FEJA DHE LIRITË FETARELIRIA FETARE ËSHTË LIRIAE NDËRGJEGJESH. Sulejman ef. Rexhepi,“ Secili ka të drejtë në lirinë emendimit, në lirinë e ndërgjegjës dhebesimit, kjo e drejtë përfshinë tëdrejtën për ndërrim të besimit apobindjes si dhe lirinë, qoftë në mënyrëindividuale apo së bashku me njerëztjerë, publikisht apo privatisht, tashfaq besimin e vet me mësime, mepraktikim, me lutje dhe me rite”.Citati i lartcekur është shkëputjenga Deklarata e përgjithshme për tëdrejtat e njeriut, neni 18. Mirëpo,pikërisht ky nen, aq i dobishëm,gjithnjë na i kujton me milionanjerëz, të cilët gjatë historisë kanëqenë viktimë të bindshmërisë dhepërkatësisë së tyre fetare. Liria e besimitdo të thotë liri për fenë por edheliri nga feja, kurse kjo, prap nënkuptonpranimin apo mospranimin ecilës do qoftë normë apo qëndrimfetarë. Liritë fetare, mes tjerash, kanëkuptim të lirisë së ndërgjegjës dhe tëbesimit, si dhe të lirisë së shprehjëssë bindshmërisë fetare.Mjerishtë, e drejta e lirive fetarenuk respktohet gjithnjë edhe nëshoqëritë më liberale dhe mëdemokratike, kurse pikërisht liritëfetare janë garancion që të drejtat epërgjithshme njerëzore nuk do t`unënshtrohen llojeve të ndryshme tëdiskriminimit.DIMENZIONI POLITIK I TË TËJETUARIT.Respektimi shtetëror i të drejtavefetare, nënkupton vënien e një parimimë të lartë të jetës i cili e tejkalondimenzionin politik të të jetuarit.Sipas pikëpamjeve islame, poredhe sipas parimeve të përgjithshmefetare, besimtari në secilën shoqëriduhet të jetojë si besimtar, pa asnjëarsyje që ta fsheh identitetin e vetfetarë. Kjo në të njejtën kohë nënkuptonse cila bashkësi fetare ka të drejtëtë plotë t`i shfaq vlerësimet e vetakur janë në pyetje çështje tëndryshme morale dhe etike me tëcilat ballafaqohet shoqëria. Sistemi ivërtetë laiko-politik doemos duhet t`irespektojë këta parime, sepse në atëmënyrë ai vetëm mund të përfitojë.Jam i bindur se secili sistem dhesecila shoqëri doemos duhet të jetojëme njohuritë se ekziston Zoti. Në tëkundërtën, shoqëritë e tilla, herët apovonë, rrezikohen të pallafaqohen mekalbsimin e moralit.Të kuptuarit e fesë nëmënyrë elitiste dheeksluzive e rrezikonvetë fenë, përkatësinëfetare dhe liritë fetare.Për shkak të këtyreproblemeve të ngjajshme,liritë fetare mënuk janë objekt shqyrtimii segmenteve teisto-ateiste,por përfshijnënjë diapazonshumë më të gjërë tëdilemave dhe problemeveNë këto kohë, kur jemi dëshmitarëi shqyrtimeve dhe ngarkesavemes grupeve të ndryshme fetare, tëgjithë ne duhet të pretendojmë kahnjë një harmoni dhe barazi në meslirive fetare dhe respektimi ireligjioneve në shoqëritëdemokratike. Liritë fetare mund tëshërbejnë si ura në mes të drejtave tëndryshme. Në fakt, vetë Islami nëvete paraqet jo vetëm religjion, jovetëm besim, ai është udhërrëfyes përtë drejtat juridike dhe ekonomike,për të drejtat kulturore dhe qytetare,Islami është udhërrëfyes për zhvillimine një shoqërie serioze e ndërtuarnga parimet e drejtësisë dhehumanitetit. Pikërisht për këtë, fejaIslame insiston në realizimin e plotëtë lirive fetare. Kohët në të cilat jetojmëdhe veprojmë, mjerisht, në vetebartin tendenca të urrejtjës fetare,dhe mu për këtë , Bashkësia islamenë RM dhe Islami në përgjithësiinsistojnë për gjetjën e rrugëve përzgjidhjen problemeve në pënyrëpaqësore, për bashkëjetesë dhe tolerancëmes njerëzve. Në secilën shoqëriduhet të respektohen liritë fetaresepse në atë mënyrë do të pengohetkeqpërdorimi i fesë dhe nënçmimi Ibashkësive fetare të etnikumeve mëtë vogëla.TË BESUARIT ËSHTË AKTIINDIVIDUALSi shprehje e jashtme e besimit,doemos dua të theksoj, religjioniështë vetëm rrugë kah All-llahu apokah Zoti. Pra, religjioni është vetëmmënyrë për të komunikuar meKrijuesin, por që mënyra dhe rruganuk guxojnë të jenë më të rëndësishëmse vetë Krijuesi. Rreth neshkishte raste flagrante të instrumentalizimittë religjionit përmes folkloritnacional, përpjekje që ky instrymentalizimi religjionit të jetë më erëndësishme edhe nga vetë besimi.Situatat e tilla rregullisht kanë barturme vete, por që edhe mëtutje mund tëbartin rreziqe për liritë fetare të qytetarëve,ato mandej shkaktuan edhetragjedi, plagët e së cilës rëndë shërohen.Duke e vënë etnitetin mbi besimindhe mbi njerëzoren, religjionipraktikisht largohet nga thelbi i vetëbesimit, religjioni në fakt e tradhtonbesimin.Të kuptuarit e fesë në mënyrë elitistikedhe eksluzive e rrezikon vetëfenë, përkatësinë fetare dhe liritëfetare. Përshkak të këtyre problemevetë ngjajshme, liritë fetare mënuk janë objekt shqyrtimi i segmenteveteisto-ateiste, por përfshinënjë diapazon shumë më të gjërë tëdilemave dhe problemeve. Në mestjerash, liritë fetare janë çështjeshumë të rëndësishme interreligjionale.Në çdo rast, secila shoqëri duhetta ketë të njohur se feja dhe tëbesuarit është akt individual dhe nëatë akt nuk kanë çasje as shteti, aspartitë e as kush do tjetër. Por, në tënjejtën kohë, shteti dhe politika janëtë obligueshëm t`i respktojnë dhe t`ikultivojnë liritë fetare sepse në atëmënyrë do tregojnë se kanë orientimdemokratik. Në të kundërtën, përshoqëritë apo për shtetet që nuk irespektojnë liritë fetare, ekzistonshprehje e formuluar shumë e qartë.(Autori është Reisul-Ulema iBashkësisë Islame në RM)2korrik, 2008
UNITETI NËRADHË TË PARËNga zgjedhjet parlamentare të posakryera në vend, mund të nxjerrjen porositë shumta dhe të llojllojshme, varësisht nga këndvështrimi i tyre.Njëra nga porositë e këtyre zgjedhjeve është edhe ajo se këto zgjedhje nadhanë edhe një përvojë në jetën demokratike shumëpartiake nga e cila duhet takemi të qartë, njëherë e përgjithmonë, se sistemi shumëpartiak është i këtillë,me shumë obcione politike, me shumë alternativa dhe me shumë premtime,njejtë si tregu që ofron shumë artikuj për shitje. Andaj, këto oferta apo obcionepolitike nuk guxojnë që të përçajnë popullatën e këtij nënqielli, nuk guxojnë qëta instalojnë mes nesh urrejtjen dhe vëllavrasjen, aq më tepër kur dihen vuajtjetdhe stërvuajtjet e popullit tonë në të kaluarën e tij, kur dihet se çfarë projektesh,deri tash janë bërë nga të tjerët për t`na përçarë. Do të ishte një primitivizëmbashkëkohor që për shkak ngjyrave partiake të urrehemi apo të përçahemimes veti.Tani, kur zgjedhjet janë pas nesh, formacionet politike duhet të tregohen mëtë moralshme dhe më të përgjegjshme në përmisimin e klimës së bashkëpunimitnë mes veti, me qëllim të zbutjës të tensioneve të elektoratit, duke treguar njëpjekuri demokratike, duke treguar se fitoret apo humbjet partiake vijnë e shkojnë,ndërkaq ruajtja e vlerave njerëzore janë obligim i yni.Partitë tona politike kanë kapacitet që ta qetsojnë topin, për hirë të unitetit,për hirë të imazhit të popullatës që ata e përfaqësojnë në jetën politike.Ndërprerja e akuzave ndërpartiake, ulja e tensioneve, bashkëpunimi partiakështë më se e nevojshme që të bëhen sa më parë nga se kjo do të thotë se subjektetpolitike kanë apo s`kanë dije dhe kapacitet për të menaxhuar politikisht.Të mos harrojmë se ruajtja e unitetit është obligim fetarë. Nisur nga ky fakt,Bashkësia Islame gjithnjë ka apeluar dhe do të apelojë që uniteti i popullatëssonë të jetë primare, të jetë në radhë të parë për secilin prej nesh, ai nuk mundtë krahasohet me asnjë interes tjetër, e aq më pak për interese të politikësditore, pra, uniteti i popullatës nuk guxon të cenohet prej askujt.korrik, 2008 3
Change language