Nr 7 - Archiwalny serwis Instytutu PamiÄci Narodowej

More documents

Recommendations

Info

ecenzJe 71Biografia chruszczowaWtym roku ukazał się polskojęzyczny przekład biografii Nikity Chruszczowa pióra Williama Taubmana,amerykańskiego profesora nauk politycznych.Osiem lat temu autor otrzymał za tę książkęNagrodę Pulitzera.Biografi a rozpoczyna się przewrotnie − od kulis upadkuI sekretarza KC KPZR. W 1964 roku spisek współtowarzyszyz KC doprowadził do „dymisji” Chruszczowa. To właśnieopis posiedzenia Prezydium KC, na którym zaskoczonyprzywódca ze łzami w oczach odpiera ataki niedawnychstronników, otwiera opowieść o jego karierze politycznej.Pozostałe rozdziały mają układ chronologiczny. Wydaje się,że przebieg życia Chruszczowa to dla Taubmana przedewszystkim okazja do przybliżenia mechanizmów, którewyniosły niepozornego sowieckiego polityka na szczytywładzy. Trzeba przyznać, że autor wywiązał się z tego naprawdędobrze.Determinantą kariery Chruszczowa były burzliwe wydarzenia,które rozgrywały się w państwie rosyjskimw pierwszej połowie XX wieku. Na kartach książki panoramęepoki rozpoczyna rewolucja przemysłowa, kontrastującaz biedą rosyjskiej wsi. Wiejski pastuch NikitaChruszczow zostaje ślusarzem w kopalniach ukraińskiegoDonbasu. Stąd już tylko krok do włączenia się w rewolucyjnązawieruchę 1917 roku. Chruszczow błyskawicznieprzechodzi kolejne stadia sowieckiej „przebudowy”. Jestbolszewikiem, żołnierzem Armii Czerwonej, sekretarzemrejkomu, gorkomu, wreszcie – pupilem Stalina, członkiemBiura Politycznego KC WKP(b) i I sekretarzem na Ukrainie.Tłem ostatnich awansów jest Wielki Terror, w trakciektórego Chruszczow jest jednym z najgorliwszychkibiców linii stalinowskiej, żądającym krwi tych, którzy„podnieśli rękę na tow. Stalina”. Jako sekretarz komitetumoskiewskiego i członek tzw. trójki, osobiście sprawujenadzór nad czystką w stolicy i podpisuje listy skazanychna karę śmierci. Lojalność, a przede wszystkim dużadoza szczęścia powodują, że sam Chruszczow wychodzicało z upiornego okresu czystek. Jeszcze wówczas,według autora książki, „cierpi na ciężki przypadek kultuStalina”. Podczas II wojny światowej i zarazpo niej odpowiada za sowietyzację ziem włączonychdo Ukraińskiej SRR oraz deportacjesetek tysięcy mieszkańców tych terenów.„Sukcesy” pozwalają Chruszczowowi znaleźćsię w ścisłym gronie pretorianów Stalina, rywalizującychze sobą o schedę po dyktatorze.W jaki sposób udało mu się pokonać Berię,Mołotowa i Malenkowa? Według Taubmana,w kuluarach Kremla Chruszczow miał opinięrubasznego błazna, dlatego też rywalepodchodzili do niego z lekceważeniem. Tymczasemokazał się wyrachowanym graczemi spiskowcem. Umiał także dostosowywać siędo nowych realiów. Wyprzedził „twardogło-William Taubman,Chruszczow. Człowiek i epoka,Wydawnictwo „Bukowy Las”,Wrocław 2012, ss. 910wych” i szybko „ozdrowiał” z kultu Stalina, który potępiłna XX zjeździe KPZR w 1956 roku, pobudzając procesodwilży w bloku komunistycznym.Kolejne rozdziały koncentrują się na polityce zagranicznejprowadzonej przez ZSRR w dobie zimnej wojny. OdII kryzysu berlińskiego, poprzez wyścig zbrojeń, zestrzelenieamerykańskiego samolotu U-2 nad ZSRR w 1960roku, rywalizację kosmiczną oraz kryzys kubański, któryTaubman przyrównuje do szachowego gambitu. Wycofaniesowieckich rakiet z Kuby, wbrew ofi cjalnej propagandzie,Chruszczow odczuł jako wielką porażkę.Taubman jest wytrawnym znawcą historii politycznejZSRR. Z łatwością prowadzi czytelnika przez meandrypolityki sowieckiej, pokazując ją w niezliczonych odsłonach:od relacji międzynarodowych i sytuacji wewnątrzbloku (Polska, Węgry, Jugosławia), poprzez warunki gospodarczew ZSRR, kreślone jakby mimochodem, przyokazji napomykania o wizytach Chruszczowa w kołchozachi fabrykach. Być może polski czytelnik poczuje sięrozczarowany, że niewiele miejsca w książce poświęconorelacjom ZSRR–PRL (polski Październik ’56 zajmujezaledwie dwie strony z 910). Wydaje się jednak, żeszeroki kontekst geopolityczny, w jakim autor nakreśliłpoczynania I sekretarza KC KPZR, usprawiedliwia teproporcje.Ważne, że Taubman konstruuje narrację nie tylkona podstawie materiałów archiwalnych, pamiętnikówChruszczowa, protokołów dyplomatycznych czy pierwszychstron gazet. Sięga do relacji świadków i niezliczonychanegdot. Przywołuje plotki i kuluarowe szepty,towarzyszące politycznym przesileniom. Lista jego rozmówcówzawarta na końcu książki liczy 82 osoby, drugietyle to opublikowane wspomnienia i wywiady. Właśniemateriały tego typu pozwalają autorowi nakreślić portretpsychologiczny Chruszczowa. Taubman nie poprzestajejednak na prostej charakterystyce. Ukazuje różne,zmieniające się z biegiem lat twarze polityka: bezgraniczneuwielbienie dla władzy, wyrachowanie, makiawelizmkryjący się za maską błazna, „maniakalną ambiwalencję”na krótko przed XX zjazdem, temperamentgraniczący z nieobliczalnością.Wszystko to powoduje, że książka Taubmanaspełnia kryteria dobrej biografii. Skomplikowanerelacje polityczne równoważą się najej stronach z okraszonym analizą psychologicznążyciorysem Chruszczowa. Autornie rości sobie prawa do usprawiedliwianiajego politycznych grzechów, choć niekiedywyraźnie eksponuje zasługi Chruszczowajako „prekursora pierestrojki”. Na szczęścienie przekracza granicy sugestii, zostawiającczytelnikowi możliwość własnej interpretacji.Magdalena Semczyszyn
zdjęcia Marek Kowalwstęp i opracowanie Paweł SpodenkiewiczLata 1980 –1990 w Łodzi i regionieokiem fotoreportera „Głosu Robotniczego”172BiBliotekA ipn• Tomasz Balbus,„Korab”. Wilniukklasyczny, IPN,Wrocław 2012,ss. 630 + ss. 120wkł. il.• Piotr Barański,Aleksandra Czajkowska,Agata Fiedotow,Agnieszka Wochna--Tymińska, Kłopotyz seksem w PRL.Rodzenie nie całkiem poludzku, aborcja, choroby,odmienności,Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego,IPN, Warszawa 2012, ss. 362.• Dariusz Burczyk,Wojskowy SądRejonowy w Gdańsku(1946–1955), IPN,Gdańsk 2012,ss. 504.• Paweł Kowal, Koniecsystemu władzy. Politykaekipy gen. WojciechaJaruzelskiego w latach1986–1989, InstytutStudiów PolitycznychPAN, IPN, WydawnictwoTrio, Warszawa 2012,ss. 524.• Shimon Redlich,Na rozdrożu. Żydziw powojennej Łodzi1945–1950, IPN, Łódź2012, ss. 251 + ss. 16ilustr.• Krzysztof Michalski,Działalność KomisjiWspólnej przedstawicieliRządu PRLi Episkopatu Polski1980–1989, IPN,Warszawa 2012,ss. 296.• Oskar Haleckii jego wizja Europy,red. MałgorzataDąbrowska, t. 1, IPN,Warszawa–Łódź 2012,ss. 286 + ss. 18 wkł. il.• Poznański Czerwiec1956. Wybór dokumentów,oprac.Stanisław Jankowiak,Rafał Kościański,Edmund Makowski,Rafał Reczek, IPN,Poznań 2012, ss. 599.• Szkice z dziejówNSZZ „Solidarność”na Pomorzu Nadwiślańskimi Kujawach(1980–1990),red. Igor Hałagida, IPN,Bydgoszcz–Gdańsk2012, ss. 240.• Magdalena Heruday--Kiełczewska, ReakcjaFrancji na wprowadzeniestanu wojennego wPolsce: grudzień 1981– styczeń 1982 (seria„Monografi e”, t. 82), IPN,Warszawa 2012, ss. 208.• Marta Cobel--Tokarska, Bezludnawyspa, nora, grób.Wojenne kryjówkiŻydów w okupowanejPolsce (seria„Monografi e”, t. 83),IPN, Warszawa 2012,ss. 304 + ss. 24 wkł. il.• Sprawa kwidzyńska.Internowanie, pobicie,proces 1982, tekstKarol Nawrocki,wybór i oprac. mat.ikonografi cznychKarol Lisiecki,współpraca TomaszŻuroch-Piechowski,Maszoperia Literacka, IPN,Gdańsk–Kwidzyn 2012, ss. 280.• Mity i stereotypyw dziejach Polski i Ukrainyw XIX i XX wieku,red. Andrzej Czyżewski,Rafał Stobiecki,Tomasz Toborek,Leonid Zaszkilniak, IPN,Warszawa–Łódź 2012,ss. 496.• Nie można zdradzićEwangelii. Rozmowyz abp. IgnacymTokarczukiem,rozmawiał, wstępemi przypisami opatrzyłMariusz Krzysztofi ński,IPN, UniwersytetPapieski Jana Pawła II,Rzeszów–Kraków 2012, ss. 136.• Pielgrzymki JanaPawła II do Krakowaw oczach SB. Wybórdokumentów, oprac.Rafał Łatka, IPN,Kraków 2012,ss. 381.Ostatnia dekada• Kamila Kędziora,Nazewnictwo ulicWrocławia w latach1945–1994, IPN,Warszawa 2012,ss. 238.• Daniel Wicenty,Załamanie na froncieideologicznym. StowarzyszenieDziennikarzyPolskich od Sierpnia ’80do stanu wojennego,IPN, Gdańsk 2012,ss. 649.• Ostatnia dekada.Lata 1980–1990w Łodzi i regionieokiem fotoreportera„Głosu Robotniczego”,zdjęcia Marek Kowal,wstęp i oprac. PawełSpodenkiewicz, IPN (Biblioteka InstytutuPamięci Narodowej w Łodzi, t. XXIV),Łódź 2012, ss. 192.Instytut Pamięci NarodowejKomisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu00-207 Warszawa, pl. Krasińskich 2/4/6Publikacje IPN można nabyć:w siedzibie IPNul. Towarowa 28, 00-839 Warszawaponiedziałek – piątek w godz. 8:30–16:00tel. (22) 581 88 72w Centrum Edukacyjnym IPNim. Janusza KurtykiPRZYSTANEK HISTORIAul. Marszałkowska 21/2500-625 Warszawaponiedziałek – piątek w godz. 10:00–18:00,sobota w godz. 9:00–14:00tel. (22) 576 30 06Sprzedaż wysyłkowa publikacjizamówienia można składać telefonicznie: tel. (22) 581 85 97;(22) 581 88 42; (22) 581 88 17; fax (22) 581 88 29pocztą zwykłą na adres Instytutupocztą elektroniczną:joanna.pamula@ipn.gov.pl; joanna.pszczola@ipn.gov.pllub w księgarni internetowej:www.ipn.poczytaj.pl
Page 1 and 2:
BIULETYN IPN nr 7/2012Rzeczpospolit
Page 5:
4kAlenDAriuM21 października 1947:
Page 8 and 9:
z pierwszeJ stronY728 października
Page 10 and 11:
felieton 9haka, to mogą cię w d..
Page 12 and 13:
felieton 11że w miarę upływu cza
Page 14:
z ArcHiwuM ipn 13Wydział IV odpowi
Page 17 and 18:
16stopklAtkA Pielgrzymi na ulicach
Page 19:
18wYwiAD„Inspirują mnienieopowie
Page 22 and 23: wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 21Wedłu
Page 26 and 27: wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 25Rzeczp
Page 28 and 29: wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 27Młoci
Page 31: 30wYDArzYŁo siĘ w XX wiekuTranspo
Page 36 and 37: wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 35Śmier
Page 38 and 39: wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 37świad
Page 40 and 41: wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 39przedm
Page 42: wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 41ówcze
Page 45 and 46: 44wYDArzYŁo siĘ w XX wiekuKolejny
Page 47 and 48: 46z szAcHownicĄ nA skrzYDŁAcHkamp
Page 49 and 50: 48z szAcHownicĄ nA skrzYDŁAcHFot.
Page 53 and 54: 52HeJ, kto polAk...Nierówna walkaN
Page 55 and 56: 54strAŻnicY nAroDoweJ pAMiĘciFot.
Page 57 and 58: 56prAwDA czAsów, prAwDA ekrAnuGius
Page 59 and 60: 58 prAwDA czAsów, prAwDA ekrAnuFot
Page 61 and 62: 60z BroniĄ w rĘku Cichociemny, po
Page 63: 62orzeŁ BiAŁYEmblematy galicyjski
Page 67 and 68: 66MieJscA z HistoriĄ Ruiny kościo
Page 70 and 71: eDukAcJA HistorYcznA 69Warunki życ
Page 74: Lenin w październiku- a koty w mar
show all

Nr 7 - Archiwalny serwis Instytutu PamiÄci Narodowej

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Nr 7 - Archiwalny serwis Instytutu PamiÄci Narodowej