Nr 7 - Archiwalny serwis Instytutu Pamięci Narodowej

wYDArzYŁo siĘ w XX wieku 25RzeczpospolitaKampinoskaprzemysław wywiałSierpień 1944 roku kojarzy sięnam najczęściej z bohaterskimzrywem powstańcówwarszawskich. Warto jednakpamiętać, że tuż pod Warszawążołnierze Armii Krajowejwyzwolili w tym czasie skrawekPolski, tworząc NiepodległąRzeczpospolitą Kampinoską.O Panie, któryś jest na niebie,Wyciągnij sprawiedliwą dłoń,Wołamy z puszczy dziś do Ciebie,O polski dach, o polską broń.Duża część Puszczy Kampinoskiejpodlegała VIII RejonowiMłociny-Łomianki(„Łęg”) VII Obwodu„Obroża” Okręgu Warszawskiego ArmiiKrajowej. Od września 1941 rokuVIII Rejonem dowodził kpt. JózefKrzyczkowski „Szymon”. Pozostałaczęść puszczy wchodziła w skład ObwoduSochaczew AK, obejmując terenleżący poza Generalnym Gubernatorstwemi należący już do Rzeszy.W lipcu 1944 roku, w obliczu zbliżającegosię frontu, podjęto w VIII Rejonieintensywne przygotowania dowalki. Uzupełniano stany osobowe oddziałów,kompletowano broń i amunicję,aktualizowano plany wykonaniazadań powstańczych. Miejscemkoncentracji stał się las opaleńskimiędzy Wólką Węglową a Laskami;kpt. „Szymon” wraz ze sztabem kwaterowałw domku myśliwskim w Opaleniu.Podporządkowane mu siły liczyły– przynajmniej teoretycznie – około1100 żołnierzy, w tym 130 kobiet Patrol kawalerii pod dowództwempor. Adolfa Pilcha (drugi od prawej)z Wojskowej Służby Kobiet. W rzeczywistościkpt. „Szymon” dysponowałok. 350–400 słabo uzbrojonymiludźmi. W ramach wsparcia powstaniaw Warszawie siły te miały zdobyć lotniskobielańskie, opanować placówkiniemieckie w terenie i zamknąć szosęWarszawa–Modlin w celu osłonystolicy.Jakież musiało być zdumienie „Szymona”,kiedy 26 lipca otrzymał meldunek:„Do Dziekanowa przybył duży,kilkusetosobowy oddział żołnierzy polskich,umundurowanych w przedwojennepolskie mundury i czapki z orzełkami.Oddział składa się z piechotyi kawalerii; są dobrze uzbrojeni. Mówiąpo kresowemu. Po przybyciu rozstawilina wszystkie strony placówki z broniąmaszynową. W rozmowach z ludnościąpowiadają, że są aż z Puszczy Nalibockiej,przemknęli się między cofającymisię wojskami niemieckimi i doszli dookolic Warszawy”. Kim byli ci mówiący„po kresowemu” żołnierze, którzypojawili się w Dziekanowie Polskim?Kresowi żołnierzePolski Oddział Partyzancki, który byłzaczątkiem Zgrupowania Stołpecko--Nalibockiego AK, walczył z Niemcamii białoruską policją od roku 1943. Niestety,szybko okazało się, że niebezpieczeństwoczyha również ze strony działającejw województwie nowogródzkimpartyzantki sowieckiej. W grudniu 1943roku dowódców Polskiego OddziałuPartyzanckiego zaproszono na naradędo dowódcy Zgrupowania BrygadPartyzantki Sowieckiej płk. GrigorijaSidoroka „Dubowa”. Część z nichpodstępnie uwięziono i wywieziono doMoskwy, skąd wrócili dopiero w 1948roku. Po pozostałych ślad zaginął.Kilkudziesięcioosobowej grupie partyzantówz cichociemnym ppor. AdolfemPilchem „Górą” udało się wymknąćSowietom i utrzymać w Puszczy Nalibockiej.Dla miejscowej ludności bylijedyną ochroną przed grabieżami i mordami,których dopuszczała się sowieckapartyzantka i różne bandy uciekinierówz obozów i gett. Dla niewielkiegoFot. AIPN