinisterstwaBezpieczeństwa Publicznego zobowiązujęsię wiernie służyć sprawie wolnej, niepodległeji demokratycznej Polski. Zdecydowaniezwalczać będę wszelkich wrogów demokracji.Tajemnicy służbowej dotrzymami nigdy jej nie zdradzę. W razie rozgłoszeniawiadomych mi tajemnic służbowych będę surowoukarany według prawa, o czym zostałemz góry uprzedzony” 18 .Jerzy Jaros złożył w Wydziale PersonalnymWojewódzkiego Urzędu BezpieczeństwaPublicznego w Katowicach podanie z prośbąo zatrudnienie go w charakterze nauczyciela.Od 01.09.1947 r. do 31.08.1948 r. pracowałjako wykładowca i instruktor metodologicznyw Wojskowej Szkole PPR. Musiał więcbyć człowiekiem bardzo zaufanym, co znakomiciepotwierdza wniosek personalnyz 20.11.1948 r. [podpis nieczytelny], w którymzamieszczono charakterystykę J. Jarosa:„(…) Nadesłana kontrola nie wykazała materiałówkompromitujących na wyżej wymienionego[J. Jarosa] i jego rodzinę, […]Z uwagi na to, że obywatel J. Jaros jest aktywnymczłonkiem partii i wiele wkłada pracydo życia partyjnego, uważam przyjąć wyżejwymienionego na stanowisko kontraktowegonauczyciela Gimnazjum i Liceum dla funkcjonariuszyUrzędu Bezpieczeństwa Publicznego,Milicji Obywatelskiej, Wojsk BezpieczeństwaWewnętrznego” 19 .Od 1973 roku spotykamy go jako docentaw Zakładzie Historii Nowożytnej i NajnowszejInstytutu Historii Wydziału HumanistycznegoUniwersytetu Śląskiego w Katowicach,a na stęp nie profesora nadzwyczajnego naUniwersytecie Śląskim w Katowicach. Kierowałkolejno zakładami: Metod Badań Historycznychi Nauk Pomocniczych Historiiw Instytucie Historii na Wydziale NaukSpołecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach,Archiwistyki, Metodologii i Nauk PomocniczychHistorii w Instytucie Historii. Byłzastępcą dyrektora Instytutu Historii na WydzialeNauk Społecznych. Od roku 1992 rokubył profesorem zwyczajnym, powszechnie cenionogo, poważano i lubiano.Rodzi się więc pytanie: czy obaj panowieChmielnicki i Jaros byli cały czas „na służbie”i kto stał za ich zatrudnieniem w uczelni? Niesą to jednak przypadki identyczne, bo o ilew pierwszym praca w UB była czymś „naturalnym”,to w drugim trudno zrozumieć dlaczegoosoba z taką biografią i takim wykształceniemzwiązała się z „bezpieką”?Odwrotną drogę przebył Grzegorz Jasiński 20– student Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska.Od pierwszego roku działał jako TW,a gdy ukończył studia w czerwcu 1989 r. złożyłpodanie o pracę w Resorcie Spraw Wewnętrznych.Ustalono, że zostanie przyjęty dopracy w lipcu lub sierpniu 1989 r. Jednak jużdługo nie zdążył popracować.Inny jest przypadek Marzanny Adamczykz d. Kaczor, która jeszcze w czerwcu 1982 r.była zatrudniona na Uniwersytecie Śląskimw Zakładzie Dziennikarstwa na WydzialeNauk Społecznych jako pracownik administracyjno-techniczny.W notatce z dnia 07.04.1982 r. St. Ref.Techn. Oper. Wydz. „W” por. B. Niewiara natemat kandydatki do pracy w SB KWMOw Katowicach napisał: „Obecnie zatrudnionajest w Zakładzie Dziennikarstwa. Przezprzełożonych oceniana jest pozytywnie. Odznaczasię sumiennością i dokładnością w wykonywaniunakładanych na nią obowiązków.Jest osobą spostrzegawczą, a zarazem dyskretną.(...) W wymienionym okresie, pełniącfunkcję kierownika dziekanatu WNS, zdecydowanieopierała się próbom radykalnychdziałaczy „Solidarności” na tym Wydziale,mających na celu wykorzystanie jej osoby dowłasnych zamiarów, polegających na rozgrywkachpersonalnych. Ponieważ M. Kaczornie zgodziła się nigdy na wstąpienie do „Solidarności”,a także była negatywnie ustosunkowanado tego związku, przy braku poparciaze strony władz administracyjnychuczelni została odsunięta z funkcji kierownikadziekanatu WNS, co zorganizowała „Solidarność”tego Wydziału. (...) Światopoglądzdecydowanie materialistyczny”(s. 30,32)” 21 .Współpraca z SB tak się jej spodobała, że1 lipca 1982 r. Marzanna Kaczor podjęła pracęw Wydziale „B” KW MO Katowice, zaś 16maja 1983 r. przeniosła się do grupy III-1 SBMUSW, do pracy w SB rekomendował jąm.in. dr Józef Mądry, kierownik ZakładuDziennikarstwa na WNS.Nie trzeba wielkiej wyobraźni, by uzmy -słowić sobie, jaką wiedzę na temat Wydziałuposiadała kierowniczka dziekanatu, jak byłapomocnym i cennym informatorem, a właściwiekonfidentem. Owe „dyskretne” udostępnianieakt studentów związanych z opozycją,było niczym innym jak ułatwieniem pracy„bezpiece” w szybkim wychwytywaniunajbardziej buntowniczej młodzieży.Można sądzić, że nie były to przypadki jednostkowe;dalsze kwerendy zapewne pozwoląustalić stopień tej formy infiltracji.W każdym razie taki „ruch” funkcjonariuszy„bezpieki” w szeregi pracowników naukowychUniwersytetu i odwrotnie - studentóworaz osób zatrudnionych na uczelni do aparatubezpieczeństwa nie został jeszcze w ogóleopisany, ani nawet chyba spostrzeżony, takwięc otwierając kolejne pole badawcze mamynadzieję, że pozwoli ona ujrzeć sytuację naszejuczelni w jeszcze innej perspektywie.1Kadra bezpieki 1945-1990. Obsada stanowiskkierowniczych aparatu bezpieczeństwaw województwach śląskich/katowickim,bielskim i częstochowskim. Red. W. Dubiański,A. Dziuba, A. Dziurok. Katowice 2009,s. 190. Zob. też: P. Piotrowski, Służba Bezpieczeństwaw latach 1975-1990 [w:] Aparatbezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza,t. III 1975-1990, red. P. Piotrowski,Warszawa 20082Ibidem s.375.3Adam Dziuba, Mariusz Mrzyk: WydziałIII-1 KW MO/WUSW Katowice i jego funkcjonariusze.W: Inwigilacja środowisk akademickichwojewództwa śląskiego przez SłużbęBezpieczeństwa w latach siedemdziesiątychi osiemdziesiątych. Studia i szkice. Pod redakcjąAdama Dziuby i MirosławaSikory. Opracowanie w druku, wykorzystanoza wiedzą autorów, s. 356-347, tam teżznajdują się opisy „karier” innych pracownikówSB związanych ze szkolnictwemwyższym. Przypisy od 4-8 przejęte zostałyz powyższego opracowania.4AIPN Ka, WUSW Katowice, 0231/118,k. 42-44, Przebieg służby; ibidem, k. 58,Opinia służbowa dot. st. inspektora Wydz. IIIplut. J. Umińskiego, Katowice 15 II 1977 r.,k. 58.

5Ibidem, k. 68, Opinia służbowa za okres19 XI 1981 r. - 30 IV 1982 r.6AIPN Ka, WUSW Katowice, 0275/69,k. 40-42, Przebieg służby; ibidem, k. 59,Charakterystyka służbowa, Bielsko-Biała 5 VI1973 r.; ibidem, k.76, Wniosek personalny,Katowice 17 X 1979 r.; ibidem, k. 81, Wniosekpersonalny, Katowice 7 XII 1981 r.,k. 81.7AIPN Ka, WUSW Katowice, 0231/240,k. 55, Opinia służbowa, Katowice 15 II 1977r.; ibidem, k. 66, Opinia służbowa za okres19 XI 1981 - 30 IV 1982 r., Katowice 30 IV1982 r.8S. Leski: Główne kierunki operacyjnejochrony Uniwersytetu Śląskiego w latach1980-82 na podstawie materiałów Wydz.III-1 WUSW w Katowicach. Legionowo1984. IPN Ka/306/7.9Ibidem, pod tym pojęciem S. Leski rozumiał„Dywersja ideologiczna jest formą wrogiejdziałalności służb specjalnych państwimperialistycznych przeciw krajom socjalistycznym”(s.36)10Ibidem s. 22 i nast.11Ibidem s.24.12Ibidem s.26.13Jest to wyraźne podtrzymywanie bardzoważnej tezy Stalina, iż w miarę postępówbudownictwa socjalizmu walka klasowasię zaostrza, a tylko przybiera inne formy.Mianowicie imperialiści wysyłają tajnychagentów, którzy skrycie „wślizgują się” doorganów władzy, administracji oraz partii,po to aby od wewnątrz rozsadzić ten znakomityustrój.14St. Insp. Sek. III Wydz. III, Akta sprawyoperacyjnej Leonarda Neugera, t. 1, s. 16.15St. Insp. Wydz. III, Akta sprawy operacyjnejLeonarda Neugera, t. 1, s. 29.16Zob. IPN Ka „Twórcy 78” sygn.3815.17Kadra bezpieki, op. cit. s. 15418KA IPN sygn. akt 8/J19Ibidem.20Sygn. AIPN Ka 00171/715.21AIPN Ka, 0231/730, Akta osoboweAdamczyk Marzanny, notatka służbowa,oprac. Por. J. Nowakowski, Katowice 28 VI1982 r., k. 32.Informacje w dalszej części stanowią najlepszykomentarz do powyższych rozważań,wynika z nich jasno, że istniała pewna „hierarchia”w której, jak już wspomniano, najwyżejlokował się Wydział Matematyki, Fizykii Chemii, następnie Wydział Nauk Społecznych,Wydział Filologiczny oraz WydziałPrawa i Administracji.Funkcjonariusze SB na poszczególnych wydziałach UŚWydział Biologii i Ochrony ŚrodowiskaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, por., st. inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik:KO „JZ” nr rej. 55652; okres: 14.06.1982-10.01.1989; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: A. Zawarczyński, M. Ryszka,M. Kozakiewicz, Z. Kłaptocz, E. Buleszek, E. Siennicka, R. Błeszyński;źródło: IPN Ka 045/144, IPN Ka, 0046/1883Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektorWydziału III KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: ZygmuntHejnowicz SOS „Molekuła” nr rej. 34954; okres: 25.02.1977-22.03.1978; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A Wroński,Z. Ostrowicz, M. Smejda, W. Gren, A. Czapiga, S. Wójcik, W. Gawron,S. Kulka, L. Niemiec; źródło: IPN Ka 0229/34Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Mirosław Ryszka, ppor., inspektor/st.inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; tajnywspółpracownik: TW „Opuncja” nr rej. 54017 (student I roku); okres:08.09.1983-30.05.1989; źródło: IPN Ka 00171/715 (mikrofilm)Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jan Turlej, inspektor operacyjnyw Referacie ds. SB KMMO w Gliwicach, inspektor Wydziału III KWMOw Katowicach, Edmund Walczak, inspektor w Kościanie; tajny współpracownik:TW „Michał” nr rej. 17152; okres: 12.10.1968-08.01.1972;źródło: IPN Ka 00144/3725Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Krzysztof Wojtyniak, inspektor operacyjny;osoba inwigilowana: Celina Jańczak SOR „Kuliszka” nr rej. 47112;okres: 01.08.1981-01.07.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:K. Goraj. E. Bałazy. M. Ryszka, M. Węgrzyn, Z. Śliwka, Z. Kłaptocz,S. Samek, E. Gałązka; źródło: IPN Ka 36/19,lPN Ka 0169/716Wydział FilologicznyFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Tomasz Babik, ppor.; tajnywspółpracownik: TW „Student” nr rej. 47713; okres: 07.01.1988; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: J. Będkowski, Z. Podsiadło;źródło: Karta rejestracyjnaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Tomasz Babik, inspektor GrupyIII SB MUSW w Sosnowcu; tajny współpracownik: TW „Józef” nrrej. 65299; okres: 23.11.1987 (pozyskanie); źródło: Karta rejestracyjnaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Tomasz Babik, ppor., Wydział III-1 MUBP w Sosnowcu; osoba inwigilowana: Józef Olejniczak KE „Asystent”nr rej. 66882; okres: 19.05.1988-06.1988; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: Z. Podsiadło; źródło: IPN Ka 0169/725 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Marek Barański, st. inspektor SekcjiII Wydziału II; osoba inwigilowana: Melanie Ellis KE „Amazonka” nrrej. 67533; okres: 18.11.1988 (rozpoczęto); źródło: IPN Ka 048/735,IPN Ka 2929Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jerzy Benbenek, kpt., inspektorGrupy IV Wydziału KWMO, Tadeusz Cierpiał, por., st. oficer operacyjnyGrupy III Wydziału IV KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana:Zbigniew Jerzy Nowak KE; okres: 13.03.1973-22.11.1979; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: J. Górski, E. Cichopek, A. Chmielewski;źródło: IPN Ka 014/1437Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Będkowski, ppor., inspektorWydziału III GO w Sosnowcu; osoba inwigilowana: Józef Zarek SOS „Granica”nr rej. 47612; okres: 26.11.1981-20.01.1982; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: A. Polak; źródło: IPN Ka 036/2286Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Adam Feliks, mjr, pracownik GrupyIV Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: IreneuszOpacki KE „Kleryk” nr rej. 49/24; okres: 01.04.1982-08.08.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Gałązka, A.Polak, St. Paczyński, Z. Podsiadło, J. Umiński, Z. Kozłowski; źródło: IPNKa 00150/348Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, ppor./por.,inspektor Sekcji III Wydziału III-1, Tomasz Babik, ppor.; tajny współpracownik:TW „Zbigniew” nr rej. 51738 (student); okres: 16.12.1982-04.01.1988; źródło informacji: IPN Ka 00170/980 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Jeleń, por., st. inspektorWydziału IV KWMO w Lublinie; tajny współpracownik: TW „Irek” nrrej. 15385; okres: 30.08.1973-1979; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: Z. Posiadło, H. Szymik, A. Polak, A. Szłapa, A. Chmielewski;źródło: IPN Ka 00150/348 (mikrofilm)Funkcjonariusze prowadzący sprawę: W. Łada (prowadzący sprawęod 1983 r.), ppor., p.o. kierownika Sekcji IV Wydziału II KWMO w Katowicach,Jerzy Maśnica, kpt., Wydział II KWMO w Katowicach; tajnywspółpracownik: TW „Pablo” nr rej. CZ1896, od 11.02.1987 jako TW„Wojtek”; okres: 22.06.1979-16.01.1990; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: M. Adamczyk, E. Górniak, H. Nowak; źródło: IPNKa 0026/2542 t.1-3Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektorSekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Lucjan” nr rej. 31232; okres: 22.03.1976-09.04.1979; źródło: IPNKa 00144/4992Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por./kpt., st.inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Zbyszek” nr rej. 31497; okres: 05.12.1975-19.04.1979;źródło: IPN Ka 00233/3000 t.1-2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por./kpt., st.inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Rafał” nr rej. 305233; okres: 31.07.1975-09.1978; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: J. Umiński; źródło: IPNKa 0038/945 t.1-2Informacje21

Informacje22Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Adam Kowalik, kpt.; tajnywspółpracownik: TW „Adam” nr rej. 53776; okres: 12.09.1985-1986;funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Polczyk, Z. Ostrowicz; źródło:IPN Ka 00177/412, IPN Ka 00233/2772 t.1-2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Machura, por., st. inspektorWydziału II; osoba inwigilowana: Teresa Pyzik-Ladella KE „Tłumacz” nrrej. 52435; okres: 02.05.1983 (wypełnienie kwestionariusza ewidencyjnego);źródło: Karta rejestracyjnaFunkcjonariusze prowadzący sprawę: Andrzej Malczewski (prowadzeniesprawy: 1987-1989), inspektor Sekcji XIII Wydziału II WUSW w Katowicach,Marek Siwiec (prowadzenie sprawy w 1987 r.), mł. inspektor SekcjiXIII Wydziału II WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Jerzy TadeuszIllg SOR (później SOS) „Transport” nr rej. 64195; okres:04.05.1987-27.02.1989; źródło: IPN Ka 0169/1056Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Maśnica, kpt., Wydział IIKWMO w Katowicach; tajny współpracownik: KO „Arskin” nr rej. 12981(w latach 17.08.1979-15.11.1980 oraz 17.03.1983 – 15.11.1983), jakoTW „Arski” (27.08.1968 – 30.09.1985); funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: J. Baradziej, W. Płonka, J. Osuchowski; źródło: IPNBu 01285/107, IPN Ka 00161/861Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Maśnica, kpt., kierownik SekcjiI Wydziału II KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: StephenFallon KE „Stefan” nr rej. 31318; okres: 05.11.1975-24.07.1976; źródło:IPN Ka 036/118 t.1Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por.; tajnywspółpracownik: TW „Ada”; okres: 11.07.1988 lub 11.08.1988-09.08.1988 (zniszczenie materiałów); funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: T. Babik; źródło: IPN Ka 0169/725Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por.; tajnywspółpracownik: TW „Jan” nr rej. 51942; okres: 09.03.1983; źródło:Karta rejestracyjnaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., kierownikReferatu III SB MUSW w Sosnowcu; tajny współpracownik: TW „Ala”nr rej. 55634; okres: 14.05.1984; źródło: Karta rejestracyjnaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., naczelnikWydziału III KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Irena Bajer KE„Elekt” nr rej. 46874; okres: 17.11.1982-01.09.1989; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: K. Goraj, Z. Witkowski, J. Wąsiołek, J. Będkowski,W. Leś, S. Paczyński, Z. Śliwka; źródło: IPN Ka 0169/1402 t.1-2Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., naczelnikWydziału III KWMO w Katowicach, Zbigniew Witkowski, st. kpr.,Pion III SB MUSW w Sosnowcu; osoby inwigilowane: Anna Bluszcz nrrej. 58583, Jacek Illg nr rej. 58584, Józef Zarek nr rej. 58585 SOS „List”;okres: 13.04.1985-30.03.1987; źródło: IPN Ka 0169/78 (mikrofilm)Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por. st. inspektorWydziału III, Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektor Sekcji III WydziałuIII Janusz Umiński, chor., st. inspektor Wydziału III, Romuald Droś(internowanie), mjr, kierownik Wydziału III KWMO Katowice, GO w Rybniku;osoba inwigilowana: Leonard Neuger SOS „Patron” nr rej. 30978(09.09.1975-13.12.1979), internowanie (18.12.1981-26.06.1982),SOS „Powrót” (od 03.11.1982), KE nr rej. 47469 (09.12.1982-03.09.1983); funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Cichopek,S. Głąb, M. Gumułczyński, T. Majewski, A. Polak, A. Wroński, St. Zemełka,St. Zgryźniak, A. Wołkowski; źródło: IPN Ka 036/1358 t.1-3IPN Ka 0229/113Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por. st. inspektorWydziału III GO w Sosnowcu, Zbigniew Witkowski (prowadzeniesprawy od 1984 r.), plut., mł. inspektor Referatu II SB MUSW w Sosnowcu;osoba inwigilowana: Jan Stanisław Grzenia KE „Muza” nr rej. 47640; okres:03.12.1981-01.08.1985; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz,J. Wieniewski, S. Paczyński; źródło: IPN Ka 048/1685Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, ppor., inspektorWydziału III GO Będzin; osoba inwigilowana: Zdzisław Marcinów SOS„Słuchacz” nr rej. 41979 (student III roku); okres: 06.06.1979-18.07.1980;funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Słomka; źródło: IPN Ka 036/1578Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., st. inspektorSekcji III Wydziału III-1; tajny współpracownik: TW „Stefan”nr rej. 51114 (student); okres: 01.10.1982-19.11.1984; źródło:IPN Ka 00160/1825Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., st. inspektorWydziału III GO w Sosnowcu; tajny współpracownik: TW„Władysław” nr rej. 45419 (w dokumentach figuruje też kryptonim „Jaś”)student; okres: 20.09.1980-22.05.1990; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: W. Długosz (pozostałe nazwiska są nieczytelne); źródło: IPNKa 0025/3499 t. 1-2Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Andrzej Polak, kpt., zastępcanaczelnika Wydziału III, Janusz Umiński, plut., inspektor Wydziału III; tajnywspółpracownik: TW „Konstanty” nr rej. 31194 (student); okres:27.10.1975-06.1976 (współpraca prawdopodobnie trwała do12.11.1987); źródło: IPN Ka 00144/5071 t.1-2 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Sitko, mł. chor., st. inspektorSekcji V SB w MUSW; osoba inwigilowana: Bożena Cząstka SOR „Grupa”nr rej. 51934; okres: 05.06.1984-29.08.1986; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: prokurator K. Kołaczek, Z. Oleśków, A. Sznicer,J. Marszałek, A. Krawczyk A. Mądrzejewski, A. Fortuna, A. Mazur,M. Fausek, P. Krawczyk; źródło: IPN Ka 048/218, IPN Ka 029/781t. 1-2, IPN Ka 459/1-4Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Teodor Sołtysiak, por., inspektorGrupy III Wydziału IV; osoba inwigilowana: Jadwiga Kucia KE; okres:18.10.1968 – 5.03.1970; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:Z. Podsiadło Z. Nikiel, T. Cierpiał, L. Pikuła, R. Potocki, D. Girek, E. Wojdas,Z. Jasik, J. Witman; źródło: IPN Ka 014/374Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, mł. chor., kierownikSekcji III-A Wydziału III-1; tajny współpracownik: TW „Nowacki”nr rej. 36386; okres: 22.09.1977 (pozyskanie); źródło: Karta rejestracyjnaWydział Informatyki i Nauki o MateriałachFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Z. Gołojuch, sierż., SB MUSWw Sosnowcu; osoba inwigilowana: Tomasz Goryczka; okres: 27.02.1988-27.02.1990; źródło: Karta odtworzeniowaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Henryk Kołodziejski, kpt.; tajnywspółpracownik: TW „Sokrates” nr rej. 33100; okres: 08.12.1971-30.01.1984; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: W. Fablewski,T. Retka, W. Moszyński, L. Gruszewski, W. Fabian, L. Łysik; źródło: IPNKa 005/499 t. 1-3, IPN Ka 0014/4859Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Sławomir Szlęzak, por., inspektorGrupy III Wydziału II; osoba inwigilowana: Andrzej Stolarzewicz SOS„Łącznik II” nr rej. 18841, od 13.09.1971 KE; okres: 12.09.1970-13.09.1971, dalej jako KE; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:A. Feliks, S. Wałaszkiewicz, W. Leś, W. Gawron, R. Kusek, M. Łukasiński,Z. Cesarz, J. Grześkowiak, W. Popiołek, E. Sikora, Z. Polczy, J. Boboń;źródło: IPN Ka 014/827Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, chor., st. inspektorSekcji III Wydziału III; osoba inwigilowana: Zygmunt Wokulski (internowany);okres: 18.05.1982-25.05.1982; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: St. Kostyra, Krawczyk, J. Wieniawski, H. Kozioł,K. Goraj; źródło: IPN Ka 043/16Wydział Matematyki, Fizyki i ChemiiFunkcjonariusze prowadzący sprawę: Aleksander Banasiewicz, kpt.,st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Zdzisław Kozłowski (prowadzący sprawęod 13.10.1981), kpt., kierownik Sekcji III KWMO w Katowicach,T. Skwarczyński (prowadzący sprawę od 18.09.1982), ppor./kpt., kierownikSekcji I Wydziału III/ Sekcja III-V; tajny współpracownik: TW „Beta”nr rej. 44289; okres: 17.05.1980-10.09.1987; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: E. Gałązka, R. Karczewski; źródło: IPN Ka00170/829 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Benbenek, kpt., Wydział IISB; tajny współpracownik: TW „Romanowski” nr rej. 15629; okres:27.09.1969-28.12.1978; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E.Cichopek, J. Turlej, Z. Kozłowski, E. Cilecki; źródło: IPN Ka 00160/965Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Benbenek, kpt., inspektorGrupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW

„Janek” nr rej. 15298; okres: 08.05.1968-22.01.1969; źródło: IPNKa 00144/4301Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., st. inspektorWydziału III; osoba inwigilowana: Edward Kluk SOS „Opozycjonista”nr rej. 18799; okres: 09.09.1970-12.01.1978; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: E. Cilecki, Z. Kozłowski, J. Górski, A. Feliks, W. Fabian,H. Sikora, T. Roman, Z. Ostrowicz; źródło: IPN Ka 036/683 t.1Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Eugeniusz Cilecki, por., inspektorGrupy IV Wydziału KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: AugustChełkowski (10.05.1973 – 22.22.1974) KE nr 24529, akta internowanego(17.06.-19.12.1981), KE/SOS/SOR „Działacz” nr rej.47036 (01.02.1982 – 09.09.1988); okres: 10.05.1973-09.09.1988;funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Goraj, J. Górski, E. Kapaśkiewicz,Z. Kłaptocz, M. Ryszka, H. Sikora, K. Sikora, M. Stefański,J. Umiński, J. Wąsiołek, K. Wojtyniak, E. Królikowski, Z. Witkowski,S. Samek, R. Czechowicz; źródło: IPN Ka 0169/902Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Aleksander Chmielewski, ppor.,inspektor Grupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach; osoby inwigilowane:Konarski Bolesław (student I roku), Kulpa Władysław (studentV roku), Procek Franciszek (student), Cabaj Roman (student); okres:28.06.1968-02.12.1971; źródło: IPN Ka 014/667Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Czechowicz, kpt., kierownikSekcji III Wydziału III – 1; tajny współpracownik: TW „Stefan” nr rej. 51635;okres: 21.02.1983-30.01.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:J. Umiński, P. Gorgał; źródło: Karta rejestracyjna Ka 51635Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Kazimierz Goraj, mjr, naczelnikWydziału III WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Barbara Kowalczyk;okres: 20.05.1982-09.07.1982; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: M. Ryszka, B. Piacko, S. Kostyra, A. Polak, H. Kozieł;źródło: akta internowanej IPN Ka 043/1290Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Kazimierz Goraj, mjr, naczelnikWydziału III WUSW w Katowicach, Jerzy Gruba, płk, komendant wojewódzkiMO w Katowicach, Włodzimierz Hendlik, ppor./por., inspektorSekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: MarekZrałek SOS „Emigrant” nr rej. 52286; okres: 08.01.1982-25.06.1982; 03.11.1983- 03.03.1986; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: J. Umiński, Z. Kłaptocz, S. Samek, R. Czechowicz,W. Fabian, J. Wąsiołek, W. Fotek., G. Wydmańska; źródło: IPNKa 043/964 t. 1- 2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, ppor., inspektorSekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana:Alicja Ratuszna SOS „Panna” nr rej. 56288; okres: 14.06.1984-15.06.1985; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: H. Sikora, J. Rybkowski,J. Umiński, E. Gałązka, Z. Kłaptocz, W. Potek, K. Goraj, Wł. Fabian,J. Wąsiołek, Z. Witkowski; źródło: IPN Ka 048/1996Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, ppor., inspektorSekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana:Andrzej Pawlikowski, SOR „Świętoszek” nr rej. 50330; okres: 1982-10.02.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz,J. Umiński, E. Gałązka, T. Starzykowski, R. Czechowicz, E. Kasperski,S. Samek, W. Komorowski, W. Fabian, H. Sikora, Z. Ostrowicz, K. Goraj,J. Walocha, J. Wąsiołek, J. Stachurka, Z. Witkowski, W. Andrzejewska,A. Kuklińska; źródło: IPN Ka 043/103 t. 1-2, IPN Ka 43/276Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik (od23.07.1984), ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach,Janusz Umiński (do 10.11.1982), chor., inspektor WydziałuIII, Zbigniew Witkowski (14.03.1983-27.04.1984), st. kpr./plut., mł. inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana:Jan Jelonek, SOS „Fizyk”, KE od 09.11.1982, nr rej. 46965;okres: 16.07.1981-23.02.1987; źródło: IPN Ka 0169/5 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik,kpt./ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach;tajny współpracownik: TW „Marian”, nr rej. 55978; okres: 23.05.1984-29.12.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Gałązka,J. Umiński, J. Słowikowski, A. Demkowski, R. Łysik, Z. Kłaptocz; źródło:IPN Ka 00233/2805 t. 1-2, IPN Ka 0040/ 1229, IPN Ka 00171/1529(mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Kijewski, st. inspektor WUSWw Katowicach; tajny współpracownik: TW „Marian”, nr rej. 58412; okres:18.03.1985-1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Miękoś?(nazwisko nieczytelne), R. Łudzień, M. Zygarlicki, K. Gut; źródło: IPNKa 00210/1 t. 5Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektorSekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Jan” nr rej. 24904; okres: 20.05.1977-05.01.1979; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: A. Wroński, W. Szewczyk; źródło: IPNKa 00150/350 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski (od06.09.1977), st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach;tajny współpracownik: TW „Teresa” nr rej. 36326; okres: 29.08.1977-08.05.1979 i 15.09.1977- 08.05.1979; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: A. Banasiewicz, P. Heczko, M. Tarczewski, W. Gawron, M. Wilczyński,A. Polak, W. Gawron, J. Benbenek, Z. Ostrowicz, J. Górski,A. Wroński; źródło: IPN Ka 0038/1087 t. 1-2, IPN Ka 00150/382Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Kwapisz, kpt., kierownikInspektoratu KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Logik”nr rej. 60658; okres: 28.04.1986-26.01.1990; źródło: IPNKa 00144/2251(zapisy ewidencyjne)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: J. Sztuka, ppłk, naczelnik WydziałuII; osoba inwigilowana: Teresa Kowalska (wycinki, korespondencja z amerykańskiejgazety); okres: 1963?; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:J. Baszkiewicz; źródło: IPN Ka 04/2550Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, chor., kierownikSekcji III – A Wydziału III – 1; tajny współpracownik: TW „Kowalski”nr rej. 42484; okres: 17.06.1980-09.11.1989; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: A. Polak, Z. Kozłowski, E. Gałązka, Z. Wojtan; źródło:IPN Ka 0062/78Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Wąsiołek, por./kpt., inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoby inwigilowane:Marek Szopa, Rafał Dytry, Wojciech Dzik, SOR „Zespół” nr rej. 56177;okres: 05.06.1984-02.12.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:S. Samek, E. Gałązka, W. Fotek, L. Janus, E. Kasperski, Z. Kłaptocz,W. Wilski, S. Paczyński, M. Fabisiak, Z. Magdziarz, E. Perek, L. Gaj,J. Umiński, T. Żelazny, W. Hendlik, A. Kuklińska, A. Durnaś, K. Borowski,Walocha, J. Jasiński, St. Miduch, R. Korpus, A. Polak, Z. Daniec, A. Jańczak,J. Walocha, H. Marchwicki, A. Gliński, K. Wróblewski, A. Dobrzelewski,L. Patelska, E. Kwaśniak, H. Zdrodowska, M. Siegień; źródło:IPN Ka 048/370 t. 1-2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Wąsiołek, por./kpt., inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana:Jerzy Warczewski SOS, nr rej. 54968; okres: 1983-24.05.1988; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: E. Gałązka, Z. Kłaptocz, A. Durnaś,F. Bąk; źródło: IPN Ka 0046/1646Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Wąsiołek, por., st. inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik:KO „MP” nr rej. 54513; okres: 15.10.1983-12.04.1989; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: E. Gałązka, Z. Kłaptocz, W. Sikorski,J. Umiński; źródło: IPN Ka 0046/2011Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Witkowski, st. kpr., mł.inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana:Roman Ger, SOS „Pisarz”, nr rej. 50321; okres: 06.03.1983-20.10.1983; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J.Umiński, R. Czechowicz,Z. Kłaptocz, S. Józefiuk, T. Piotrowski, Z. Mistrzak; źródło: IPNKa 043/1433Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Witkowski, st.kpr./plut., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach,Włodzimierz Hendlik (od 07.1984), ppor./por., inspektor sekcji III WydziałuIII-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Adam Kasprzyk,SOS „Przyjaciel”, KE od 02.04.1984 nr rej. 48873; okres: 03.03.1983-29.06.1987; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Ostrowicz,B. Piacko, S. Kostyra, J. Wieniewski; źródło: IPN Ka 0169/204, IPNKa 43/310, IPN Ka 42/309Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Witkowski, st.kpr./plut., inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach;Informacje23

Informacje24Wąsiołek Jan (od 22.01.1985), por., inspektor Sekcji III Wydziału III –1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Janka” nr rej.53846; okres: 21.10.1983- 25.11.1987; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: J. Umiński, Z. Kłaptocz, E. Gałązka; źródło: IPNKa 00170/932Wydział Nauk o ZiemiFunkcjonariusze prowadzący sprawę: Roman Czechowicz, kierownikGrupy Operacyjnej Wydziału IV, Ryszard Sołtysik, inspektor Wydziału II,Zbigniew Podsiadło, inspektor Wydziału II; tajny współpracownik: TW„Leszek” nr rej. 35767; okres: 13.06.1977-18.02.1980; źródło: IPNKa 0038/1465 t. 1-2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Waldemar Skowronek, por.; osobainwigilowana: Leszek Kolondra; okres: 09.05.1984-02.06.1986;źródło: IPN Ka 0046/687Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Sołtysik, st. sierż. szt., inspektorWydziału III GO w Będzinie; tajny współpracownik: TW „Krzysztof”nr rej. 35308; okres: 16.04.1977-15.05.1982; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: R. Czechowicz; źródło: IPN Ka 0046/972 t. 1-2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Sołtysik, ppor.; tajnywspółpracownik: TW „Roman”, od 1980 jako KO; okres: 02.01.1978-28.02.1981; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Zbigniew Podsiadło;źródło: IPN Ka 0040/238 t. 1-2Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Ryszard Świerczyna, kpr., JanuszIgnaczyk, plut.; osoba inwigilowana: Andrzej Kamiński KE „Naukowiec”nr rej. 27020; okres: 09.03.1974-12.05.1975; źródło: IPN Ka 028/189Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Zegarowicz, mł.chor./chor., st. inspektor Wydziału II Sekcji III; tajny współpracownik: TW„Jacek” nr rej. 56892; okres: 31.08.1984-30.01.1990; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: T. Bojdowła, A. Czajęcki; źródło: IPNKa 0062/154 t. 1-3, IPN Ka 00177/623Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Zemełka, kpt.; osoba inwigilowana:Dominik Jura; okres: 30.07.1986-1988; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: E. Jakubas; źródło: IPN Ka 00250/247Wydział Nauk SpołecznychFunkcjonariusze prowadzący sprawę: Jerzy Adamiuk (prowadził sprawęw latach 1970-1971), kpt., inspektor Wydziału V Departamentu MSW,Cz. Gąska, por., oficer operacyjny Wydziału III Departamentu I MSW,Edmund Wziątek, ppłk, st. inspektor Samodzielnej Grupy OperacyjnejKWMO we Wrocławiu/zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds.SB we Wrocławiu, H. Piętek, mjr/płk, st. inspektor Samodzielnej GrupySpecjalnej KWMO we Wrocławiu, E. Michaluk (prowadził sprawę w roku1969), por., inspektor Wydziału V Departamentu I MSW; Zbigniew Sobczak(prowadził sprawę w latach 19655-1967), mjr/płk, st. oficer operacyjnyWydziału V Departamentu I MSW/ inspektor Wydziału V DepartamentuI MSW, W. Szarszewski (prowadził sprawę w roku 1968),ppłk, MSW; tajny współpracownik: TW „Asystent” nr rej. 6911 (MSW)w l.1958-1971, jako TW „Wiktor” nr rej. 24614 w l. 1973-1975; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: E. Cichopek, H. Żmijewski, Cz. Jackowski,W. Sienkiwiecz, H. Sikora, T. Szadkowski, R. Matejwski, Wendrowski,R. Wójcik; źródło: IPN Ka 0024/28 t. 1-5Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Marek Barański, por./kpt., st. inspektorSekcji II Wydziału II WUSW w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Szpornas” nr rej. 62164; okres: 28.08.1968-24.01.1990; źródło:IPN Ka 0055/524 t. 1-3, IPN Ka 00177/735Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Marek Barański, por./kpt., st.inspektor Sekcji II Wydziału II WUSW w Katowicach, Władysław Gawron,ppor.; tajny współpracownik: TW „Polański” nr rej. 53745; okres:26.08.1983- 20.06.1990; źródło: IPN Ka 0062/149Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Aleksander Chmielewski, inspektor/st.inspektor/kierownik Grupy IV Wydziału III; tajny współpracownik:TW „Piotr” nr rej. 23189; okres: 20.11.1972-27.05.1976; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: A. Wroński; źródło: IPN Ka 0024/628t. 1-2, IPN Ka 00144/5015Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., kierownikSekcji II Wydziału III KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana:Krzysztof Szymanek SOS „Olcha” nr rej. 45996; okres: 17.12.1980-06.03.1981; źródło: IPN Ka 036/1796, IPN Ka 0229/427Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Eugeniusz Gałązka, kpt., naczelnikWydziału WWW-1 (OKPP); tajny współpracownik: TW „Ksawery” nr rej.65444; okres: 12.12.1987-30.01.1990; źródło: Karta rejestracyjnaFunkcjonariusze prowadzący sprawę: Władysław Hendlik, por., st. inspektorWydziału III – 1, Janusz Ostrowski, Mirosław Ryszka, por., st. inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach, Kazimierz Szymański,st. szer.; osoba inwigilowana: Bogdan Dembiński, SOS „Chadek”nr rej. 62909; okres: 18.11.1986-08.01.1988; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: M. Fabisiak, E. Gałązka; źródło: IPNKa 0169/467Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Władysław Hendlik, por., st. inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; Zdzisław Kozłowski,por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajnywspółpracownik: TW „Jeremi” nr rej. 31624; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: E. Cichopek, J. Nowakowski; źródło: IPN Ka 00171/553Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Roman Janiszewski, ppor./por.,inspektor/st. inspektor Wydziału III SB RUSW w Gliwicach, Janusz Ostrowski,st. kpr./plut., inspektor Wydziału III SB RUSW w Gliwicach, KazimierzSzymański, st. szer.; osoba inwigilowana: Joanna Januszewska-Jurkiewicz,SOR „Historyk” nr rej. 51869; okres: 29.01.1986-08.01.1988; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: K. Goraj; źródło: IPN Ka 048/827Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por., st. inspektorReferatu ds. SB KMMO w Sosnowcu/ st. inspektor Sekcji III WydziałuIII KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Antoni BarciakKE nr rej. 28629; okres: 26.10.1974-17.04.1976; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: E. Cichopek; źródło: IPN Ka 028/796, IPN Ka 0229/34Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por., st. inspektorSekcji III Wydziału III, Zdzisław Ostrowicz, por./kpt., kierownikSekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Radosław” nr rej. 30474(student); okres: 09.07.1975-24.09.1977; źródło: IPN Ka 00150/73,IPN Ka 0038/303 t. 1-2.Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kuczera, por., inspektorWydziału III KWMO w Katowicach/inspektor Grupy Operacyjnej SBw Gliwicach; osoba inwigilowana: Krzysztof Pawłowski SOS „Ambasada”nr rej. 31773; okres: 15.01.1976-06.1977; źródło: IPN Ka 036/592Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Leszek, por., InspektoratI SB WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Stanisławski”nr rej. 56007; okres: 06.05.1982-27.01.1990 (zniszczenie materiałów);funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Zymsowicz; źródło: kartarejestracyjnaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Andrzej Migas, kpt., st. inspektorInspektoratu I SB; tajny współpracownik: TW „Docent” nr rej. 64260;okres: 05.09.1988-26.01.1990; źródło: Kartoteka odtworzeniowaFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Nogaj, kpr., inspektorSekcji III SB MUSW w Katowicach/ st. inspektor Sekcji OKPP MUSWw Katowicach; osoba inwigilowana: Jerzy Gorzelik SOR „Niepodlegli”nr rej. 66892; okres: 02.08.1988-19.10.1990; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: K. Janoszek, J. Podczaski, Z. Sworzeń, T. Tomczok,W. Dobrzański, M. Stosio, St. Kowalczyk, S. Badocha, W. Laskowski, Kostoń,T. Cembała, A. Niedziecki?, W. Jędrszczyk, Z. Kłaptocz, K. Kot; źródło:IPN Ka 029/1085, IPN Ka 049/943 t.1-2Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zenon Ohirko (SOS/KE„Duet”), ppor./por., mł. inspektor/inspektor/st. inspektor Sekcji III – C WydziałuIII – 1, Jerzy Paliwoda (SO „Wierni”), por., kierownik Sekcji III –A Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoby inwigilowane: Anna Wieczorek,Krzysztof Wieczorek SOS „Duet” nr rej. 65651, KE „Duet”nr rej. 60635, Anna Wieczorek, Krzysztof Wieczorek inwigilowani w ramachsprawy obiektowej „Wierni” (meldunki znajdują się w aktach sprawySOS „Duet” nr rej. 65651); okres: 23.01.1986-15.10.1987,15.12.1987-10.10.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:S. Samek; źródło: IPN Ka 0169/448 t. 1-2, IPN Ka 230/7002, IPNKa 0169/1726, IPN Ka 0169/448 t. 1-2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edmund Perek, ppłk., zastępcanaczelnika Wydziału IV KWMO/ WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana:Andrzej Noras SOS „Teok” nr rej. 47862; okres: 27.10.1980-

14.03.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kędzior, R. Leśniewski;źródło: IPN Ka -169/547Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Pinkosz, por., st. inspektorGrupy II SB MUSW w Chorzowie; tajny współpracownik: TW 012 nr rej.53365; okres: 28.06.1983-23.01.1990; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: R. Małowicz, W. Podsiadło, A. Polak; źródło: IPNKa 00233/996 t. 1-2Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Szewczyk, ppor., inspektorSekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Mieczysław” nr rej.36118 (student II roku); okres: 28.07.1977-07.07.1978; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: Z. Kozłowski, Z. Ostrowicz; źródło: IPNKa 0038/803 t. 1-2, IPN Ka 00150/197 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: M. Stefański, plut., mł. inspektorSekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana:Mirosław Piróg SOS „Aktywny”, od 20.09.1989 KE; okres:14.09.1988-20.09.1989, dalej KE; źródło: Karta rejestracyjnaWydział Pedagogiki i PsychologiiFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Mirosław Ryszka, Wydział III-1KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Maria Kinga John-JeleńSOS „Delta”; okres: 23.02.1983-22.02.1985; źródło: IPN Ka 048/1878Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Mirosław Ryszka, inspektorSekcji III-1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Marek AdamiecSOS „Sektor” nr rej. 52976; okres: 10.05.1983; źródło: IPN Ka 048/1091Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Nowakowski, ppor.; tajnywspółpracownik: TW „Jarek” nr rej. 33363; okres: 12.01.1979-30.01.1990 (wycofanie z ewidencji); funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: M. Ryszka, J. Bąk, M. Stefański, P. Gorgoń; źródło: KartarejestracyjnaFunkcjonariusze prowadzący sprawę: Jan Nowakowski, por., st. inspektorSekcji III Wydziału III, Mirosław Ryszka, ppor., inspektor SekcjiIII Wydziału III-1; tajny współpracownik: TW „Andrzej” nr rej. 44664 (studentII roku); okres: 09.06.1980-28.10.1983; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: J. Umiński, Z. Kłaptocz; źródło: IPN Ka 00160/890(mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Tajer, por., WydziałOKPP (III-1) WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „RWA”nr rej. 52837; okres: 01.12.1987-30.01.1990; źródło: Karta ogólnoinformacyjnaWydział Prawa i AdministracjiFunkcjonariusz prowadzący sprawę: Aleksander Banasiewicz, kpt., st.inspektor Sekcji III-C Wydziału III-1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana:Danuta Gburska SOS „Nawiedzona” nr rej. 51959; okres:17.02.-26.07.1983; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz,L. Rutkiewicz; źródło: IPN Ka 043/1347Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Edward Cichopek (prowadził sprawę:9.03.1974-04.1974), kpt., st. inspektor Wydziału III KWMO w Katowicach,Zdzisław Ostrowicz (10.1969-03.1974 i 04.1974-12.1980),ppor./por./mjr, inspektor/st. inspektor Grupy IV Wydziału III/ kierownik SekcjiIII Wydziału III/ naczelnik Wydziału III KWMO w Katowicach, P. Hanik(22.10.1982-11.1988), chor. szt.; tajny współpracownik: TW„Prawnik” nr rej. 17509 do 28.05.1971, od 28.05.1971 jako TW „Andrzej”;od 22.10.1982 jako KO „Ewa” nr rej 50263; okres: 21.11.1969-12.1980; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: H. Sikora, M. Jakubik,A. Chmielewski, T. Krzyżowski, L. Szczygieł, B. Bogusławski,A. Feliks, J. Wach, B. Nebelski, J. Kopczyński; źródło: IPNKa 00150/846, IPN Ka 028/371 t.1Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., st. inspektorGrupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW„Wisz” nr rej. 24579; okres: 14.07.1973-12.1974; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: Z. Ostrowicz, A. Wroński; źródło: IPN Ka 005/346t. 1-2, IPN Ka 00144/4832Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., st. inspektorWydziału III KWMO w Katowicach, Zdzisław Ostrowicz, kpt., kierownikSekcji III Wydziału II KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana:Henryk Goik KE nr rej. 24530; okres: 19.05 1973-29.08 1977; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: Z. Kozłowski, S. Idzik, W. Wiechno;H. Sikora, J. Adamczyk, A. Wroński, E. Cyran, L. Misiara; źródło:IPN Ka 036/589, IPN Ka 0046/573, IPN Ka 048/1468, IPNKa 00144/5015Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt.; osobainwigilowana: Marcin Kudeja; źródło: IPN Ka 028/371 t.1Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Eugeniusz Cilecki (do 01.06.1971),por., inspektor grupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach, Jan Turlej, por.,inspektor Grupy IV Wydział III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Lech” nr rej. 18243; okres: 19.05.1970-15.01.1979; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: A. Lipka, R. Skopowski, E. Cichopek,W. Trzesimiech, H. Sikora; źródło: IPN Ka 00150/294 (mikrofilm)Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Eugeniusz Cilecki, por., inspektorGrupy IV Wydziału III; osoba inwigilowana: Karol Gandor nr rej.43050;okres: 15.09.1969- 07.01.1985; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: H. Sikora, J. Turlej, H. Kisiel, E. Cichopek, Z. Kozłowski,Z. Ostrowicz, A. Polak, A. Badziura, Z. Wolny, R. Błaszyński, H. Kulej;źródło: IPN Ka 048/1468Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jan Górski, ppor., st. inspektorSekcji III Wydziału III, Henryk Wołowiec, st. szer., inspektor Wydziału III;tajny współpracownik: TW „Andrzej” nr rej. 32387 (student); okres:11.05.1976-12.10.1984; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:J. Miszczak, J. (nazwisko nieczytelne); źródło: IPN Ka 00160/1824Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Maciej Gumułczyński, ppor./por.,st. inspektor Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Marek”nr rej. 42291 (student III roku); okres: 09.07.1979-27.10.1982; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: Z. Kozłowski, A. Polak; źródło: IPNKa 00160/493Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zygmunt Kłaptocz (do17.03.1984), por., naczelnik Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach,Z. Szweda (do 12.07.1983), sierż., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III– 1 WUSW w Katowicach, Włodzimierz Wilski (do 21.02.1984), sierż.,mł. inspektor Sekcji II Wydziału III – 1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana:Andrzej Wójtowicz SOS „Bierny” nr rej. 52515; okres:08.04.1983-17.03.1984; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie:J. Umiński, P. Gorgoń, R. Czechowicz, J. Nowakowski, K. Wojtyniak;źródło: IPN Ka 048/1200Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Nowakowski, ppor./por., inspektorSekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Zenon” nr rej. 33453 (student); okres: 25.09.1976-23.09.1983;funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Ostrowicz, A. Wroński; źródło:IPN Ka 00160/917Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Ostrowicz, kpt.; osobainwigilowana: Jan Gosiewski; źródło: IPN Ka 036/1590 t. 1, IPNKa 0038/1213Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Ostrowicz, kierownik SekcjiIII Wydziału III; osoba inwigilowana: Walerian Pańko; źródło: IPNKa 036/2415 t. 1Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Czesław Stanosz, mł. chor., WydziałIII – 1 WUSW w Katowicach, Włodzimierz Wilski, ppor., st. inspektorSekcji III Wydziału III (OKPP) WUSW w Katowicach; tajny współpracownik:TW „Zygfryd” nr rej. 58654; okres: 19.04.1985-11.01.1990; funkcjonariuszeuczestniczący w sprawie: W. Wilski, J. Jabłonowski, J. Umiński;źródło: IPN Ka 0046/1962 t. 1Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Janusz Umiński (SOS Palacz),mł. chor., st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Włodzimierz Wilski (SOSKurier), sierż., mł. inspektor Sekcji II Wydziału III – 1 KWMO w Katowicach;osoba inwigilowana: Roman Jasica, SOS „Kurier”, nr rej.39706 oraz SOS „Palacz”, nr rej. 37750; okres: 04.08.1978-11.08.1980 oraz 08.04.1983-20.10.1983; funkcjonariusze uczestniczącyw sprawie: Z. Ostrowicz, J. Nowakowski, W. Wilski, R. Czechowicz,Z. Witkowski, J. Górski, Z. Nikiel?, J. Stachurka, Z. Witkowski,R. Czechowicz, Z. Kłaptocz; źródło: IPN Ka 036/1590 t. 1-2, IPNKa 0038/1213Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Janusz Umiński, mł. chor., st.inspektor Sekcji III Wydziału III, Jerzy Stachurka, kpr., inspektor SekcjiIII Wydziału III, Henryk Wołowiec, st. szer., inspektor Wydziału III; tajnyIndormacje25

LetnieniespodziankiChociaż na to nie wyglądało, wakacje rozpoczną się od wizytyw lokalu wyborczym. Będziemy wybierać PrezydentaRP. I pomyśleć, że jeszcze tak niedawno temu, gdy kończyłsię czerwiec, zaczynał lipiec, przechodząc niespiesznie w sierpień,społeczność akademicka miała czas na refleksję, zadumę, nabraniedystansu, mówiąc całkiem otwarcie: na byczenie się (mam nadzieję,a nawet wyrażam przekonanie graniczące z pewnością, iżkolokwializm typu ,,byczenie się” jest teraz dopuszczalny nałamach. Nawet jeśli to są łamy GU). O jak słodko płynął czas!A teraz? Nic z tego. Nie zdziwię się jeśli parking przy Chełkowskiegobędzie czynny w sierpniu. Na pewno znajdą się chętni do jegoużywania; zwłaszcza, że prawdopodobnie w czasie wakacji ruszyprzebudowa odcinka ul. Bankowej przed rektoratem. Ma tam powstaćwymarzony przez studentów i przychylną im kadrę deptak.Co prawda oznacza to komplikacje w ruchu i utratę kilkudziesięciumiejsc parkingowych, ale to już norma w naszym mieście:o miejsca parkingowe władze zaczynają się martwić na samym końcu.Ciekawe co by było, gdyby tak od razu zaplanować parkingi. Naprzykład pod biblioteką uniwersytecko-ekonomiczną, która rośniew oczach. Wkrótce będą do niej przyjeżdżać czytelnicy spragnieniwiedzy i znowu zaczną się kłopoty z parkowaniem. Ale esteci będązadowoleni, bo nareszcie będzie można pospacerować po opustoszałychulicach. Podobnie jak już dziś można spacerować po opustoszałejul. Mariackiej: najpierw do kościoła, potem od kościoła, wykonujączakosy od prawej do lewej i na zmianę. Albo na odwrót.Remont Mariackiej zaowocował stworzeniem czegoś, co się nie zabardzo mieści w głowie: nowej przestrzeni miejskiej. Nikt, albo małokto z niej korzysta. Jeśli przychodzi do organizowania imprez o charakterzeogólnokatowickim, to i tak organizatorzy wybierają placSejmu Śląskiego (z którego na czas imprezy usuwa się samochody),albo plac pod ,,Spodkiem” (tam na szczęście nigdy nic nie parkuje),albo któryś z okolicznych parków (z zakazem wjazdu alboz wysokimi opłatami za parkowanie ,,byle gdzie”. Sam widziałemniedawno jak w Parku Kultury samochody blokowały przejście pieszym,jazdę rowerzystom i matkom z dzieckiem w wózku).Niedawno wmurowano kamienie węgielne pod bibliotekęi centrum interdyscyplinarne w Chorzowie. O bibliotecejuż wspominałem. Nie wiem, niestety, jak będzie z parkowaniemaut na kampusie chorzowskim. Może da się jeszcze cośw tej sprawie wynegocjować, zanim będzie zbyt późno? Kampusjest naprawdę ładny i położony tuż przy trasie średnicowej, co rozwiązujekwestię dojazdu. Byłoby jednak okropnym nieporozumieniem,gdyby wabić ludzi łatwością dojazdu, a potem zakazywaćim parkowania. Może prezydent Chorzowa okaże się bardziej przyjaznydla kierowców od prezydenta Katowic. Może władze rektorskiebędą w stanie coś utargować. Tak jak utargowały dla siebie miejscaza rektoratem i ufnie patrzą w przyszłość, nie bojąc się przemianyBankowej w deptak.Szczęśliwych wakacji i udanych powrotów. Również odnalezieniaswego miejsca na parkingu.STEFAN OŚLIZŁOPS. Redakcji życzę dużo zdrowia i zwycięstwa Argentynyw Mistrzostwach Świata.Zapraszamdo schronuDziało się to tak dawno temu, że słów takich jak: empatiaczy asertywność używali wtedy jedynie Roman Ingardeni Leszek Kołakowski. W tej to zamierzchłej epoce,pogrążonej gdzieś w pomroce dziejów, szedłem na spacerz dziadkiem, jako że dziecięciem byłem wówczas wielce nieletnim.Podczas takiego to spaceru wpadła na nas zażywna jejmośćobjuczona tobołami i bez zbytnich kurtuazyjnych wstępówzapytała, czy zgromadziliśmy już odpowiednie zapasy cukru, mąkii soli. Widząc zdziwienie dziadka, nie kryła ubolewania nad nasząnaiwnością i szybko wyjaśniła: - Wojna będzie! W radiu mówili.O ile pamiętam, dziadek zachował spokój i lekceważąco zrezygnowałz zapewnienia rodzinie wojennej aprowizacji. Tonieuleganie panice jest u nas rodzinne. Kiedy wiele lat późniejkoledzy proponowali mi nabycie skrzynki wódki – bo podobnomiała być na kartki – też z pogardliwą wyższością odmówiłem…,czego później przez długi czas nie mogłem sobie darować.Straszenie wojną było w czasach PRL ulubioną zabawąw „szeptankę” czyli szeptaną propagandę. Kibicom znana jesthistoria transmisji pierwszego, bodaj, oficjalnego meczu jaki Polacyrozegrali z ówczesną NRD. Kiedy sprawozdawca (Witold Dobrowolski?)krzyknął: - Rany boskie! Niemcy atakują!, to okrzykiemtym spacyfikował parę wsi znad naszej zachodniej granicy.Chłopi ładowali na furmanki: pierzyny, garnki, święte obrazyi gnali na wschód. W tym samym czasie w Warszawie, nieodpowiedzialneelementy bikiniarskie podśpiewywały pod nosem:- „Trumann, Trumann spuść ta bania, bo jest nie do wytrzymania”.Co rzecz jasna było godną pożałowania pochwałąamerykańskiego militaryzmu.Wojną już teraz nikogo się nie straszy. Ludzie w wiekuaż nadto dojrzałym, zobojętnieli na skutekciągłego nękania ich w młodości przez kinematografięscenami batalistycznymi i epopejami od Lenino do Berlina.Smarkacze zaś codziennie przeżywają przed komputerami: inwazje,ofensywy, szturmy, bombardowania i trudno ich przestraszyćskoro w zapasie mają zawsze po cztery życia. Nic więcdziwnego, że z łezką w oku przeczytałem internetową wiadomośćo odradzającej się gdzieś w wielkim świecie idei bezpiecznegobunkra na specjalną okazję. Mój Boże, toż toniesławnej pamięci sekretarz Zdzisław Grudzień rozdzielał kiedyś(pewnie z powodu chwilowego braku talonów na „maluchy”)wejściówki do takiego atomowego schronu. Grudzień niczymI sekretarz Noe też na swej arce chciał – oprócz wiernegomu partyjnego aktywu – zachować po jednym egzemplarzu: pisarza,muzyka, filmowca, uczonego, dziennikarza, kombatanta,przodownika. Była to wielce krótkowzroczna polityka przetrwania.Istniało bowiem ryzyko połączenia się w pary osobnikówróżnej proweniencji, czego efektem mogłaby by być jakaś groźnaśląsko-zagłębiowska hybryda.Za bilet wstępu do bunkra amerykańskiej firmy Vivos Grouptrzeba zapłacić 50 tys. dolarów (dzieci za pół ceny, zwierzętaza darmo). I radzę się pośpieszyć, bo liczba miejsc ograniczonadla jedynie 4 tys. szczęśliwców, którzy po 21 grudnia2012 roku – na kiedy to planowany jest koniec świata– będą mogli dzień później pooglądać sobie to, co zostałoz naszej planety. Aktualnie – jak podejrzewam – nie posiadamnawet 50 tys. włosów na głowie, co skazuje mnie tymsamym na oglądanie Armagedonu z miejsca tuż przy scenie.Nie to jednak zaprząta moją uwagę. Jedyny problem to ten:czy tym razem nie kupić na wszelki wypadek tej cholernejskrzynki wódki.JERZY PARZNIEWSKIFelietony27

Kronika UŚ28JUWENALIA 2010Od 15 do 22 maja odbywała się coroczna imprezastudencka - Juwenalia Śląskie. W tymczasie Katowice były miastem wielu ciekawychwydarzeń. Wśród juwenaliowych atrakcji znalazłysię: „kino pod chmurką” w Katowicach-Ligocie, czyli seanse filmowe na świeżym powietrzu,poprzedzone powszechnym grillowaniemi zabawą w stylu karaoke; tradycyjnystudencki przemarsz ulicami Katowic, w tymroku w wyjątkowo deszczowej aurze; „ThrillerNight” w Górnośląskim Centrum Kulturyoraz kabareton z udziałem m.in. formacjiŁowcy.B; „Obciach Party”, czyli impreza w klimaciepolskiego disco; turniej bowlingowy, studenckieigrzyska absurdu oraz zabawa w kilkudziesięciutysiącach litrów ciepłej piany. Jednaknajważniejszą imprezą tegorocznych Juwenaliówbyła, trwająca od 21 do 22 maja, „TotalnaInwazja Studentów”, odbywająca się nalotnisku Muchowiec w Katowicach. Na uczestnikówwydarzenia czekała duża dawka muzyki.Wśród gwiazd polskiej estrady znalazły się takiezespoły jak: Hey, Big Cyc, Raz, Dwa, Trzyoraz Muchy. Juwenalia to nie tylko zabawa, aletakże forma integracji. Organizatorem świętabyły samorządy studenckie 13 śląskich uczelni,w tym Uniwersytetu Śląskiego.Juwenalia zagościły także w innych miastachakademickich regionu: Sosnowcu i Rybniku.W Ośrodku Dydaktycznym w Rybniku odbyłysię m.in.: Akademicki Dzień Sportu, koncerty,m.in. zespołu Dżem, piknik i warsztaty taneczne.Nie zabrakło juwenaliowego korowodu.Również w Sosnowcu na JuwenaliachZagłębiowskich nie brakło atrakcji dla studentów.Przygotowano m.in.: turniej bilardowy,futsalowy i paintballowy, pokazy kina francuskiegooraz liczne koncerty.FORUM OBYWATELI21 maja na Wydziale Prawa i AdministracjiUŚ odbyła się debata publiczna z cyklu ForumObywateli. Tematem spotkania było„Województwo śląskie jako region Polski w UniiEuropejskiej: szanse i wyzwania”. ForumObywateli to inicjatywa Parlamentu Europejskiego,stanowiąca jeden ze środków komunikacjiParlamentu Europejskiego z obywatelami.Debatę otworzył JM Rektor prof. zw. drhab. Wiesław Banyś. Wśród zaproszonych gościznaleźli się śląscy posłowie Parlamentu Europejskiego,przedstawiciele administracjicentralnej i władz samorządowych oraz światanauki. Gościem honorowym spotkania byłprzewodniczący Parlamentu Europejskiegoprof. Jerzy Buzek. Z inicjatywy Parlamentu Europejskiegofora organizowane są w różnych regionachpaństw Unii Europejskiej. To jeden zesposobów bezpośredniego konsultowania sięParlamentu Europejskiego z obywatelami.Więcej na str. 13POSIEDZENIE SENATU UŚ25 maja w auli im. Kazimierza Lepszegow rektoracie odbyło się kolejne posiedzenie SenatuUniwersytetu Śląskiego. W porządku obradznalazło się m.in.: przyjęcie protokołu z posiedzeniaSenatu, które miało miejsce 20 kwietnia2010 r. oraz omówienie spraw kadrowychi bieżących.WYKŁADRICHARDA SHUSTERMANA26 maja w Centrum Naukowo-DydaktycznymInstytutów Neofilologicznych UŚ w Sosnowcuodbył się wykład prof. Richarda Shustermanapt. „Pragmatism and Cultural Politics:From Rortian Textualism to Somaesthetics”.Richard Shusterman światowej sławyfilozof i jeden z najwybitniejszych współczesnychteoretyków kultury przyjechał na zaproszenieInstytutu Kultur i Literatur AnglojęzycznychUŚ. Jest on twórcą i popularyzatoremkoncepcji somatoestetyki, który potrafianalizować współczesną sztukę w jej kontekściecodzienności, jako zjawisko żywe, w którymuczestniczymy, równocześnie kształtując jei będąc przez nie kształtowanym.WSPIERAMY MAŁYCH MARZYCIELI27 maja specjalnym gościem UniwersytetuŚląskiego był 9-letni Kubuś z Tychów, podopiecznyFundacji Mam Marzenie. Wcześniej,11 maja, podczas konferencji prasowej zorganizowanejw chorzowskim ogrodzie zoologicznym,przedstawicielowi Fundacji zostałprzekazany prototyp uniwersyteckiej maskotkiUSiołka. Sympatyczny pluszak stał sięprzedmiotem charytatywnej aukcji internetowej,a dochód uzyskany z jego sprzedaży przyczyniłsię do spełnienia marzenia chłopca. Kubuś,który marzył o własnym komputerze,wreszcie może się nim cieszyć, gdyż otrzymałgo podczas spotkania z rąk JM Rektora UŚ prof.zw. dr. hab. Wiesława Banysia oraz prorektorUŚ ds. studenckich, promocji i współpracyz zagranicą prof. dr hab. Barbary Kożusznik.Tego samego dnia przedstawiciele UniwersytetuŚląskiego oraz wolontariusze FundacjiMam Marzenie odwiedzili dzieci z OddziałuOnkologii, Hematologii i Chemioterapii GórnośląskiegoCentrum Zdrowia Dziecka w Katowicach.W wizycie udział wzięła prof. dr hab.Barbara Kożusznik. Delegacji towarzyszyłystudentki z Wydziału Pedagogiki i PsychologiiUŚ, które dla małych pacjentów przygotowaływiele atrakcji. Nie zabrakło również USiołka,który zachęcał dzieci do uśmiechu, optymizmui radości. Dla małych pacjentów przygotowanouniwersyteckie upominki.DZIEŃ DARWINA 201028 maja na Wydziale Pedagogiki i PsychologiiUŚ odbył się trzeci Dzień Darwina, zorganizowanyprzez Koło Naukowe PsychologiiEwolucyjnej i Etologii Uniwersytetu Śląskiego.Uczestnicy zastanawiali się nad kwestią zmianypostrzegania człowieka w świetle różnychnauk, co może być konsekwencją przyjęcia perspektywyewolucyjnej. Czym jest ludzka kultura?Jaki jest status duchowości i transcendencji?Jak wychowywać młode generacje? Doczego dążymy? Te i inne pytania pragnęli uczynićprzedmiotem refleksji w czasie spotkania.W programie imprezy znalazły się: sesja referatowaz udziałem studentów, doktorantówi pracowników naukowych, będących reprezentantamitakich dyscyplin naukowych, jak:biologia, psychologia i socjologia oraz warsztatyz zakresu genetyki populacyjnej i prezentacjaprzygotowana przez przedstawicieli AkademiiMłodych Biologów, działającej przyPałacu Młodzieży w Katowicach.WMUROWANIE KAMIENIAWĘGIELNEGOPOD BUDOWĘ CINIBA28 maja odbyła się uroczystość wmurowaniakamienia węgielnego pod budowę CentrumInformacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej– wspólnego projektu UniwersytetuŚląskiego w Katowicach oraz Akademii Ekonomicznejim. Karola Adamieckiego. Poświęceniakamienia węgielnego dokonał abp dr DamianZimoń, metropolita katowicki. W uroczystościudział wzięli m.in.: JM Rektor UŚ prof.zw. dr hab. Wiesław Banyś, JM Rektor AkademiiEkonomicznej im. Karola Adamieckiegoprof. dr hab. Jan Pyka, prorektor ds. studenckich,promocji i współpracy z zagranicąprof. dr hab. Barbara Kożusznik, prorektor ds.finansów i rozwoju prof. zw. dr hab. StanisławKucharski oraz przedstawiciele środowiskakademickich, władz miejskich i wojewódzkich.Wśród zaproszonych gości byli takżeposłowie i senatorowie RP oraz europarlamentarzyścizwiązani z regionem.Więcej na str. 16WMUROWANIE KAMIENIAWĘGIELNEGOPOD BUDOWĘ ŚMCEiBI28 maja miała miejsce uroczystość wmurowaniakamienia węgielnego pod budowęŚląskiego Międzyuczelnianego Centrum Edukacjii Badań Interdyscyplinarnych na tereniekampusu Uniwersytetu Śląskiego w Chorzowie(ul. 75 Pułku Piechoty 1). W uroczystościudział wzięli m.in.: JM Rektor UniwersytetuŚląskiego prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś,JM Rektor ŚUM prof. dr hab. n. med. EwaMałecka-Tendera, prof. zw. dr hab. Stefan Jurga(były rektor UAM), marszałek województwaśląskiego Bogusław Śmigielski, prezydentChorzowa Marek Kopel, wiceprezes ZarząduMostostal Warszawa SA Jerzy Binkiewicz,a także prorektorzy i liczna reprezentacjapracowników Uniwersytetu Śląskiego. Poświęceniakamienia węgielnego dokonał ks. drMarek Spyra, duszpasterz akademicki.Więcej na str. 17MAJÓWKAZ UNIWERSYTETEM ŚLĄSKIM28 maja na terenach zielonych Szkoły ZarządzaniaUŚ w Chorzowie odbyła się corocznaimpreza plenerowa „Majówka z UniwersytetemŚląskim”. Na uczestników pikniku czekałyliczne atrakcje: koncert pt. „Musicale, musicale”,występ Studenckiego Zespołu Pieśni

i Tańca „Katowice” oraz pokazy i gry przygotowaneprzez Akademicki Związek SportowyUŚ. Również najmłodsi nie narzekali na brakwrażeń. Specjalnie dla nich przygotowano programz konkursami, zabawami tanecznymii kącik rysunkowy oraz niewielki plac zabawz eurobungee, zjeżdżalnią i suchym basenem.Uniwersytet Śląski Dzieci zaprosił do udziałuw wysyłaniu baloników „badawczych”. Do balonikówprzyczepione były karteczki z prośbąo odesłanie ich przez znalazcę. Każde dzieckomogło wpisać swoje nazwisko. Oprawę muzycznąimprezy zapewniło Studenckie StudioRadiowe „Egida”.Fotoreportaż na str. 32II EUROPEJSKI KONGRESGOSPODARCZY W KATOWICACHOd 31 maja do 2 czerwca w Katowicach odbywałsię II Europejski Kongres Gospodarczy- największa impreza biznesowa w tej częściEuropy. W kilkudziesięciu sesjach i debatachpanelowych udział wzięło 4000 osób i blisko700 prelegentów. JM Rektor UŚ prof. zw. drhab. Wiesław Banyś był uczestnikiem paneludyskusyjnego „Wspólnoty Wiedzy i Innowacji– fuzja nauki i biznesu”, która odbył się 1 czerwcaw katowickim hotelu Qubus. W kongresieudział wziął również prorektor ds. naukii współpracy z gospodarką prof. UŚ dr hab. AndrzejKowalczyk, który uczestniczył w panelach:„Parki przemysłowe, parki naukowo-technologiczne– perspektywy rozwoju” i „Gospodarkawodna i gospodarka ściekowa w aspekcie zrównoważonegorozwoju regionów”.Więcej na str. 14-15CXVII PROMOCJA DOKTORSKA1 czerwca w auli im. Kazimierza Lepszegow rektoracie Uniwersytetu odbyła się uroczystapromocja doktorska. Wśród osób do niej przystępującychznalazło się: 3 doktorów habilitowanychi 28 doktorów. Doktorzy habilitowaniuzyskali stopnie naukowe w jednostkach:Wydziału Filologicznego i Wydziału Matematyki,Fizyki i Chemii. Natomiast doktorzyuzyskali stopnie naukowe w jednostkach:Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska, WydziałuFilologicznego i Wydziału Matematyki,Fizyki i Chemii. Dotychczas stopień naukowydoktora uzyskało na Uniwersytecie Śląskim3616 osób, natomiast stopień naukowy doktorahabilitowanego 527 osób.UROCZYSTOŚĆ WRĘCZENIAODZNACZEŃPAŃSTWOWYCH ORAZ MEDALI8 czerwca w auli im. Kazimierza Lepszegow rektoracie UŚ odbyła się uroczystość wręczeniapracownikom uczelni odznaczeń państwowychoraz Medali Komisji Edukacji Narodowej.Krzyżem Zasługi zostały uhonorowaneosoby, których działalność na rzeczkraju i społeczeństwa wykracza poza zakresobowiązków. Wojewoda śląski ZygmuntŁukaszczyk wręczył odznaczenia 30 pracownikomUniwersytetu. Za szczególne zasługi dlaoświaty i wychowania Medale Komisji EdukacjiNarodowej z rąk JM Rektora UŚ prof. zw. dr.hab. Wiesława Banysia odebrało 14 pracownikówuczelni.Więcej na str. 12DOKTORAT HONORIS CAUSADLA PROF. JERZEGO BUZKA11 czerwca na Wydziale Prawa i AdministracjiUniwersytetu Śląskiego odbyła się uroczystośćnadania tytułu doktora honoris causaUniwersytetu Śląskiego prof. JerzemuBuzkowi. O nadaniu tytułu zdecydował SenatUniwersytetu Śląskiego uchwałą z 20 kwietnia2010 roku.Prof. dr hab. Jerzy Buzek jest przewodniczącymParlamentu Europejskiego siódmejkadencji, w latach 1997–2001 pełnił funkcjęprezesa Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej.Sześciokrotnie uzyskał tytuł doktora honoriscausa Uniwersytetów: w Dortmundzie, Seulu,Isparcie (Turcja) oraz Politechnik: Śląskiej, Opolskieji Łódzkiej. Po studiach podjął pracę w InstytucieInżynierii Chemicznej Polskiej AkademiiNauk w Gliwicach. Na początku lat 80. ub. wiekurozpoczął badania z dziedziny ochronyśrodowiska, szczególnie ochrony powietrza. Powierzonomu kierowanie zespołem eksperckimPolskiej Akademii Nauk ds. ochrony powietrzaoraz kierownictwo ogólnopolskiego zespołu specjalistówprzy opracowaniu ekspertyzy PAN w zakresieochrony powietrza. WspółorganizowałKonsorcjum Ochrony Powietrza, pełnił funkcjęsekretarza naukowego Komitetu NaukowegoInżynierii Chemicznej i Procesowej PAN orazRady Redakcyjnej głównego polskiego czasopismanaukowego z tej dziedziny – „Inżynieria Chemicznai Procesowa”. Jest laureatem nagrodyPolskich Inżynierów „Biały Węgiel 2006”. Zdobyłrównież tytuł „Eurodeputowany 2006”Z wielkim bólem i smutkiem oraz w poczuciuniepowetowanej dla polskiej nauki stratyprzyjęliśmy wiadomość o śmierci 18 maja 2010 rokuŚp.prof. dr. hab. Andrzeja PelczaraRektora Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1990-1993,Przewodniczącego Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego w latach 1996-2002,światowej sławy uczonego, twórcy krakowskiej szkoły układów dynamicznych,niekwestionowanego autorytetu w dziedzinie teorii układów dynamicznychi równań różniczkowych oraz historii matematyki polskiej, autora fundamentalnych pracnaukowych, wybitnego pedagoga i wychowawcy wielu pokoleń polskich matematyków,dla których pozostanie niedoścignionym Mistrzem.W Osobie Pana Profesora utraciliśmy Człowieka niezwykłych zasługdla polskiej nauki i szkolnictwa wyższego, otaczanego powszechnym i zasłużonym szacunkiem,uhonorowanego za wybitne dokonania naukowe najwyższymi odznaczeniami państwowymi.Odszedł od nas Człowiek wielkiej kultury osobistej, lojalnyi całkowicie oddany służbie drugiemu,autorytet moralny i naukowy.W naszej pamięci pozostanie Pan Profesor jako Człowiek wielkiego sercai umysłu, mądry, prawy i szlachetny, oddany i życzliwyPrzyjaciel Pracowników oraz Studentów Uniwersytetu Śląskiego.Będzie nam Go wszystkim brakowało. Cześć Jego Pamięci.Rodzinie, Najbliższym oraz Przyjaciołom Pana Profesora,których ta śmierć najbardziej dotknęła,wyrazy szczerego współczucia i żaluskładają, łącząc się w bóluSenat, Rektorzy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicachprof. zw. dr hab. Wiesław Banyś - Rektor Uniwersytetu Śląskiegoprof. zw. dr hab. Janusz Janeczek - Rektor UŚ w latach 2002-2008prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek - Rektor UŚ w latach 1996-2002prof. zw. dr hab. Maksymilian Pazdan - Rektor UŚ w latach 1990-1996oraz Społeczność Akademicka UniwersytetuKronika UŚ29

Kronika UŚw kategorii: badania naukowe i technologie,przyznany mu przez brukselski dwutygodnik„Magazyn Parlamentarny” („The ParliamentMagazine”). Jego dorobek naukowy obejmujeponad 50 prac opublikowanych głównie w czasopismacho zasięgu międzynarodowym oraz70 referatów wygłoszonych na konferencjachnaukowych. Jest również autorem trzech patentów.Więcej na str. 4-8Fotoreportaż na str. 2XIV KONCERT AKADEMICKIZ OKAZJI ŚWIĘTAUNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO12 czerwca w sali koncertowej AkademiiMuzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicachodbył się XIV koncert akademicki zokazji Święta Uniwersytetu. Podczas uroczystościprof. Filip Bajon wygłosi wykład pt.„Nie tylko ilustracja”. Koncert muzyki filmowejpoprowadziła dr Małgorzata Mendel.Wykonawcami byli: Orkiestra Symfoniczna FilharmoniiZabrzańskiej pod dyrekcją SławomiraChrzanowskiego oraz chór UniwersytetuŚląskiego „Harmonia”, Sabina Olbrich-Szafraniec– sopran, Mateusz Zajdel – tenor, IreneuszMiczka – baryton. W programie koncertuznalazły się znane i powszechnie lubianeprzeboje muzyki filmowej, w tym m.in. z takichfilmów jak: „Czterej pancerni i pies”, „MyFair Lady”, „Różowa pantera”, „Flinstonowie”,„Śniadanie u Tiffany’ego”, „Deszczowa piosenka”,„Przeminęło z wiatrem”, „Piraci z Karaibów”,„Misja” czy „Siedmiu wspaniałych”.Uroczystość była transmitowana on-line w internecie.Więcej na str. 9-11Fotoreportaż na str. 31PRZESZŁOŚĆ DLA PRZYSZŁOŚCI14 czerwca na Wydziale Nauk SpołecznychUŚ odbyła się konferencja naukowaz zakresu polityki społecznej „Przeszłość dlaPrzyszłości”, której celem była kontynuacjai rozwój myśli naukowej profesor LucynyFrąckiewicz. Patronat honorowy nad konferencjąobjęli: prof. dr hab. Halina Rusek,dziekan Wydziału Etnologii i Nauk o EdukacjiUŚ oraz prof. zw. dr hab. Wiesław Kaczanowicz,dziekan Wydziału NaukSpołecznych UŚ. Honorowym przewodniczącymkonferencji był prof. zw. dr hab.Antoni Rajkiewicz.10-LECIE BIURA KARIER UŚOd 17 do 18 czerwca na UniwersytecieŚląskim odbywała się konferencja jubileuszowaz okazji 10-lecia Biura Karier. Dwudniowespotkania przebiegały pod hasłem „Kariery absolwentówwyznacznikiem rozwoju kraju imiejsca Polski w zjednoczonej Europie”. Konferencjabyła okazją do prezentacji karier absolwentóww kontekście zmian rynku pracy,omówienia doświadczeń i perspektywy rozwojubiur karier w Polsce i w Europie oraz analizysytuacji na śląskim rynku pracy. Poruszonazostała także tematyka nowych metod w pracydoradcy zawodowego, rozwiązań prawnych i systemowych,perspektyw europejskiego doradztwakarier. Spotkanie otworzył JM Rektor UniwersytetuŚląskiego prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś.Organizatorem było Biuro Karier UniwersytetuŚląskiego oraz Narodowe Forum DoradztwaKariery. Konferencja przebiegała pod honorowympatronatem marszałka województwaśląskiego Bogusława Śmigielskiego oraz prezydentaKatowic Piotra Uszoka.WydawnictwoUNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO30NOWE KSIĄŻKIPrace naukoweLITERATUROZNAWSTWO. MariaB a r ł o w s k a : Swada i milczenie. Zbioryoratorskie XVII–XVIII wieku – prolegomenafilologiczneMaciej C h o w a n i o k : „Nietrafionyrytm”. Wybrane problemy twórczościprozatorskiej Michała ChoromańskiegoKOMPARATYSTYKA LITERACKAi KULTUROWA. Zbigniew K a d ł u b e k :Święta Medea. W stronę komparatystykipozasłownejJĘZYKOZNAWSTWO. Bogactwo polszczyznyw świetle jej historii. T. 3. Red.Artur R e j t e r , 17 złJerzy N y k i e l : Expressing Obligationin Old English. Constructions with premodaland lexical verbsMENTIBUS MEMORANDIS. JerzyZ i o ł o : August Chełkowski – nie tylko fizykPRAWO. „Silesian Journal of LegalStudies”. Contents Vol. 2. Red. BarbaraM i k o ł a j c z y , 15 złPodręczniki i skryptyHISTORIA. Aleksandra G o l i k - P r u s :„Historia magistra vitae est”. Podręcznikdo języka łacińskiego dla studentów historii.Wyd. 2.JĘZYKOZNAWSTWO. Aldona S k u -d r z y k , Elżbieta R u d n i c k a - F i r a :Dialektologia. Materiały pomocnicze.Cz. 1 i 2: Konteksty socjolingwistyczneZAPOWIEDZIPrace naukoweBIBLIOTHECA: ALIA UNIVERSA.Vlado Ž a b o t : Wilcze noceFILOZOFIA. Katarzyna Niebrój: KarlaR. Poppera koncepcja prawdy. Kwestiapodstawowego nośnika prawdziwościMariusz Wo j e w o d a : Pluralizm aksjologicznyi jego implikacje we współczesnejfilozofii religiiSOCJOLOGIA. „Górnośląskie StudiaSocjologiczne. Seria Nowa”. T. 1. KomitetRedakcyjnyLITERATUROZNAWSTWO. Bibliografiaprzekładów literatur słowiańskich(1990–2006). Red. Bożena To k a r zRomantyczne przemowy i przedmowy.Red. Jacek L y s z c z y n a , MagdalenaB ą kAleksandra K o m a n d e r a : Le conteinsolite français au XXe siècleTeresa W i l k o ń : Poematy K.I. GałczyńskiegoBIBLIOTEKOZNAWSTWO. Studia bibliologiczne.T. 18: Biblioteki i ośrodki informacji– zbiory, pracownicy, użytkownicy.Red. Mariola J a r c z y k o w aJĘZYKOZNAWSTWO. Русский язык впольской аудитории. Т. 3. [Język rosyjskiw polskiej szkole wyższej. T. 3].Red. Anna Z y c hIzabela Ł u c : Współczesne gry komunikacyjnojęzykowePRAWO. „Problemy Prawa PrywatnegoMiędzynarodowego”. T. 5. Red. MaksymilianP a z d a nMATEMATYKA. „Annales MathematicaeSilesianae”. T. 23 (2009). Ed. B a r dNAUKI o ZIEMI. Geneza i charakterystykazagrożenia sejsmicznego w GórnośląskimZagłębiu Węglowym.Red. Wacław M. Z u b e re kPodręczniki i skryptyJĘZYKOZNAWSTWO. МаргаритаН а д е л ь - Ч е р в и н ь с к а : Христианствои язычество в пословицах, фразеологизмах,загадках, приметах русского народа.Лингвокультурологический учебныйсловарь. [Chrześcijaństwo i pogaństwo wprzysłowiach, frazeologizmach, zagadkach,przepowiedniach ludowych. Lingwokulturoznawczysłownik dydaktyczny]NAUKI TECHNICZNE. JanuszJ a n c z y k : Authoware 7. Podstawy projektowaniaz przykładami

12 czerwca w sali koncertowej Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach odbyłsię XIV koncert akademicki z okazji święta Uniwersytetu ŚląskiegoXIV koncert akademicki z okazjiświęta Uniwersytetu ŚląskiegoProf. Filip Bajonwygłosił wykładpt. „Nie tylkoilustracja”Sabina Olbrich-Szafraniec – sopranAbp dr DamianZimoń, metropolitakatowickioraz prof. zw. drhab. JanuszJaneczek (rektorw kadencjach:2002-2005i 2005-2008)Foto: Agnieszka SzymalaJM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś

28 maja przy Szkole Zarządzania UŚ w Chorzowie odbyła się coroczna impreza plenerowa- Majówka z Uniwersytetem ŚląskimZ inicjatywy JM Rektora UŚ prof. zw. dr. hab.Wiesława Banysia podczas Majówki została przeprowadzonaaukcja charytatywna na rzecz powodzianPokaz przygotowany przez AZS UŚMajówkaz UniwersytetemŚląskimDla dzieci przygotowano dużo atrakcji: konkursy, zabawy taneczne, suchy basen, eurobungee i batutFoto: Agnieszka SikoraW programie Majówki znalazł się m.in. występStudenckiego Zespołu Pieśni i Tańca „Katowice”„Gościem” specjalnym Majówki była maskotka Uniwersytetu Śląskiego – Usiołek